Człowiek od wieków dąży do zrozumienia i opanowania otaczającego go świata. Jednym z najważniejszych aspektów tego dążenia jest potrzeba kontroli. Kontrola w życiu odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu jednostki, wpływając na jej decyzje, zachowania i emocje. Skąd bierze się ta potrzeba kontroli? Czy jest to wrodzona cecha czy też efekt oddziaływań otoczenia?
“Rządząc myślami, rządzisz umysłem. Rządząc umysłem, rządzisz życiem. A kiedy osiągniesz poziom całkowitej kontroli nad własnym życiem, staniesz się mistrzem swego przeznaczenia”. – Robin Sharma
Kontrola w życiu. Jakie są źródła i wpływy?
Kontrola a Bezpieczeństwo
Pragnienie kontroli można dostrzec już u małych dzieci, które starają się zapanować nad swoim otoczeniem poprzez zabawę i eksperymentowanie. Wydaje się, że potrzeba ta jest wrodzona, ponieważ zdolność do przewidywania i kształtowania wydarzeń daje człowiekowi poczucie bezpieczeństwa. W dawnych czasach, kontrola nad otoczeniem była kluczowym elementem przetrwania – zdolność do kontrolowania ognia, budowania schronień czy zdobywania pożywienia gwarantowała jednostkom lepsze szanse na przeżycie.
Kontrola a Przewidywanie
Kontrola w życiu opiera się także na pragnieniu przewidywania przyszłości. Człowiek, zdolny do planowania i podejmowania działań mających wpływ na przyszłe wydarzenia, ma wrażenie, że posiada kontrolę nad swoim losem. Wprowadzając porządek, tworząc rutyny i planując cele, jednostka stara się ograniczyć niepewność i chaos. Co prowadzi do próby kontroli wszystkiego co się wokół dzieje, a przecież nie możliwością jest opanowanie tego ponieważ nie znamy przyszłości i nie wiemy co się wydarzy, a brak czy utrata kontroli często prowadzi do frustracji.
Oddziaływanie Środowiska
Jednak potrzeba kontroli może być również wynikiem oddziaływań otoczenia. Doświadczenia życiowe, traumatyczne wydarzenia czy brak stabilności w dzieciństwie mogą prowadzić do nadmiernej potrzeby kontroli. Osoby, które miały niewielki wpływ na swoje życie w przeszłości, mogą dążyć do silnej kontroli w dorosłym życiu jako sposób na zrekompensowanie wcześniejszej bezradności. Osoby takie za wszelką cenę starają się w ten sposób zapanować nad swoim życiem i starają się być niezależne i samowystarczalne
Kontrola a Lęk
Związki między kontrolą a lękiem są również godne uwagi. Osoby o silnym pragnieniu kontroli często doświadczają lęku w momencie, gdy sytuacja wymyka się spod ich kontroli. Paradoksalnie, nadmierne dążenie do kontrolowania wszystkiego może prowadzić do jeszcze większego lęku, gdyż świat jest pełen nieprzewidywalnych zdarzeń. Pojawia się wtedy zamknięty krąg, który do niczego nie prowadzi, ponieważ to co usilnie staramy się wyprzeć wraca ze zdwojoną siłą.
Zachowanie Zdrowej Kontroli
Ważne jest, aby dążyć do zdrowego poziomu kontroli, który nie ogranicza życia ani nie utrudnia relacji z innymi ludźmi. Otwartość na nowe doświadczenia, elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się okoliczności oraz umiejętność akceptacji niepewności mogą pomóc w zachowaniu równowagi między potrzebą kontroli a zdolnością do cieszenia się życiem. Warto czasami trochę sobie i innym odpuścić aby móc czerpać jak najwięcej dobrego.
Podsumowanie
Kontrola w życiu ma korzenie zarówno w wrodzonych instynktach, jak i w oddziaływaniach otoczenia. Pragnienie kontroli wynika z potrzeby bezpieczeństwa, przewidywania przyszłości oraz dążeń jednostki do kształtowania własnego losu. Niemniej jednak, nadmierna potrzeba kontroli może prowadzić do lęku i ograniczenia życia. Znalezienie właściwej równowagi między kontrolą a elastycznością stanowi wyzwanie, któremu warto sprostać w celu osiągnięcia pełniejszego i bardziej zrównoważonego życia.
“Skup się na tym na co masz wpływ”.
Podoba Ci się? 
i rośnij z nami w siłę!
Sprawdź też: Co możesz kontrolować w życiu? 7 reguł samokontroli
