Cele wiążą się z odpowiedzią na pytanie: „Czego chcę?”. Determinują one Twoje życiowe dążenia i to, co postrzegasz jako sukces i spełnienie. Kiedy jasno uświadomisz sobie swoje cele, zdasz sobie sprawę, czego nie chcesz robić, a co zrobić pragniesz. Będziesz wiedział co chcesz osiągnąć, co chcesz mieć, kim chcesz być i będziesz z większą chęcią pracować, aby to uzyskać. Kiedy masz dobry powód, widzisz sens lub cel zadania, wówczas możesz się zaangażować. Wykonanie pracy i podejmowanie działań, aby osiągnąć cel przestaje być uciążliwym obowiązkiem – bez względu na to, jak bardzo jest nieprzyjemne. Daje ci bowiem poczucie misji. Cele pomogą ci nie tylko skupić się na tym, co naprawdę dla ciebie ważne, lecz także ograniczyć zachowania, które kradną twój czas.
Prawdopodobnie znasz pojęcie celów SMART (z ang. smart – mądry). To określenie służy przypomnieniu, że osobiste cele dotyczące pracy mają być solidne i zazwyczaj ten skrót oznacza: konkretne – mierzalne – osiągalne – istotne – określone w czasie (ang. Specific – Measurable – Achievable – Relevant – Timed). Istnieje wiele wariantów celów SMART (“mądrych”), a nawet SMARTER (“mądrzejszych”). Jednak aby osiągnąć najlepsze wyniki, możesz pójść o krok dalej i stworzyć możliwie “najmądrzejsze” cele (SMARTEST) – jeśli przemyślisz je bardzo dokładnie, z dużą uwagą i precyzją. SMARTEST to skrót od angielskich słów: Specific – konkretne, Meaningful – znaczące, Action-oriented – zorientowane na działanie, Responsible – odpowiedzialne, Towards – ukierunkowane, Exciting – ekscytujące, Supported – wspierane, Time-bound – określone czasowo. Przyjrzyjmy się bliżej co każde z tych słów oznacza i jak możesz mądrzej określać swoje cel.
Wyraźna wizja, poparta dokładnymi planami, daje Ci niesamowite uczucie pewności i osobistej siły.
Najmądrzejsze cele – SMARTEST – Jak skutecznie formułować cele?
Specific (konkretne)
Określ każdy cel tak konkretnie, jak się da. Dobrym sposobem na to jest zadanie sobie pytania: „Co dokładnie się zmieni, kiedy osiągnę ten cel?”. Wyobraź sobie, co byś widział, słyszał i czuł po osiągnięciu danego celu. Zapisuj swoje zamierzenia w formie zdań oznajmujących nacechowanych pozytywnie, jak np. “Zrobię… “, “Skończę…”, “Wykonam…” itd.
Meaningful (znaczące)
Będziesz odczuwał motywację do osiągania jedynie tych celów, które postrzegasz jako wartościowe, ważne i znaczące dla twoich celów życiowych lub kontekstu, w jakim je osadzasz. Nasza ludzka natura sprawia, że chcemy widzieć celowość danej rzeczy. W przeciwnym wypadku nie jesteśmy zmotywowani, żeby coś zrobić. W wyrażeniu tego może ci pomóc napisanie: “Wyznaczyłem sobie ten cel, dlatego że..”.
Action-oriented (zorientowane na działanie)
Upewnij się, czy każdy z twoich celów jest zależny od ciebie, żebyś nie pozostawał bierny i podporządkowany innym ludziom bądź wydarzeniom. Da ci to większe poczucie kontroli. Swoje cele powinieneś określać samodzielnie i muszą one być możliwe do osiągnięcia przez ciebie. W przeciwnym razie narażasz się na ryzyko frustracji wywołanej niepowodzeniem. Nie możesz liczyć na “fart”, który zdarza się raczej rzadko i ma niewiele wspólnego z osiągnięciem celu zorientowanego na działanie.
Responsible (odpowiedzialne)
Powinieneś również wierzyć w to, że jesteś odpowiedzialny i etyczny w dążeniu do swoich celów. Twoje cele nie mogą być krzywdzące dla Ciebie ani dla innych. Sprawdź, czy nie wykraczają poza Twój kodeks moralny, Twoje wartości, ani reguły i ustalenia, do których się zobowiązałeś jako członek społeczności czy organizacji. W przeciwnym razie Twoje sumienie będzie pozostawało w konflikcie z Twoimi celami. Jeśli osiągniesz cel, będziesz się z tym źle czuł, natomiast jeśli Twoje sumienie odniesie sukces i zablokuje Ci drogę do osiągnięcia celu, będziesz sfrustrowany porażką. Upewnij się też, czy Twoje zamierzenia są osiągalne. Jeśli nie, poświęcisz swój cenny czas na pogoń z iluzją.
Towards (ukierunkowane)
Wybieraj pozytywne, afirmatywne cele, które prowadzą Cię ku czemuś wartościowemu. Jeśli zamiast tego będziesz formułował cele o charakterze negatywnym (“Chcę stracić X” lub “Chcę pozbyć się Y”), zobaczysz, że w ten sposób za bardzo skupiasz się na negatywnych aspektach swojego życia. Nawet jeśli X i Y znikną, nie będziesz czuł się dobrze, dlatego, że dalej będziesz zauważał, jak dużo ich jeszcze zostało. Łatwo jest powiedzieć, czego się nie chce, więc zamiast tego szukaj przeciwieństw X oraz Y i mów, czego chcesz.
Exciting (ekscytujące)
Wybieraj cele, które Cię ekscytują i są dla ciebie wyzwaniem. Staraj się osiągać to, co daje ci radość i poczucie satysfakcji. Twoje cele powinny być osiągalne, ale nie powinny być osiągalne zbyt łatwo. Wtedy sukces nie dałby ci poczucia satysfakcji i spełnienia. Najlepsze cele to takie, dla zdobycia których musisz się wysilić i solidnie popracować, aby je osiągnąć. Takie cele dają największą frajdę, gdy się je osiągnie.
Supported (wspierane)
Kto i co może ci pomóc osiągnąć cele? Czasem możesz być w zupełności samowystarczalny. Jednak może być też tak, że opłaca się znaleźć osoby, które Ci pomogą. Sporządź listę osób, które potencjalnie mogą wesprzeć Twoje projekty. Być może będziesz musiał uzyskać zatwierdzenie dla swoich celów przez kogoś na odpowiednim stanowisku (np. szefa w pracy). Upewnij się, że jesteś w stanie uzyskać poparcie, wszelkie potrzebne akceptacje i podpisy itp. Mając po swojej stronie solidną grupę wsparcia, rosną twoje szanse na końcowy sukces.
Time-bound (określone czasowo)
Cele bez terminów to życzenia. Twoje cele muszą być osadzone w czasie. Ustal datę docelową dla każdego celu, a także daty monitoringów okresowych. Pomoże ci to śledzić własne postępy, dokonywać zmian swojego podejścia oraz utrzymać motywację na odpowiednim poziomie. Czasem pomocne będzie także określanie celów pośrednich. Dzielisz cele długoterminowa na cele średnio i krótkoterminowe. Jeśli twoje cele nie są określone czasowo, wówczas twój “nieświadomy mózg” nie będzie miał żadnego powodu, żeby cię popędzać. Bo przecież – “ciągle jeszcze jest czas”. W ten sposób osiągnięcie celu odkładane jest na “wieczne nigdy”.
Uwagi końcowe
Cele prowadzą cię i nadają kierunek wszystkich twoim działaniom. Jeśli nie masz określonych celów, nigdy nie będziesz wiedział, czy osiągnąłeś sukces, więc nigdy nie poznasz smaku prawdziwego spełnienia ani nie poczujesz, że naprawdę coś osiągnąłeś. Cele ukierunkowują Twoje decyzje, dają ci poczucie sensu i motywację. Zdecyduje się wiec “Czego chcesz?” i dopracuj szczegóły swoich celów. Spraw, żeby były możliwie „najmądrzejsze” (SMARTEST). Wyznaczaj sobie cele roczne, żebyś wiedział, jaką wagę nadawać rzeczom, które będziesz robić w ciągu nadchodzących 12 miesięcy. Cele roczne rozbij na cele miesięczne, tygodniowe, a także dzienne. Każdego dnia podejmuj konkretne działania, które pozwolą Ci osiągnąć Twój upragniony cel. A gdy osiągniesz jeden cel, wyznacz sobie kolejny i kolejny. Postępując w ten sposób sam siebie zadziwisz do czego jesteś zdolny i na jak wiele cię stać!
Kończąc podróż na górze, nie zatrzymuj się. Znajdź wyższy szczyt i idź dalej!
Sprawdź też: Formuła określania celów SPVEM świetna alternatywa dla celów SMART
A czy Ty już określiłeś swoje cele?
