Śniadanie z Seneką. Ćwiczenia ze stoicyzmu

Stoicyzm cieszy się dziś ogromnym zainteresowaniem. Stoików nurtowały te same zagadnienia, co wielu z nas. Zadawali sobie oni pytanie: Co jest potrzebne, by możliwie najlepiej przeżyć życie? Wierzyli, że jeśli ludzkość odkryje odpowiedź, wówczas wszystkich nas czeka rozkwit oraz bytowanie w spokoju i błogim szczęściu – nawet jeżeli świat wokół wydaje się szalony i nie da się go ujarzmić. Stoicy nauczali, że nawet jeśli świat wokół nas wydaje się pędzić na złamanie karku, wciąż możemy wieść produktywny, szczęśliwy i sensowny żywot. Co więcej, jesteśmy zdolni zachować spokój i równowagę psychiczną nawet w obliczu życiowych przeciwności. Jak praktykować stoicyzm na co dzień?

Stoicy opierali swoje idee i wnioski na racjonalnym myśleniu. Przy tym podobnie jak inne starożytne szkoły filozoficzne, praktykowali różne ćwiczenia, aby te idee w sobie wzmacniać. krótka lista ćwiczeń filozoficznych wyjętych z dzieł rzymskich stoików. Omówienie wielu z poniższych ćwiczeń znajdziesz w książce Śniadanie z Seneką. Nauki stoików na dzisiejsze czasy.

“Żebyś bowiem żył długo – to sprawa przeznaczenia; żebyś natomiast żył dosyć – to sprawa twego ducha”. – Seneka

Jak praktykować stoicyzm na co dzień? Śniadanie z Seneką. Ćwiczenia ze stoicyzmu

Pamiętaj o dychotomii kontroli.

Niektóre rzeczy zależą od nas, a inne nie. Skup się na tym, na co masz wpływ – na przykład na kształtowaniu dobrego charakteru, a nie na sprawach zależnych od losu czy Fortuny.

Pamiętaj o roli osądu.

Rzeczy same w sobie nie mogą nas wytrącić z równowagi. To nasze osądy lub opinie o rzeczach są odpowiedzialne za to, że doświadczamy cierpień.

Kontemplacja mędrca.

Wyobraź sobie, że nad twoimi działaniami czuwa ktoś bezsprzecznie mądry, na przykład Sokrates. Jeśli staniesz przed trudnym dylematem, zadaj sobie pytanie, jak zareagowałby ten właśnie mędrzec.

Dziennik filozoficzny.

Stwórz swój osobisty notatnik pełen stoickich medytacji i nauk, tak jak to zrobił Marek Aureliusz.

Zapisz w nim podstawowe idee stoicyzmu, a potem wyraź je własnymi słowami lub napisz, jak mógłbyś je zastosować w praktyce.

Codzienny przegląd dnia.

Pod koniec każdego dnia zastanów się nad swoimi działaniami. Zadaj sobie następujące pytania: Co zrobiłem dobrze? Co zrobiłem kiepsko? Jak mogę to naprawić? Jakie sprawy pozostawiłem niezałatwione?

Przekształć swoje przeciwności.

Kiedy natkniesz się na przeciwności, przekształć je w okazję. Jeśli zareagujesz jak człowiek cnotliwy, z każdej sytuacji będziesz w stanie wynieść coś dobrego.

Negatywna wizualizacja.

Krótko przećwicz w myślach wszelkie niefortunne zdarzenia, które mogą cię spotkać w przyszłości. Następnie pozwól tym myślom odejść. Rozmyślając o przeciwnościach, zanim jeszcze się pojawią, pozbawisz je niszczącej mocy.

Stoicka klauzula wyłączności.

Ilekroć rozpoczynasz jakiś projekt, wybierasz się w podróż lub układasz plan, powiedz sobie: „jeśli Los zechce”. Pamiętaj, że najlepsze intencje nie uchronią cię przed jakimś niespodziewanym kłopotem, który może pokrzyżować twoje plany

Kontemplacja całości.

Uświadom sobie, że jesteś częścią wszechświata, nawet jeśli maleńką. Poświęć chwilę na to, by objąć myślą cały kosmos i doświadcz połączenia z całokształtem Bytu.

Widok z lotu ptaka.

Wyobraź sobie, że jesteś gdzieś daleko w kosmosie i patrzysz na Ziemię z góry. Następnie przypomnij sobie, jak niewiele znaczą z tej perspektywy twoje osobiste zamierzenia czy plany.

Kontemplacja zmian.

Medytuj nad tym, jak wszystkie zjawiska w przyrodzie ulegają ciągłej zmianie, i o tym, że wszystko, co cię otacza, przechodzi cykliczną transformację.

Kontemplacja nietrwałości.

Uświadom sobie, że wszystko, co masz, zostało ci pożyczone. Pamiętaj, że dobrze jest doceniać dary Fortuny, dopóki są one nam dostępne, ale pewnego dnia będziemy musieli je zwrócić.

Memento mori.

Zastanów się nad własną śmiertelnością, nad śmiertelnością twoich najbliższych i nad śmiercią jako ostatnim, naturalnym etapem bycia żywym. Bądź wdzięczny za czas, który ci pozostał i staraj się go mądrze wykorzystać.

Żyj z wdzięcznością.

Każdego dnia uświadamiaj sobie, że wszystko, co mamy, jest prezentem od wszechświata. Będąc na łożu śmierci, spójrz na całe swoje życie jak na dar. Bądź wdzięczny.

Żyj tu i teraz.

Nie pozwól, by twój umysł wybiegał naprzód i martwił się o to, co ma dopiero nastąpić, ponieważ takie rozmyślania są źródłem niepokoju. Zamiast tego racjonalnie planuj przyszłość i pamiętaj, że chwila obecna jest wszystkim, co mamy. Jeśli zaczniesz odczuwać niepokój, pamiętaj o tym i świadomie przekieruj swoją uwagę na chwilę obecną.

Nie zapominaj, że kiedy przyszłe wydarzenia już nadejdą, stawisz im czoła zbrojny w ten sam rozsądek, który masz do dyspozycji dziś.

Działaj na rzecz wspólnoty.

Pamiętaj, że jesteś częścią całej ludzkiej społeczności i że wszyscy przyszliśmy na świat po to, by pomagać sobie nawzajem. Świadomie działaj na rzecz cudzego dobra.

Analizuj swoje wrażenia.

Nie przyjmuj niczego na wiarę ani nie wydawaj pochopnych osądów. W razie potrzeby zatrzymaj się i starannie zważ dowody, zanim wyrobisz sobie opinię. Jeśli nie masz do dyspozycji wystarczająco mocnych dowodów, wstrzymaj się z nią całkowicie.

Słowo na zakończenie

Stoicy przywiązywali wielką wagę do koncepcji dobrego życia, które jest spokojne i celowe. Jednym z najbardziej znanych Stoików był Seneka. Seneka (ok. 4 r. p.n.e.–65 n.e.) należał do najwybitniejszych i najbardziej wykształconych autorów swoich czasów. Był również jednym z najbogatszych ludzi na świecie.

Seneka nie był jajogłowym teoretykiem, ale kimś, kto zebrał wszelkie możliwe życiowe doświadczenia. Poznał zarówno najlepsze, jak i najgorsze strony ludzkiej natury.

Znakomicie wiedział, o czym pisze i posiadł wyjątkową zdolność pojmowania wewnętrznych motywacji innych. To właśnie sprawia, że Seneka pozostaje tak cennym przewodnikiem dla współczesnych, którzy czytają go dwa tysiące lat później.

Był on jednym z największych erudytów swojej epoki, niezmordowanie łaknącym nowej wiedzy. Charakteryzowały go intelektualna śmiałość i swoboda, jak również otwartość umysłu. To dlatego jego pisma wydają nam się bardzo współczesne.

Książka zawiera niepublikowane dotąd przekłady z jego prac. David Fideler przybliża w niej najważniejsze pojęcia z filozofii Seneki, a także omawiam jego mądre nauki tak klarownie, jak to tylko możliwe.

W tych krótkich “wykładach” z filozofii w praktyce David Fideler porusza istotne kwestie dotyczące życia, takie jak przyjaźń, docenianie każdego momentu, radzenie sobie z niepokojem, kontrolowanie gniewu, nieuniknioność konfrontacji ze sobą, różnice między bogactwem a biedą, strach przed śmiercią, miłość i wdzięczność, a także przeżywanie żałoby i osiąganie wolności.

David Fideler prezentuje, jak możemy stawić czoła negatywnym aspektom naszej ludzkiej natury i jak prowadzić satysfakcjonujące życie niezależnie od warunków zewnętrznych. Daje wskazówki dotyczące naszego wkładu w społeczeństwo i pokazuje, jak pokonać trudności, które na pewno nas spotkają. Ponadto, uczy nas, jak kontrolować nasze skłonności do nadmiernego martwienia się i lęku.

Podczas lektury pism Seneki z pewnością uderzy cię to, że wydaje się on precyzyjnie opisywać nasz współczesny świat. A przecież tworzył dwa tysiące lat temu.

Czasy Seneki to w końcu nasze czasy. Jest to myśliciel nam współczesny. Zdecydowanie podzielamy te same obawy.