Jak bardzo jesteś teraz szczęśliwy?. To pytanie może się wydawać proste, ale odpowiedź na nie wcale taka nie jest taka oczywista. Jesteśmy nieustannie zasypywani lawiną emocji, przeżyć, stresorów, zadań i kontaktów z otaczającym nas światem. W danej chwili możesz więc być szczęśliwy, ale dziesięć minut później popadniesz w przygnębienie. Szczęście płynie z wielu źródeł: oczywiście z przyjemności, lecz także z życia mającego sens i cel, postępowania zgodnie z własnymi wartościami, realizowania swoich pomysłów, okazywania wdzięczności, udzielania się w wolontariatach, posiadania silnych więzi społecznych i wielu innych.
“Szczęście ma wiele oblicz — może to być czysta radość, zmysłowa przyjemność, miłość, współodczuwanie i tak dalej…”
Czy da się zmierzyć poziom szczęścia? Wzór na szczęście. Formuła Haidta
Choć nie da się określić bieżącego poziomu szczęścia ze stuprocentową dokładnością, jest kilka narzędzi, przy użyciu których możesz przynajmniej oszacować, jak się aktualnie czujesz. W książce Szczęście. Od mądrości starożytnych po koncepcje współczesne Jonathan Haidt zawarł prosty wzór, na podstawie którego można obliczyć ogólny poziom szczęścia:
Czyli: S = U + O + W, Na tej podstawie można łatwiej zrozumieć, jak popracować nad własnym szczęściem.
Przyjrzyjmy się zatem każdemu z trzech wymienionych elementów.
Uwarunkowania biologiczne (U)
Mówimy o byciu szczęśliwym, ale na początek niezbyt dobra informacja dla tych, którzy nie urodzili się, tryskając szczęściem i entuzjazmem. Otóż uwarunkowany biologicznie wysoki bazowy poziom szczęścia jest znakomitym punktem wyjścia.
Oto wniosek z jednej z analiz:
Badania na bliźniętach pokazują zasadniczo, że od 50 do 80% różnic w średnim poziomie szczęścia między ludźmi można lepiej wyjaśnić rozbieżnościami genetycznymi niż życiowymi doświadczeniami.
Właśnie tak; nawet 50 – 80% szczęścia wynika z czynników genetycznych, na które zasadniczo nie mamy żadnego wpływu. Jednak nie trać jeszcze nadziei na szczęśliwe życie. Istnieją bowiem potwierdzone naukowo metody trwałego zwiększania poziomu szczęścia.
Okoliczności życiowe (O)
Szczęście nie rośnie od kupna nowego samochodu czy dużego domu, o którym marzyłeś. Zgodnie z tzw. teorią bieżni hedonistycznej szybko przywykamy do nowych przedmiotów, zabawek, mebli, urządzeń elektrycznych, domów czy lodówek. Przez kilka dni, tygodni albo miesięcy możesz się czuć trochę szczęśliwszy, ale potem wrócisz do swego biologicznego punktu bazowego.
Haidt stwierdził jednak, że trzy aspekty bytowe mają bardzo silny pozytywny albo negatywny wpływ na poziom szczęścia.
Dojazdy do pracy. „Wiele osób decyduje się na zamieszkanie w sporej odległości od swego miejsca pracy, ponieważ dzięki temu może się przeprowadzić do większego domu. Problem w tym, że ludzie szybko przyzwyczajają się do większej przestrzeni i przestają czerpać z niej przyjemność, nigdy jednak nie przystosowują się w pełni do dłuższych dojazdów do pracy, zwłaszcza jeśli codziennie muszą pokonywać zatłoczone trasy. Nawet po wielu latach takich dojazdów osoby, które codziennie przemierzają długie kilometry zatłoczonych dróg, docierają do miejsca pracy z podwyższonym poziomem hormonów stresu”.
Brak kontroli. „(…) zmodyfikowanie środowiska instytucjonalnego w taki sposób, aby wytworzyć u pracowników, studentów bądź pacjentów silniejsze poczucie kontroli, jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zwiększenia poziomu ich zaangażowania, energii i poczucia szczęścia”.
Relacje. „Czynnikiem, który zdaniem większości badaczy pod względem ważności przebija wszystkie pozostałe, jest jakość i liczba związków interpersonalnych. Dobre związki nas uszczęśliwiają, a osoby szczęśliwe mają więcej pozytywnych relacji niż ludzie nieszczęśliwi. (…) konflikty z innymi — codzienne utarczki z kolegą z pracy lub ze współlokatorem albo nieustanne konflikty ze współmałżonkiem — są jednym z najistotniejszych czynników, które obniżają poziom odczuwanego przez nas szczęścia. Konflikty interpersonalne to coś, do czego nie jesteśmy w stanie się przystosować. Zatruwają nam życie — każdego dnia, również wtedy, kiedy nie spotykamy osoby, z którą jesteśmy skłóceni, ponieważ nawet wówczas nie przestajemy myśleć o trwającym konflikcie”.
Czynności wolicjonalne (W)
Istnieją trzy kategorie działań ochotniczych, które w dający się przewidzieć sposób zwiększają poziom szczęścia:
Wyrażanie wdzięczności i uprzejmości to sposób na walkę ze zjawiskiem adaptacji. W chwili, gdy zaczynamy traktować coś dobrego za oczywistość, przestaje nas to cieszyć. Wyrażając wdzięczność, możemy cofnąć skutki tego procesu. Według Haidta: „Badani, którzy mieli co tydzień wykonywać przypadkowy gest życzliwości albo przez kilka kolejnych tygodni zliczać wszystkie miłe zdarzenia, jakie ich spotykały, przejawiali nieznaczny, lecz trwały wzrost poziomu poczucia szczęścia. Zatem weź sprawy w swoje ręce! Wybierz czynności, które dają Ci gratyfikację, wykonuj je regularnie (lecz nie do znużenia) i ciesz się wzrostem poczucia szczęścia”.
Medytacja oraz stosowanie technik uważności pozwalających bardziej cieszyć się chwilą bieżącą, aniżeli łamać sobie głowę nad przeszłością lub niepokoić przyszłością, może korzystnie wpłynąć na nastrój w krótkim oraz w długim terminie.
Wywoływanie zjawiska przepływu i rozwijanie naszych mocnych stron zostało przez naukowców powiązane ze zwiększonym poczuciem satysfakcji. Przepływ (ang. flow) to koncepcja psychologiczna zaproponowana przez węgierskiego psychologa Mihálya Csíkszentmihályiego, który opisał ją jako bliski euforii stan zupełnego zatopienia w wykonywaniu jakiejś czynności. Przepływ możesz też rozumieć w szerszym znaczeniu; jako takie zorganizowanie dnia oraz otoczenia, aby było Ci przyjemniej, a aktywności pobudzały umysł do działania.
Słowo końcowe
Tyle teorii czas na pozytywne działania. Bez względu na to, czy wierzysz w możliwość mierzenia szczęścia czy też nie, możesz rozwinąć dobre nawyki, które sprawią że będziesz czerpać więcej radości z życia.
Istnieją rozmaite strategie, które umożliwiają zwiększenie czerpanej z życia satysfakcji. Można je nawet sprowadzić do trzech prostych zasad:
Skup się na sprawach naprawdę ważnych.
Wyzbądź się (w miarę możliwości) wszystkiego, co Cię unieszczęśliwia.
Stwórz nawyki, które pomogą Ci osiągnąć oba te cele.
Poziom szczęścia da się zwiększyć, pod warunkiem skupienia się na odpowiednich nawykach. Jeśli chcesz pogłębić poczucie życiowej satysfakcji, zacznij od przeczytania książki: Człowiek szczęśliwszy. 53 naukowo udowodnione nawyki, które pomagają odnaleźć radość życia. Jej autorem jest Steve „S.J.” Scott. znany bloger i autor dziesiątek praktycznych książek o rozwoju osobistym i dobrych nawykach.
Człowiek szczęśliwszy. 53 naukowo udowodnione nawyki, które pomagają odnaleźć radość życia. – S. J. Scott, Amit A.
dlaczego sukcesy odnoszą głównie szczęśliwi ludzie
jakie swoje potrzeby powinniśmy zaspokajać każdego dnia
czym są i jak działają “wielkie dźwignie szczęścia”
jak zmierzyć swój aktualny poziom szczęścia
jak skutecznie pozbyć się złych nawyków
jak mądrze od ręki pozbyć się tego, co Cię unieszczęśliwia
Każda koncepcja jest poparta drobiazgowymi eksperymentami i badaniami z dziedziny psychologii pozytywnej. Do książki tej trafiły jedynie te sugestie, których skuteczność udowodniono naukowo. Jest bardzo prawdopodobne, że jeśli dany pomysł u kogoś się sprawdził, Tobie też pomoże.
Czy warto dążyć do szczęścia?
“Szczęście jest paliwem sukcesu, nie na odwrót” – Shawn Achor
Tak! Jeśli skupisz się na kultywowaniu szczęśliwego życia i uczynisz z tego priorytet, przypuszczalnie zaczniesz odnosić większe sukcesy w różnych dziedzinach. Szczęście prowadzi do sukcesu w niemal wszystkich aspektach życia i ma korzystny wpływ na zdrowie, przyjaźń, zaangażowanie w życie społeczności, kreatywność, pracę zawodową oraz przedsiębiorczość.
Odkryj tajniki życiowej satysfakcji oraz działań, które możesz podjąć już dziś, aby zaczerpnąć więcej z każdego dnia!
Człowiek szczęśliwszy. 53 naukowo udowodnione nawyki, które pomagają odnaleźć radość życia Autorzy: S. J. Scott, Amit A.
Źródło: Człowiek szczęśliwszy. 53 naukowo udowodnione nawyki, które pomagają odnaleźć radość życia – S. J. Scott, Amit A.. wydawnictwo Sensus 2022, tłum. Piotr Cieślak; Szczęście. Od mądrości starożytnych po koncepcje współczesne – Jonathan Haidt, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2007, tłum. Agnieszka Nowak
