Stoicyzm to kierunek filozoficzny zapoczątkowany w III wieku p.n.e. Według stoików, aby osiągnąć szczęście powinniśmy zachować równowagę duchową, powagę, trzeźwość umysłu i spokój. Bez względu na okoliczności, nie powinniśmy się martwić tym, na co nie mamy wpływu. Mimo upływu tak wielu lat stoicka sztuka życia wciąż pozostaje aktualna i może być dla nas drogowskazem na ścieżce do rozwoju i doskonalenia. Szczególnie teraz gdy tempo życia i oczekiwania wobec nas są coraz większe, a przyszłość jest coraz bardziej niepewna.
William B. Irvine, profesor filozofii Wright State University, jest stoikiem – stoikiem praktykiem. A to oznacza, że jest tylko badaczem i wykładowcą, ale z bardzo dobrym skutkiem korzysta z mądrości dawnych i współczesnych myślicieli w codziennym życiu. Jest też autorem pasjonującej i inspirującej książki – „Wyzwanie stoika“, która już 15 lipca nakładem wydawnictwa Insignis pojawi się na półkach polskich księgarń. Podtytuł tego dzieła – „Jak dzięki filozofii odnaleźć w sobie siłę, spokój i odporność psychiczną” – mówi o niej prawie wszystko. Prawie, bo nie zawiera jednej kluczowej informacji.
„Wyzwanie stoika” to nie wykład intelektualisty, nie wysublimowana historia stoicyzmu czy naukowa monografia poświęcona historii tego filozoficznego nurtu. W żadnym wypadku! To bardzo życiowa, praktyczna, błyskotliwie napisana lektura, pełna przykładów, anegdot i ciekawostek, która rzeczywiście ma olbrzymi potencjał, by wyposażyć czytelnika w „stoicką siłę spokoju” – coś niezwykle pożądanego we współczesnych, obfitujących w stresowe sytuacje, niespokojnych, zmieniających się jak wzory w kalejdoskopie czasach.
Profesor Irvine swoje podejście do życia opiera na dwóch filarach: jeden z nich to starożytna filozofia stoicka, głównie w ujęciu jej rzymskich przedstawicieli: Seneki, Epikteta i Marka Aureliusza, a drugi to współczesna jej odmiana, wsparta badaniami psychologicznymi.
Dzięki takiej syntezie Irvine z powodzeniem ożywia myśl starożytną i przenosi ją do współczesności, pokazując, jak dzięki niej można zachować równowagę i spokój w krótkofalowo stresujących sytuacjach (utknięcie w korku, odwołanie lotu, problemy w podróży), jak i tych, które skutkują długofalowymi przykrymi konsekwencjami (utrata pracy, problemy zdrowotne, śmierć bliskiej osoby).
“Widzę w stoicyzmie narzędzie, które, choć ze względu na upływ czasu wymaga ostrzenia, nie tylko wciąż jest użyteczne, lecz może wywrzeć niezwykle korzystny wpływ na życie współczesnych ludzi”. – William B. Irvine
Stoicka siła spokoju, czyli jak zachować spokój w obliczu życiowych wyzwań
Czasem wszystko w życiu układa się dobrze, aż tu nagle dopada nas jakaś komplikacja. Coś się nie udaje, pojawiają się problemy, nasze plany legną w gruzach i trzeba wymyślić nowe. Znaleźć szybko rozwiązanie i wyjść zwycięsko z trudnej sytuacji.
W obliczu życiowych wyzwań jedni z nas reagują frustracją, złością, niepokojem czy smutkiem. Załamuję bezradnie ręce i przyjmują rolę ofiary. Inni natomiast podchodzą do nich ze spokojem i opanowaniem. Potrafią zapanować nad sobą. Wykazują się siłą i odpornością psychiczną. Jak takim ludziom udaje im się zachować „stoicki spokój?
Stoicka strategia próby
Aby reagować w ten sposób z pomocą przychodzi nam technika stoickiej strategii prób. Ogólnie polega ona na tym, że zamiast myśleć o problemach i komplikacjach w kategoriach niefortunnych doświadczeń, możesz je interpretować jako próby Twojej odporności i pomysłowości. Reagując w ten sposób nie tylko jesteś w stanie powstrzymać falę negatywnych emocji, lecz także przekształcić trudną sytuację w ciekawe wyzwanie, z którym masz ochotę się zmierzyć.
Traktując komplikację życiową jako stoicką próbę, wyrywamy podświadomość z pętli problem–reakcja. A dokładniej, uniemożliwiamy jej taką interpretację wydarzeń, która wskazuje winnego naszych problemów, bo zakłada, że ktoś nas krzywdzi albo wykorzystuje. Tym samym nie dopuszczamy do głosu swoich emocji, a to nie tylko radykalnie obniża emocjonalny koszt problemu, lecz także zwiększa szanse na to, że poradzimy sobie z nim w racjonalny sposób.
Stoicka strategia próby to prawdopodobnie jedno z największych osiągnięć stoików. W książce „Wyzwanie stoika” stoicka strategia prób jest bardzo dokładnie opisana. Są też podane przykłady jak ją w praktyce stosować i czerpać z niej jak najwięcej korzyści. Zdecydowanie jest to technika warta opanowania i stosowania na co dzień.
Jeśli nauczysz się stoickiej strategii prób i będziesz korzystać z niej mądrze, możesz nie tylko uniknąć emocji negatywnych, lecz także doświadczyć emocji pozytywnych takich jak duma, satysfakcja, a nawet radości, gdy stawiasz czoła życiowemu wyzwaniu.
Kiedy zaczniesz widzieć w problemach stoickie próby, być może zorientujesz się ze zdziwieniem, że zamiast się ich obawiać, czekasz wręcz na nie z niecierpliwością. Bo dzięki nim masz szansę dalej rozwijać umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami losu, a przy okazji pokazujesz, na co Cię stać i ile już potrafisz. W obliczu komplikacji życiowych potrafisz bowiem, znaleźć dobre rozwiązanie, nie reagując na problem złością, niepokojem czy zniechęceniem. A to wielka sztuka, którą posiada stosunkowo niewiele osób.
“Stoicka strategia prób może nie tylko sprawić, że nasze dni będą biegły lepiej, lecz także pomoże nam osiągnąć dobre życie, a kiedy przyjdzie pora na pożegnanie się z tym światem – dobrą śmierć”. – William B. Irvine
Uwagi końcowe
W książce profesora Irvine’a stoicka filozofia przestaje być teorią, nauką, wykładnią, a staje się praktycznym poradnikiem, źródłem wielu inspirujących i łatwych w zastosowaniu technik radzenia sobie z wymykającą się spod kontroli rzeczywistością, a także sposobem na to, by wytrenować swój charakter: nadać mu siłę i odporność.
„Wyzwanie stoika” to mądra i bardzo potrzebna, zwłaszcza w dzisiejszych czasach książka. Błyskotliwie napisana i okraszona poczuciem humoru, potrafi zmienić nasze podejście do życia: „ustawić” myślenie o trudnościach tak, byśmy zamiast postrzegać je jak kłody rzucane pod nogi, potraktowali je jak swego rodzaju grę, wyzwanie – okazję podsuwaną nam przez nieprzewidywalność życia, by zyskać spokój, odporność psychiczną, a przez to szczęście, zadowolenie i wewnętrzną harmonię. W końcu taki cel od wieków przyświecał stoikom.
Dzięki tej książce możesz ćwiczyć się w tym, co można nazwać stoicyzmem na miarę XXI wieku. Kup „Wyzwanie stoika” w przedsprzedaży już teraz a zyskasz siłę stoickiego spokoju!
A jak reagujesz na życiowe wyzwania? Czy potrafisz zachować “stoicki spokój”?
