Chcesz zajrzeć do umysłu jednego z najpopularniejszych i największych filozofów świata? Niccolo Machiavelli, często nazywany po prostu Machiavellim, był włoskim dyplomatą, politykiem, filozofem, pisarzem i poetą okresu renesansu.
Jego najbardziej znane i najczęściej cytowane dzieło to Książę. Ten światowy klasyk może być jak przewodnik dla liderów, przywódców i władców. W tym wiekopomnym dziele jakim jest Książę, Machiavelli promował podejście do władzy i polityki w stylu “cel uświęca środki”, dopuszczając nawet takie działania jak zdrada, czy morderstwo, dopóki rządzący utrzymuje swoją władzę.
Oto najlepsze cytaty Niccolo Machiavelli, które dają intelektualne spojrzenie na tematy władzy, moralności, strategii, przebiegłości, podstępu i innych życiowych kwestii. Zaczynamy!
Najlepsze cytaty Niccolo Machiavelli o władzy, polityce, strategii, moralności, podstępie i życiu…
A przede wszystkim powinien książę usilnie starać się o to, by w każdej swej czynności okazywał się mężem wielkim i znakomitym. Szanuje się również takiego księcia, który jest prawdziwym przyjacielem lub jawnym przeciwnikiem, to znaczy, kiedy bezwzględnie i otwarcie staje po stronie jednego przeciw drugiemu; takie postępowanie jest zawsze korzystniejsze niż neutralność. – Niccolò Machiavell
Albowiem krzywdy powinno się wyrządzać wszystkie naraz, aby krócej doznawane, mniej tym samym krzywdziły, natomiast dobrodziejstwa świadczyć trzeba po trosze, aby lepiej smakowały. – Niccolò Machiavell
Albowiem mąż zbrojny nie może się równać z bezbronnym, a nie zgadza się z rozumem, aby uzbrojony dobrowolnie słuchał bezbronnego i aby bezbronny przebywał bezpiecznie między uzbrojonymi sługami; […]. – Niccolò Machiavelli
Albowiem ten, kto piastuje jakiś urząd państwowy, nie powinien nigdy myśleć o sobie, lecz o księciu i pamiętać tylko o tym, co jego dotyczy. – Niccolò Machiavelli
Bowiem ogólna reguła, która nigdy nie zawodzi, jest taka, że jeśli książę sam nie jest mądry, nie może mieć dobrych doradców. – Niccolò Machiavelli
Cel uświęca środki. – Niccolò Machiavelli
Chcę iść do piekła, nie do nieba. W piekle będę miał towarzystwo papieży, królów i książąt, a w niebie są sami żebracy, mnisi, pustelnicy i apostołowie. – Niccolò Machiavelli
Ci, którzy wyłącznie dzięki szczęściu zostają z prywatnych ludzi książętami, zostają nimi z małym trudem, lecz z dużym utrzymują się; oni na skrzydłach lecą do celu, więc też w drodze nie napotykają żadnych przeszkód, wszystkie one występują dopiero później, gdy się już usadowili na tronie. – Niccolò Machiavelli
Czasami trzeba jako dobro oceniać mniejsze zło. – Niccolò Machiavelli
Człowieka, który uchodzi za lekkomyślnego, słabego, małodusznego i niezdecydowanego, otacza pogarda. Książę musi się tego wystrzegać. – Niccolò Machiavelli
Dla uniknięcia wojny nie należy nigdy dopuszczać do spotęgowania nieporządku, ponieważ nie uniknie się jej, lecz tylko na twoją niekorzyść odwlecze. – Niccolò Machiavell
Do obowiązków księcia należy popieranie talentów oraz opieka nad wybitnymi ludźmi w każdym zawodzie. – Niccolò Machiavelli
Do prowadzenia wojny potrzeba czterech rzeczy: żołnierzy, broni, chleba i pieniędzy, lecz to dwie pierwsze są najważniejsze. Gdy trzeba żołnierze mogą za pomocą broni zdobyć chleb i pieniądze, lecz chleb i pieniądze nie zdobędą dla ciebie żołnierzy i broni. – Niccolò Machiavelli
Dwa są sposoby prowadzenia walki: jeden – prawem, drugi – siłą; pierwszy sposób jest ludzki, drugi zwierzęcy. – Niccolò Machiavelli
Działanie Fortuny mogę porównać ze wzbierającą rzeką, której fale zalewają równinę. Fala powodziowa kieruje się tam, gdzie nic nie stawia oporu, gdzie nie ma zapór ani wałów ochronnych. – Niccolò Machiavelli
Fortuna jest kobietą i odtrąca tych, którzy nie bywają zuchwali; dlatego też jako kobieta ulega najczęściej młodym, którzy nie grzeszą oględnością,lecz rozkazują jej butnie i śmiało. – Niccolò Machiavelli
Gdy się krzywdzi człowieka, należy czynić to w ten sposób, aby nie trzeba było obawiać się zemsty. – Niccolò Machiavelli
Gubi sam siebie ten, kto drugiego czyni potężnym, gdyż tworzy tę potęgę zręcznością lub siłą, a jedno i drugie budzi nieufność u tego, który stał się potężny. – Niccolò Machiavelli
I nie ma rzeczy, która by się tak sama przez się zużywała, jak hojność; przez to samo, że jej używasz, tracisz zdolność używania jej i stajesz się biednym i pogardzanym, lub gdy chcesz uniknąć ubóstwa, chciwym i znienawidzonym. – Niccolò Machiavelli
Jedna zmiana zawsze pozostawia otwartą drogę do ustanowienia innych. – Niccolò Machiavelli
Każdy rozumie, że byłoby rzeczą chwalebną dotrzymywać wiary i postępować w życiu szczerze, a nie podstępnie. Jednak doświadczenie naszych czasów uczy, że tacy dokonali wielkich rzeczy, którzy mało przywiązywali wagi do dotrzymywania wiary, i którzy chytrze potrafili usidlać mózgi ludzkie, a w końcu wzięli przewagę nad tymi, którzy zaufali ich lojalności. – Niccolò Machiavelli
Każdy widzi za jakiego uchodzisz, lecz bardzo niewielu wie kim naprawdę jesteś. – Niccolò Machiavelli
Kiedy książęta bardziej myślą o wygodach, niż o wojsku, tracą swe państwa. – Niccolò Machiavelli
Krzywdy powinno się wyrządzać wszystkie naraz, aby krócej doznawane, mniej tym samym krzywdziły, natomiast dobrodziejstwa świadczyć trzeba po trosze, aby lepiej smakowały. – Niccolò Machiavelli
Książę (…) starać się powinien, by w każdym jego czynie odbijała się wspaniałość, męstwo, powaga, siła. – Niccolò Machiavelli
Książę (…) wystrzegać się powinien tego wszystkiego, co mogłoby przeciw niemu obudzić bądź nienawiść, bądź wzgardę (…). Nienawiść wywołuje on przeciw sobie nade wszystko wówczas, gdy dopuszcza się grabieży, czyniąc zamachy na mienie i na kobiety swych poddanych; od tego powinien się powstrzymywać. – Niccolò Machiavelli
Książę nie powinien się niepokoić spiskami, jeśli lud jest mu życzliwy, lecz jeśli jest mu nieprzyjazny i ma go w nienawiści, powinien się lękać wszystkiego i wszystkich. A dobrze urządzone państwa i mądrzy książęta pilnie troszczyli się o to, by możnych nie pogrążać w rozpaczy i dogadzać ludowi, i go zadowalać; taka jest bowiem jedna z najważniejszych powinności księcia. – Niccolò Machiavelli
Książę powinien zakładać, że wszyscy ludzie są źli i niechybnie się takimi okażą, ilekroć będą mieli ku temu sposobność. – Niccolò Machiavelli
Książę powinien zatem zachęcać swych obywateli, aby bez przeszkód uprawiali swój zawód czy to w handlu, czy uprawie roli, czy w jakimkolwiek zawodzie i aby nikt nie obawiał się wzbogacać swego mienia z lęku, że mu je zabiorą, ani otworzyć handlu ze strachu przed podatkami; książę powinien przygotować nagrody dla tych, którzy chcą wykonywać te prace i dla każdego, kto myśli, jak wzmocnić swe miasto lub państwo. – Niccolò Machiavelli
Książę przeto nie ma potrzeby posiadać wszystkich wyżej wyliczonych cnót: musi on tylko udawać, że je posiada. – Niccolò Machiavelli
Książę sam musi być wielkim stawiaczem pytań i słuchać powinien z uwagą (…). Byłoby błędem grubym mniemać, że książę uroni cokolwiek ze swej powagi zasięgając cudzej rady (…). – Niccolò Machiavelli
Książę, aby utrzymać swoich poddanych w jedności i posłuszeństwie, nie powinien się lękać oskarżeń o okrucieństwo, karząc bowiem kilku dla przykładu, łaskawszy będzie od tych, co przez zbytnią pobłażliwość zezwalają na nieporządek, z którego powstają zabójstwa i gwałty; te bowiem zazwyczaj szkodzą całej społeczności, zaś rozwiązania, które pochodzą od księcia, krzywdzą [jedynie] pojedynczą osobę. – Niccolò Machiavelli
Kto pragnie oszukać, zawsze spotka takiego, który oszukać w żaden sposób nie pozwoli. – Niccolò Machiavelli
Kto tedy władzę osiągnął przez lud, musi utrzymać przyjaźń z ludem (…), ten, kto poza ludem osiąga władzę przez możnowładztwo, powinien za wszelką cenę dążyć, aby sobie lud zjednać przez roztoczenie nad nim pieczy. – Niccolò Machiavelli
Lepiej być gwałtownym niż oględnym, bowiem fortuna jest jak kobieta, którą trzeba koniecznie bić i dręczyć, aby ją posiąść. – Niccolò Machiavelli
Lepiej jest działać i pokutować, niż nie działać i żałować. – Niccolò Machiavelli
Ludzi należy albo zjednywać sobie pieszczotą, albo niszczyć, bo za drobne krzywdy będą się mścili, a doznawszy wielkich nie będą już w stanie – Niccolò Machiavelli
Ludzie będą zawsze dla ciebie źli, jeżeli konieczność nie zmusi ich do tego, by byli dobrzy. – Niccolò Machiavelli
Ludzie bowiem zmieniają swoich władców ochoczo, licząc na poprawę, a nadzieja ta pobudza ich do zbrojnych wystąpień przeciw sprawującemu władzę – w tym to są oszukani, gdyż doświadczają niebawem , że z deszczu pod rynnę wpadli. – Niccolò Machiavelli
Ludzie kroczą prawie zawsze drogami ubitymi przez innych i w czynnościach swych naśladują drugich; a ponieważ niepodobna trzymać się dokładnie tych dróg ani dorównać w doskonałości tym, których naśladujesz, przeto rozumny mąż powinien zawsze postępować śladami ludzi wielkich i najbardziej naśladowania godnych, aby jeżeli im nie dorówna, to przynajmniej zbliżył się do nich pod pewnym względem. – Niccolò Machiavelli
Ludzie prędzej zapomną śmierć własnego ojca niż utratę ojcowskiego spadku. – Niccolò Machiavelli
Ludzie są tak prości i tak naginają się do chwilowych konieczności, że ten kto oszukuje, znajdzie zawsze takiego, który da się oszukać. – Niccolò Machiavelli
Ludzie są zawsze nieprzyjaciółmi przedsięwzięć, w których widzą trudności. – Niccolò Machiavelli
Ludzie szkodzą z bojaźni lub przez nienawiść. – Niccolò Machiavelli
Ludzie tak są prości i tak naginają się do chwilowych konieczności, że ten, kto oszukuje, znajdzie zawsze takiego, który da się oszukać. – Niccolò Machiavell
Ludzie w różny sposób zdążają do celu, jaki każdy ma przed sobą, to jest do sławy i bogactwa, jeden oględnie, inny gwałtownie, jeden przemocą, inny podstępem, jeden cierpliwie, inny niecierpliwie – a każdy tymi różnymi sposobami może tam dojść. – Niccolò Machiavelli
Ludzie wybierają najczęściej rozwiązania pośrednie, które są najgorsze ze wszystkich, a to dlatego, że nie potrafią być ani całkiem źli, ani całkiem dobrzy. – Niccolò Machiavelli
Ludzie z natury rzeczy nie ufają nowym rzeczom, których sami nie doświadczyli. – Niccolò Machiavelli
Ludzie zaś mniej boją się skrzywdzić tego, kto budzi miłość, niż tego, kto budzi obawę; bowiem miłość oparta jest na zobowiązaniach, które ludzie – ponieważ są źli – zerwą przy pierwszej okazji dla własnej korzyści; strach zaś opiera się na lęku przed karą, który nigdy ich nie opuszcza. – Niccolò Machiavelli
Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia… trzeba być lisem i lwem. – Niccolò Machiavelli
Między tym, co dzieje się na świecie, a tym, co się dziać powinno, zachodzi tak wielka różnica, iż ten, kto by rzeczywistości zaniedbywał w imię ideału rzeczywistości, raczej zgubę własną by spowodował niż poprawę losu; człowiek bowiem, który by na każdym kroku rządził się tylko zasadami dobra, przepaść musiałby w środowisku ludzi rządzących się innymi zasadami. – Niccolò Machiavelli
Miłość trzymana jest węzłem zobowiązań, który ludzie, ponieważ są nikczemni, zrywają, skoro tylko nadarzy się sposobność osobistej korzyści, natomiast strach jest oparty na obawie kary; ten więc nie zawiedzie nigdy. – Niccolò Machiavelli
Można bowiem o ludziach w ogóle powiedzieć, że są niewdzięczni, zmienni, kłamliwi, unikający niebezpieczeństw i chciwi zysku; gdy im czynisz dobrze, wszyscy są ci oddani, ofiarują ci swą krew i mienie, życie i dzieci, kiedy potrzeba jest daleko – (..) lecz odwracają się, gdy się w potrzebie znajdziesz. – Niccolò Machiavell
Myli się bowiem, kto sądzi, że u osobistości wielkich świeże dobrodziejstwa powodują zapomnienie starych krzywd. – Niccolò Machiavelli
Na hańbę i pogardę zasługują natomiast ci, którzy niszczą religię, obalają królestwa i republiki, są nieprzyjaciółmi cnót, piśmiennictwa i wszelkich innych sztuk przynoszących pożytek i zaszczyt ludzkości (…). – Niccolò Machiavelli
Najczęstszy ludzki błąd – nie przewidzieć burzy w piękny czas. – Niccolò Machiavelli
Najlepsza forteca to – nie być w nienawiści u ludu; temu bowiem, kogo lud znienawidzi, fortecę nie pomogą, gdyż zawsze znajdzie się ktoś z nieprzyjaciół, który przyjdzie ludowi z pomocą, gdy tenże chwyci za broń przeciw swemu władcy. Dlatego mądry książę musi znaleźć sposób na to, aby państwo było jego mieszkańcom zawsze potrzebne, w każdej sytuacji życiowej. – Niccolò Machiavelli
Najważniejszą podstawą wszystkich państw (o silnych fundamentach) tak nowych, jak starych i mieszanych są dobre prawa i dobre wojsko (…). – Niccolò Machiavelli
Neutralności nie żąda od ciebie nigdy ta strona,która ci dobrze życzy,neutralności zawsze domaga się od ciebie twój wróg. – Niccolò Machiavelli
Nic w świecie nie bywa równie zmienne i kruche, jak sława wielkiego mocarstwa, nieopartego na własnej sile. – Niccolò Machiavelli
Nic wielkiego nigdy nie osiągnięto bez niebezpieczeństwa. – Niccolò Machiavelli
Nie bez racji mawiają ludzie mądrzy, że aby przewidzieć przyszłość, należy poznać przeszłość, ponieważ wszystko, co na świecie się dzieje, ma swój odpowiednik w minionych czasach. – Niccolò Machiavelli
Nie jest konieczne, by książę posiadał zalety, lecz jest bardzo potrzebne, aby wydawało się, że je posiada. Śmiem nawet powiedzieć, że gdy je ma i stale zachowuje – przynoszą one szkody, gdy zaś tylko wydaje się, że je ma – przynoszą pożytek. – Niccolò Machiavelli
Nie jest przeto koniecznym, by książę posiadał wszystkie owe zalety, które wskazałem, lecz jest bardzo potrzebnym, aby wydawało się, że je posiada. Śmiem nawet powiedzieć, że gdy się je ma i stale zachowuje, przynoszą szkodę, gdy zaś wydaje się, że się je ma, przynoszą pożytek; powinien więc książę uchodzić za litościwego, dotrzymującego wiary, ludzkiego, religijnego, prawego i być nim w rzeczywistości, lecz umysł musi mieć skłonny do tego, by mógł i umiał działać przeciwnie, gdy zajdzie potrzeba. – Niccolò Machiavelli
Nie ma bowiem innego sposobu, by ustrzec się pochlebstw, jak tylko sprawić, aby ludzie pojęli, że cię nie obrażają, gdy mówią ci prawdę; lecz jeśli każdy będzie mógł ci powiedzieć prawdę, nie będziesz miał szacunku. – Niccolò Machiavelli
Nie można przeto szczęściu i cnocie przypisywać tego, czego dokonał bez jednego i drugiego. – Niccolò Machiavelli,
Nie rozumieją się na rzeczy ci, którzy wzorują się wyłącznie na lwie. Otóż mądry pan nie może ani powinien dotrzymywać wiary, jeżeli takie dotrzymywanie przynosi mu szkodę i gdy zniknęły przyczyny, które spowodowały jego przyrzeczenie. – Niccolò Machiavelli
Nie tytuły zdobią ludzi, lecz ludzie tytuły. – Niccolò Machiavelli
Nie wygrywa wielkiej batalii ten, kto poprzestanie na prostocie lwa. Trzeba być do tego na równi lwem i lisem, który wyczuwa sieć. – Niccolò Machiavelli
Niech więc ci nasi książęta, którzy przez wiele lat panowali w swych państwach i później je utracili, nie oskarżają o to fortuny, lecz własną nieudolność; nigdy bowiem w czasach pokoju nie pomyśleli, że czasy mogą się zmienić (a wspólną wadą ludzi jest to, że w czas pogody nie myślą o burzy) i kiedy nadeszły czasy niespokojne, myśleli o tym, by uciec, a nie, by się bronić i mieli nadzieję, że lud, dość mając buty zwycięzców, przywoła ich z powrotem. – Niccolò Machiavelli,
Niemniej jednak, musi być ostrożny w wierzeniu i działaniu, nie może wzbudzać strachu z własnej woli i musi postępować w umiarkowany sposób z roztropnością i ludzkością, aby zbytnia pewność siebie nie czyniła go nieostrożnym, a zbyt wiele niepewności nie czyniło go nietolerancyjnym. – Niccolò Machiavelli
Niepochlebny sąd o ludzie, z którym się tak często spotykamy, pochodzi stąd, że o ludzie każdemu wolno mówić otwarcie i bez obawy, nawet w państwie przez niego rządzonym o władcach zaś zawsze mówi się niesłychanie ostrożnie i z wielkim strachem. – Niccolò Machiavelli
O wiele bezpieczniej budzić strach niż miłość. – Niccolò Machiavelli
Pamiętać bowiem należy, że ludzi trzeba albo dopieszczać, albo ich zniszczyć; bowiem za krzywdy błahe się mszczą, a za wielkie nie mogą; zatem krzywda, którą ludziom wyrządzasz, musi być taka, byś nie obawiał się zemsty. – Niccolò Machiavelli
Polityka nie ma żadnego związku z moralnością. – Niccolò Machiavell
Politykowi nie wolno być niewolnikiem własnych słów. – Niccolò Machiavelli
Ponieważ ludzie kochają, gdy im się podoba, a boją się, gdy podoba się księciu, przeto mądry książę powinien oprzeć się na tym co od niego zależy, a nie na tym, co zależy od drugich. – Niccolò Machiavelli
Ponieważ niepodobna trzymać się dokładnie tych dróg ani dorównywać w doskonałości tym, których naśladujesz, tak więc rozumny mąż powinien zawsze postępować śladami ludzi wielkich i najbardziej naśladowania godnych, aby jeżeli im nie dorówna, to przynajmniej zbliży się do nich pod pewnym względem, podobnie jak to czynią dobrzy łucznicy; ci, widząc bardzo odległy cel, a znając siłę rzutu swego łuku, mierzą nieco wyżej, nie po to, aby dosięgnąć strzałą tej wysokości, lecz aby mierząc wyżej, trafić do celu. – Niccolò Machiavelli
Ponieważ więc książę obowiązany jest umieć używać bestii, powinien sobie wybrać lisa i lwa, lew bowiem nie poradzi przeciw sieciom, lis nie poradzi przeciw wilkom. Należy więc być lisem, aby się poznać na sieciach, i lwem, aby odstraszać wilków. – Niccolò Machiavelli
Powszechna to wada ludzi nie pamiętać o burzy, gdy morze spokojne. – Niccolò Machiavelli
Pragnieniem każdego księcia powinno być, aby rządy jego słynęły z ludzkości, nie zaś z okrucieństwa. – Niccolò Machiavelli
Prócz tego możnych nie da się zaspokoić uczciwym postępowaniem i bez szkodzenia innym. Możesz natomiast zaspokoić lud, jako że cel jego jest słuszniejszy niż cele możnych – ci drudzy chcą uciskać, podczas gdy ci pierwsi chcą tylko, aby ich nie uciskano. – Niccolò Machiavelli
Przeto przezorny książę powinien obmyśleć sposób, aby obywatele zawsze i w każdej okoliczności odczuwali potrzebę jego rządu, wtedy stale będą mu wierni. – Niccolò Machiavelli
Przyjaźnie, które pozyskuje się zapłatą, a nie wielkością i szlachetnością umysłu, są wprawdzie zasłużone, lecz w istocie nie istnieją i nie można z nich w potrzebie korzystać. – Niccolò Machiavelli
Przypadek rządzi ponad połową naszych działań, a my kierujemy resztą. – Niccolò Machiavelli
Reformator bowiem napotyka wrogów w tych wszystkich, którzy na starych urządzeniach dobrze wychodzili; a tych, którzy wyjdą dobrze na nowych, ciepłych zaledwie znajduje obrońców. – Niccolò Machiavelli
Reputacji politycznej nie buduje się na środkach, lecz na efektach. – Niccolò Machiavelli
Rodzi się stąd dylemat: czy lepiej, by księcia kochano i nie obawiano się go, czy odwrotnie. Odrzec można, że tak jednej, tak i drugiej rzeczy by się pragnęło, lecz ponieważ trudno jest obie pogodzić, o wiele bardziej bezpiecznie jest budzić obawę, niż być kochanym – jeśli już jednej z tych dwóch rzeczy braknąć musi. Bowiem o ludziach ogólnie można powiedzieć, że są niewdzięczni, niestali, obłudni oraz fałszywi, stroniący od niebezpieczeństw i żądni zysku. I póki świadczysz im dobro i ich nie potrzebujesz, całkiem są ci oddani i […] oddadzą ci krew, majątek, życie i synów, lecz kiedy jesteś w potrzebie, odwrócą się od ciebie.
Rozumny książę powinien, skoro ma po temu sposobność, podsycać zręcznie jakąś nieprzyjaźń przeciwko sobie, aby stać się jeszcze większym przez jej zgniecenie. – Niccolò Machiavelli
Skoro ludzie kochają wtedy, gdy chcą, a boją się, gdy chce tego książę, mądry książę powinien polegać na tym, co zależy od niego, nie na tym zaś, co zależy od drugich, i musi jedynie […] myśleć, jak ustrzec się nienawiści. – Niccolò Machiavelli
Skoro zachodzi konieczność karania na gardle, powinno być po temu należyte usprawiedliwienie i przyczyna oczywista. – Niccolò Machiavelli
Stąd wypływa ogólne prawidło, które nie zawodzi nigdy lub rzadko, że gubi sam siebie ten, kto drugiego czyni potężnym, gdyż tworzy się tę potęgę zręcznością lub siłą, a jedno i drugie budzi nieufność u tego, który stał się potężnym. – Niccolò Machiavelli
Tak samo, jak mówią lekarze, dzieje się z suchotami, które w początkach choroby łatwo jest leczyć, lecz trudno rozpoznać, ale jeśli choroby z początku ani się nie rozpozna, ani nie leczy, to ona z upływem czasu staje się łatwa do wykrycia, a trudna do leczenia. I tak też się dzieje w sprawach państwowych; znając bowiem to, co dalekie oraz wszelkie zło, które się narodzi – a to dane jest tylko człowiekowi mądremu – szybko je można uleczyć, lecz jeśli nie rozpoznawszy go, pozwala się, by tak urosło, że poznać je może każdy, wtedy już nie ma na niego żadnego lekarstwa. – Niccolò Machiavelli,
Tam, gdzie są duże chęci, przeszkody nie mogą być zbyt wielkie. – Niccolò Machiavelli
Ten bowiem, kto raz zacznie żyć z rabunku, zawsze znajdzie wymówkę do zagarnięcia cudzej własności. – Niccolò Machiavelli
Ten zatem, kto się staje panem miasta przywykłego do wolności i go nie zburzy, może się spodziewać być zniszczonym przez nie, jako że do powstania zawsze ono mieć będzie na ustach hasła wolności i dawnych porządków niczym punkt zborny – tych nie zatrze żaden czas ani żadne profity. – Niccolò Machiavelli
Ten, kto ma władzę, nie musi nikogo za nic przepraszać. – Niccolò Machiavelli
Ten, który na potęgę cudzą pracuje, sam ginie. Albowiem owa potęga wzrasta bądź jego dzielnością, bądź jego siłą; obie zaś one zarówno podejrzane się stają temu, który urósł w potęgę. – Niccolò Machiavelli
To, jak kto żyję, tak dalece odbiega od tego, jak żyć powinien, że ten, kto zrywa z tym, co jest robione, na rzecz tego, co powinno być, prędzej upadnie, niż przetrwa. – Niccolò Machiavelli
Toteż widzimy, że wszyscy uzbrojeni prorocy zwyciężają, a bezbronni padają, czego przyczyną, oprócz powyższych rzeczy, jest i ta, że natura ludów jest zmienna, łatwo ich o czymś przekonać, lecz trudno umocnić w tym przekonaniu. – Niccolò Machiavelli
Trojakiego bowiem rodzaju są rozumy ludzkie: jedni pojmują o własnych siłach, drudzy gdy im kto wyłoży, a trzeci rodzaj jest ten, co ani sam, ani przy cudzej pomocy nic nie pojmie. Pierwszy rodzaj nazywamy doskonałym rozumem, drugi dobrym, trzeci nic wartym czyli złym. – Niccolò Machiavelli
Trzeba być księciem, by dobrze poznać naturę ludów, a trzeba należeć do ludu, by dobrze poznać naturę książąt. – Niccolò Machiavelli
W każdym mieście istnieją te rozbieżności interesów, które stąd pochodzą, że lud nie chce poddać się władzy i uciskowi możnych, a możni pragną rządzić ludem i uciskać go, te dwa sprzeczne dążenia wywołują jeden z trzech skutków: albo władzę książęcą, albo wolność, albo bezrząd. – Niccolò Machiavelli
W związku z tym podkreślić wypada, że ludzi należy traktować dobrze lub bezlitośnie, gdyż są gotowi mścić się, doznawszy mniejszej szkody, a z ran poważniejszych już się nie wyliżą. Przeto szkody, jeśli mają być wyrządzone człowiekowi, powinny być tej miary, aby nie trzeba było drżeć przed jego zemstą. – Niccolò Machiavelli
Wiadomo zresztą, że ludzie chętniej patrzą na teraźniejszość niż na przeszłość i gdy czują się dobrze, nie szukają zmian, owszem, książę, który obowiązków swoich nie zaniedbywa, pewny być może, że poddani staną zawsze w jego obronie. – Niccolò Machiavelli
Wielu miało i ma to przekonanie, że sprawy świata tak są kierowane przez los i Boga, iż ludzie swym rozumem nie mogą ich poprawić i są wobec nich bezradni; przeto mogliby sądzić, że nie warto zbytnio trudzić się tymi sprawami, lecz spuścić się na los. Takie przekonanie jest bardziej w naszych czasach rozpowszechnione z przyczyny wielkich zmian, które widziało się i widzi codziennie wbrew wszelkim ludzkim przypuszczeniom. – Niccolò Machiavelli
Wojny się nie uniknie, lecz tylko odwlecze z korzyścią dla przeciwników. – Niccolò Machiavell
Wszyscy bezorężni prorocy ponosili klęski, gdyż tłum łatwo daje sobie coś wmówić i przekonać się do jakiegoś przedsięwzięcia, lecz nie potrafi przy nim wytrwać. – Niccolò Machiavelli
Wśród wszystkich ludzi sławnych najsławniejszymi są twórcy i założyciele religii. Po nich idą założyciele republik i królestw. – Niccolò Machiavelli
Z walki ludu z wyższymi klasami pochodzą wszystkie prawa wydane w interesie wolności. – Niccolò Machiavelli
Zwycięstwo odniesione orężem obcym nie jest prawdziwe. – Niccolò Machiavelli
Żadna rzecz nie przynosi mężowi, który świeżo wyrósł, takiej chwały, jak nowe prawa i nowe urządzenia przez niego stworzone. Gdy one są dobrze ułożone i mają w sobie cechy wielkości, zjednują mu poważanie i podziw. – Niccolò Machiavelli
Żądza podboju leży w ludzkiej naturze. Jeśli ludzie dokonują czynów, do jakich starcza im sił, czekają ich pochwały. Jeśli jednak upierają się przy swoich zamierzeniach, a sił im na to nie starcza, spotykają się z naganą. – Niccolò Machiavelli
Cel uświęca środki
Jeśli jeszcze nie miałeś okazji przeczytać “Księcia” to koniecznie musisz to zrobić. Niccolo Machiavelli napisał słynnego “Księcia” prawie pięć wieków temu, a mimo to dzieło nie traci na aktualności. Słowa Machiavellego wykraczają dalece poza jego epokę i ramy geograficzne.
Manipulacje, okrucieństwo, podstęp, z domieszką inteligencji i precyzyjnie dopracowaną taktyką… Do dziś funkcjonuje pojęcie makiawelizm jako synonim bezwzględnego postępowania w myśl hasła „cel uświęca środki”.
Polityka i rządzenie według Machiavellego to sztuka skutecznego działania, która musi być oddzielona od moralności. Chodzi o skuteczność, a nie o czynienie dobra. Rządzenie powinno polegać na wytwarzaniu przeświadczenia, że działania rządzącego są w istocie dobre. Władca powinien zachowywać pozory łaskawości, prawości, człowieczeństwa, a siłę i terror powinien łączyć z podstępem i zdradą.
Sięgnij po tę lekturę, a sam się przekonasz, że opisane metody są niestety praktykowane także dzisiaj. Podstępne i skuteczne sposoby działania w polityce, biznesie, życiu nie zmieniły się aż tak bardzo. Wciąż jest wielu, którzy wychodzą z założenia, że kto ma władzę, nie musi nikogo za nic przepraszać, a cel uświęca środki.
Oczywiście pogląd Machiavellego na filozofię jest znacznie szerszy i bardziej złożony niż motyw przewodni jego najbardziej znanego dzieła. Warto jednak je znać i przeczytać, bo Książę Niccolo Machiavelli to jedną z najważniejszych książek wszech czasów.
Lektura obowiązkowa, obok której trudno przejść obojętnie.
Sztuka wojny według Machiavellego
Gdy już przeczytasz Księcia i będziesz miał ochotę na więcej przemyśleń i mądrość Machiavellego, sprawdź też jego drugie wielkie dzieło “Sztuka Wojny”. To świetne uzupełnienie po lekturze “Księcia”.
“Umiejętność walki czyni ludzi śmielszymi, gdyż nie obawiają się robić rzeczy, których uprzednio wyuczyć by się trzeba. Nic tak nie sprzyja możliwości odniesienia sukcesu jak to, gdy nieprzyjaciel uwierzy, że już się nie podniesiesz. W ludziach wielkość urasta i dzielność swą okazują wtedy, gdy się z nich korzysta i gdy są dostrzegani. Pierwszą oznaką przegranej jest brak wiary w możliwość wygrania”.
Sukces, zarówno pięć wieków temu, jak i dziś, uzależniony jest od kilku czynników – przedsiębiorczości, talentu, aktywności i odrobiny szczęści. Ważne, by opracować odpowiednią strategię i maksymalnie wykorzystać to, co dostajemy od losu. Machiavelli pokazuje nam w “Sztuce Wojny” jak to zrobić.
Sprawdź też: 48 praw władzy, czyli jak manipulować ludźmi
A jaki według Ciebie jest najlepszy cytat Niccolò Machiavelli? Który lubisz najbardziej
