Istnieją takie książki, które wstrząsnęły światem. Książki-manifesty, książki-oskarżenia, książki-testamenty. Istnieją także takie, które w sposób subtelny i zadziwiający potrafią zmieniać rzeczywistość. Wiedza z nich płynąca, niczym światło przez szparę w drzwiach wsącza się w naszą codzienność, by rozjaśnić wszystko. Taką książką jest właśnie Sztuka Doczesnej Mądrości, którą w XVII wieku napisał, Baltasar Gracián – hiszpański moralista, ksiądz z zakonu jezuitów, filozof, pisarz.
Sztuka doczesnej mądrość to jedna z najważniejszych książek nowożytnych. Friedrich Nietzsche stwierdził, że „Europa nigdy nie wydała świetniejszego ani bardziej zawiłego dzieła, jeśli chodzi o kwestie subtelności moralnych”, a Schopenhauer uznał ją za dzieło absolutnie unikatowe.
Sztuka doczesnej mądrości to zbiór 300 ponadczasowych aforyzmów. Opisane w niej zostały strategie rozumowania, sądzenia i działania, które doskonale mogą służyć nam w podróży przez świat, w nadawaniu tej wędrówce wzniosłości i osiąganiu doskonałości.
Oto wybrane myśli i cytaty Baltasar Gracián i jego Sztuki doczesnego życia. Niech będą dla Ciebie inspiracją, skłonią do refleksji i własnych przemyśleń. Zaczynamy!
Sztuka doczesnej mądrości. Inspirujące cytaty Baltasar Gracián
Używaj ludzkich środków, jakby boskie nie istniały, A boskich tak, jakby nie było ludzkich. – Baltasar Gracián
Tam, gdzie znajduje się rozwaga, zalega ostrożne milczenie. – Baltasar Gracián
Książęta lubią, kiedy ktoś ich wspiera, ale nie przewyższa. Gdy udzielasz komuś rady, powinieneś robić to w taki sposób, jakbyś przypominał mu o czymś, o czym zapomniał, a nie zapalał światło, którego nie jest w stanie zobaczyć. Gwiazdy uczą nas tej subtelności. Są błyszczącymi dziećmi Słońca, ale nigdy nie próbują go zaćmić. – Baltasar Gracián
Skrytość ma posmak boskości. – Baltasar Gracián
Żyj życiem, dając innym żyć. Spokojni są panami życia. Słyszą, widzą i milczą. Śpią dobrze, bo się nie szamoczą. Żyją długo, albowiem kultywują spokój wewnętrzny. Mają wszystko, co trzeba, bo nie zabiegają o rzeczy zbędne lub cudze. Zachowują serce spokojne, bo nie przejmują się niczym. – Baltasar Gracián
Nigdy nie otwieraj drzwi najmniejszemu złu, dlatego że wiele innych, większych czai się na zewnątrz.
Sztuką jest wiedzieć, jakie karty odrzucić. Najmniej warta karta w wygrywającej ręce, którą masz przed sobą, jest ważniejsza niż najlepsza karta w ręce, która przegrywa, a którą właśnie wyłożyłeś na stół. – Baltasar Gracián
Mądra osoba znajduje wrogów bardziej użytecznych niż przyjaciele, których wybiera głupiec. – Baltasar Gracián
Lepiej być szalonym jak wszyscy, niż przy zdrowych zmysłach pozostać samotnie …tak mówią politycy. – Baltasar Gracián
Troszcz się o to, aby rzeczy układały się dobrze. – Baltasar Gracián
Przyjaźń mnoży dobro i dzieli zło. To unikalne lekarstwo na niepowodzenie i słodka ulga dla duszy. – Baltasar Gracián
Wiedz, którym ludziom towarzyszy szczęście, aby z nimi przestawać, a którzy są nieszczęśliwi, aby od nich uciec. – Baltasar Gracián
Bądź przyjacielem niewielu, rozmawiaj z wieloma. – Baltasar Gracián
Znajdź klucz do każdej osoby, jej słaby punkt. – Baltasar Gracián
Bądź dobrze poinformowany. – Baltasar Gracián
Kiedy zaczynasz coś, nie zawyżaj oczekiwań innych ludzi. – Baltasar Gracián
Głupiec to nie ktoś, kto postępuje głupio, ale ten, który nie wie, jak to ukryć. – Baltasar Gracián
Potknięcia wielkiego człowieka są dokładnie obserwowane, tak jak zaćmienia słońca i księżyca. – Baltasar Gracián
Kłamca cierpi dwa razy: on ani nie wierzy innym, ani jemu nie wierzą. – Baltasar Gracián
Rzeczy nie są uznawane za to, czym są, ale za to, czym się wydają. – Baltasar Gracián
Nie zajmuj się czymś, co przynosi Ci hańbę. – Baltasar Gracián
Nie sugeruj się pierwszym wrażeniem. – Baltasar Gracián
Niektórzy poślubiają pierwszą informację, jaka do nich dociera, a z reszty czynią swoje konkubiny. Ponieważ zaś oszustwo zawsze pojawia się jako pierwsze, nie zostaje miejsca dla prawdy. – Baltasar Gracián
Nie skupiaj całej swej woli na pierwszym celu, jaki Ci przyjdzie do głowy, ani na pierwszym wniosku, jaki zaprzątanie Twój umysł: to będzie znaczyło, że jesteś płytkim człowiekiem. – Baltasar Gracián
Nikt nie rodzi takim od razu. Dąż do doskonałości każdego dnia, zarówno jeśli chodzi o Twoją osobowość, jak i o życie zawodowe, aż zaczniesz stawać się doskonałą istotą poprzez osiągnięcie pełni swoich uzdolnień i wybitności. – Baltasar Gracián
Niektórzy ludzie rodzą się rozważni. Przychodzą na świat z pewną przewagą — zdrowym rozsądkiem, który jest naturalną częścią mądrości — i mają za sobą już połowę drogi do sukcesu. – Baltasar Gracián
Gotowość do działania to matka szczęścia. – Baltasar Gracián
Módl się do Boga, ale rób swoje. – Baltasar Gracián
Wiedz, jak czynić dobro. . – Baltasar Gracián
Wielkim czynem jest nie zostawiać niczego na następny dzień. Wzniosłe motto: śpiesz się powoli. – Baltasar Gracián
Mów najlepiej, jak potrafisz, postępuj jak najbardziej honorowo. – Baltasar Gracián
Kochaj, jeśli chcesz być kochany, – Baltasar Gracián
Zawiść znajduje urodzajną glebę i panuje nad wszystkim, a pamięta raczej o początkowych potknięciach, niż zwraca uwagę na to, jaka wielkość została osiągnięta później. – Baltasar Gracián
Nigdy nie rywalizuj z kimś kto nie ma nic do stracenia. – Baltasar Gracián
Obserwuj temperamenty ludzi i dostosuj się do nich odpowiednio. – Baltasar Gracián
Bez odwagi mądrość nie wydaje żadnego owocu. – Baltasar Gracián
Przebiegłość węża powinna występować na przemian z niewinnością gołębicy. – Baltasar Gracián
Wiedz, kiedy rzeczy osiągają swój zenit, kiedy są dojrzałe i jak je wykorzystać. – Baltasar Gracián
Dwie grupy ludzi są dobre w przewidywaniu niebezpieczeństwa: ci, którzy nauczyli się tego na własnej skórze, i ci zdolni, którzy uczą się wiele cudzym kosztem. – Baltasar Gracián
Wskazówka bywa przekazywana z większym sukcesem za pomocą żartu niż poważnej nauki. – Baltasar Gracián
Poduszka jest niemą Sybillą i lepiej przespać się z jakąś myślą, niż nie spać, gdy ma się na głowie coś ważnego. – Baltasar Gracián
Twoje całe życie powinno polegać na zastawianiu się nad Twoim przeznaczeniem. Przemyślenie czegoś i przewidywanie to dobry sposób na wyprzedzanie biegu wypadków. – Baltasar Gracián
Nadzieja jest wielkim fałszerzem. Niechaj więc pa¬nuje nad nią zdrowy rozsądek. – Baltasar Gracián
Wiedz, kiedy odłożyć coś na bok. – Baltasar Gracián
Dobry los ma swoje reguły i dla mądrego nie wszystko zależy od przypadku. Fortuna jest wspierana przez wysiłki. Niektórzy ludzie pewnie zbliżają się do drzwi Fortuny i czekają, aby zaczęła działać. Inni są bardziej rozsądni: przechodzą przez te drzwi z rozważną śmiałością. Na skrzydłach ich odwagi i cnoty śmiałość dostrzega szczęście i nakłania je do efektywności. – Baltasar Gracián
Nie broń złej sprawy z uporu tylko dlatego, że Twój przeciwnik jako pierwszy zdołał wybrać najlepsze stanowisko. Rozpoczniesz bitwę z góry pokonany i odejdziesz w hańbie. Złe nie dorówna dobremu. Twój przeciwnik wykazał się przebiegłością i przewidział najlepsze, a Ty byłbyś głupcem, gdybyś bronił najgorszego. – Baltasar Gracián
W mowie rozwaga ma znaczenie większe niż elokwencja. – Baltasar Gracián
Aby panować nad sobą, musisz zastanowić się nad sobą. – Baltasar Gracián
Czasami najlepszym lekarstwem na kłopoty jest zapomnienie o nich, ale zapominamy o zażyciu lekarstwa. Wytrenuj pamięć i naucz ją lepszych zwyczajów, ponieważ ona może dać nam niebo albo piekło. – Baltasar Gracián
Nie wyrażaj swoim myśli zbyt jasno. Większość ludzi niewiele się zastanawia nad tym, co rozumie, i czci to, czego nie rozumie. By być cenionymi, rzeczy muszą być trudne: jeżeli ludzie nie będą mogli Cię zrozumieć, będą Cię bardziej poważać. By zyskać szacunek, staraj się być mądrzejszy i bardziej rozważny niż osoba, z którą masz do czynienia. Ale postępuj tak z umiarem. – Baltasar Gracián
Rozważny człowiek jest przezorny i woli raczej chwalić coś zbyt krótko niż zbyt długo. Prawdziwa wspaniałość jest rzadka, dlatego powściągnij swój podziw. – Baltasar Gracián
Nawet w chwilach szczerości nie należy całkowicie obnażać swej duszy. – Baltasar Gracián
Wiedz, jak wykorzystać swoich wrogów. – Baltasar Gracián
Największym głupcem jest ten, kto sądzi, że poza nim wszyscy są głupcami. – Baltasar Gracián
Zdolny manifestuje ducha w zdecydowanym działaniu. Nie jest ani zimny, ani gorący. – Baltasar Gracián
Trzeba mieć zawsze coś do pragnienia, by nie być nieszczęśliwym swym szczęściem. – Baltasar Gracián
Przyjaźń pomnaża to, co w życiu dobre, a dzieli to, co złe. Jest jedynym lekarstwem na nieszczęście i wytchnieniem duszy. – Baltasar Gracián
Duże kęsy szczęścia wymagają zdrowego i dobrego żołądka. – Baltasar Gracián
Namiętności to bramy ducha. – Baltasar Gracián
To, co łatwe, rób, jakby było trudne, to, co trudne, rób, jakby było łatwe. – Baltasar Gracián
Umiej dobrze wybierać – wymaga to dobrego smaku i trafności sądu. Nie wystarcza po temu ani nauka, ani rozum. – Baltasar Gracián
Największym głupcem jest ten, kto sądzi, że poza nim wszyscy są głupcami. – Baltasar Gracián
Niektórzy staliby się mędrcami, gdyby nie uwierzyli, że już nimi są. – Baltasar Gracián
Pragnienie sławy rodzi się z mocy i siły. – Baltasar Gracián
Możesz dążyć do szczęścia i czasami wspomagać je swoimi wysiłkami, ale sława wymaga stałej pracy. – Baltasar Gracián
Nie działaj, kiedy targają Tobą namiętności. – Baltasar Gracián
Nie poddawaj się każdemu pospolitemu impulsowi. – Baltasar Gracián
Nigdy nic działaj, jeśli nie uważasz tego za rozsądne. – Baltasar Gracián
Praca to wartość. Razem z nią zdobywasz reputację. – Baltasar Gracián
Niech Twój charakter przewyższa wymagania pracy, jaką wykonujesz – Baltasar Gracián
Zostaw ludzi z poczuciem niezaspokojonego głodu. Brzuchy wypełnione przyjemnością są niebezpieczne: sprawiają, że wzgardzona zostaje nawet nieśmiertelna wybitność. Oto reguła, dzięki której można się podobać: ostrz apetyt, przegłódź ludzi. Niecierpliwość płynąca z pragnienia uczyni więcej niż nuda zaspokojenia, a czekanie pogłębi naszą przyjemność. – Baltasar Gracián
W niebie wszystko przynosi zadowolenie, w piekle wszystko jest smutkiem, a na ziemi, która jest pomiędzy nimi, znajdujemy i to, i to. – Baltasar Gracián
Wyobraźnia podróżuje szybciej niż spojrzenie. Pozór wchodzi przez uszy, ale wychodzi zwykle oczami. – Baltasar Gracián
Poszukaj kogoś, kto pomoże Ci znosić Twoje nieszczęścia. – Baltasar Gracián
Chwal się swoimi talentami. – Baltasar Gracián
Wiedz, jaka jest Twoja istotna wada. – Baltasar Gracián
Wiedz o tym, jaka jest Twoja największa zaleta. – Baltasar Gracián
Nie bądź w niczym pospolity. – Baltasar Gracián
We wszystkich sprawach miej coś w rezerwie. – Baltasar Gracián
Miej podwójny zapas tego, co jest Ci potrzebne w życiu. – Baltasar Gracián
Nigdy nie trać wewnętrznego spokoju. – Baltasar Gracián
Nigdy nie trać szacunku dla samego siebie. – Baltasar Gracián
Zastanów się dwa razy. Bezpieczeństwo leży w upewnianiu się, zwłaszcza kiedy nie jesteś czegoś do końca pewny. Przeznacz czas na to, aby albo zaniechać czegoś, albo polepszyć swoją sytuację, a znajdziesz nowe sposoby na to, aby potwierdzić i umocnić swoje zdanie. – Baltasar Gracián
Zrezygnuj, gdy jesteś na czele. Wszyscy najlepsi gracze tak robią. Świetne wycofanie się znaczy tyle samo co szykowny atak. Gdy tylko się dopełnią — nawet jeśli będzie ich wiele — spienięż swoje czyny. Długotrwałość przychylności losu zawsze jest podejrzana. – Baltasar Gracián
Nie ryzykuj swojej reputacji, uzależniając ją od jednego rzutu kostką. – Baltasar Gracián
Nie kłam, ale nie mów całej prawdy. – Baltasar Gracián
Odróżnij człowieka słów od człowieka czynów. – Baltasar Gracián
Strzeż się kogoś, kto udaje, że Twoje interesy przedkłada nad własne. – Baltasar Gracián
Kiedy szczęście się kumuluje, istnieje prawdopodobieństwo, że się poślizgniemy i stracimy wszystko. Czasami Pani Fortuna wynagradza nas, równoważąc czas trwania intensywnością szczęścia. Męczy się, gdy musi kogoś długo dźwigać na swoich barkach. – Baltasar Gracián
Reputacja oparta na prawdziwej wartości jest najtrwalsza i jedyna, która będzie trwała zawsze. – Baltasar Gracián
Nie upieraj się przy czymś głupim. – Baltasar Gracián
Osoba uzbrojona w rozwagę nie zostanie pokonana przez szaleństwo. – Baltasar Gracián
Życie jest uciążliwe bez odpoczynku, jak długa podróż bez zatrzymania się w zajeździć. – Baltasar Gracián
Poznaj charakter ludzi, z którymi masz do czynienia. – Baltasar Gracián
Drzwi szlachetności są najpewniejsze. Przyjemność zemsty często zamienia się w mękę, a satysfakcja ze skrzywdzenia kogoś często przechodzi w ból, który sami odczuwamy. – Baltasar Gracián
Nie żyj całkowicie dla siebie ani całkowicie dla innych. – Baltasar Gracián
Nie miej wyłącznie gołębiej natury. – Baltasar Gracián
Mieszanie oceny z sympatią nigdy nie jest dobre. – Baltasar Gracián
Szczypta dowcipu to dobra przyprawa. Najwięksi ludzie mogą wykorzystać wdzięk i humor jako źródło powszechnych względów. – Baltasar Gracián
Nigdy nie narzekaj. – Baltasar Gracián
Panuj nad sobą. – Baltasar Gracián
Wystrzegaj się wad swojego narodu. – Baltasar Gracián
Naucz się panować nad swoimi namiętnościami. – Baltasar Gracián
Słowa i czyny czynią doskonałego człowieka. – Baltasar Gracián
Nie przyćmiewaj swojego zwierzchnika. – Baltasar Gracián
Planuj, co zrobisz, gdy los się od Ciebie odwróci, w czasie, gdy wszystko się udaje. – Baltasar Gracián
Wiedza i odwaga składają się na doskonałość. – Baltasar Gracián
Myśl i działaj. – Baltasar Gracián
Otocz się mędrcami, którzy będą Cię wspierać. – Baltasar Gracián
Przyłącz się do tych, od których możesz się uczyć. – Baltasar Gracián
Działaj, ale też sprawiaj odpowiednie wrażenie. – Baltasar Gracián
Nie miej dni, w których postępujesz niedbale. – Baltasar Gracián
Jesteś tak prawdziwą osobą, jaką jesteś w głębi duszy. – Baltasar Gracián
Wszyscy ludzie mogliby osiągnąć wybitność w jakiejś dziedzinie, gdyby tylko wiedzieli, w czym są najlepsi. – Baltasar Gracián
Wszystkie rzeczy osiągają swoją doskonałość, a stanie się prawdziwą osobą to największa doskonałość ze wszystkich. – Baltasar Gracián
Absolutnie unikatowe dzieło przeznaczone do ciągłego wykorzystywania!
Jeśli jeszcze nie czytałeś Sztuki doczesnego życia Baltasar Gracián koniecznie sięgnij po tą książkę. Dostępne jest dzięki Sensus jej polskie wydanie w przekładzie Przemysława Gancarczyka.
Mądrości i rady Graciana są tak samo wartościowe i trafne dzisiaj jak były w XVII wieku. 300 sentencji Graciána wraz z ich interpretacją oferuje cenny wgląd w sztukę życia i praktykę osiągania celów. To dzieło iskrzy się wiedzą makiaweliczną, uzupełnioną o moralne skrupuły i humanizm. Traktuje życie jak wojowanie, w którym zawierają się zarówno bycie kimś, jak i przedstawianie samego siebie jako takiego właśnie człowieka, zarówno pozory, jak i rzeczywistość.
Jeśli uważnie się wsłuchasz, bez wątpienia przemówią do Ciebie płynące refleksje Graciana, dotyczące uczciwości i pozorów, miłości własnej i przyjaźni, wiedzy i ignorancji.
To lektura przeznaczona do niespiesznego czytania. Nie wystarczy przeczytać tej książki raz od początku do końca. To dzieło przeznaczone do ciągłego wielokrotnego wertowania. Sięgania po nie zawsze, gdy tylko nadarzy się ku temu sposobność.
Sztuka doczesnej mądrości Baltasara Graciána to towarzysz na całe życie!
