Codziennie podejmujemy różne decyzje. Jedne z nich mają mniejsze, inne – większe znaczenie. Większość codziennych decyzji – którą trasą pojechać do pracy, jaką kanapkę kupić na lunch – nie wymaga od nas większego wysiłku. Prawdziwym problemem są poważniejsze decyzje. Co zrobić z tą ofertą pracy? Jak zachować się w związku? Jakie wybrać studia? Jak zatrudnić najlepszych pracowników? Jaką strategię działania przyjąć? Jak uzyskać lepszą cenę na zakup mieszkania? Co zrobić, by poświęcać swój czas tylko na naprawdę istotne rzeczy? Każda z tych decyzji w ten czy inny sposób ma wpływ na nasze życie. Z każdą z tych decyzji wiążą się określone konsekwencje. Zarówno te dobre jak i te złe. Czy jest jakiś sposób, aby zwiększyć swoje szanse na właściwy wybór? Jak częściej podejmować trafne decyzje?
Chip Heath, Dan Heath naukowcy i autorzy takich bestsellerów jak Pstryk, czy Przyczepne historie mają na to sposób. Rozłożyli na czynniki pierwsze proces podejmowania decyzji. Wnikliwie przeanalizowali co sprawia, że podejmujemy złe decyzje. Opracowali też skuteczny proces WRAP, który pozwala sprawniej podejmować lepsze decyzje. Piszą o nim szczegółowo w swojej kolejnej świetnej książce “Decyduj!”. Nie jest to arkusz kalkulacyjny, który poda ci „jedyną słuszną odpowiedź”, gdy tylko wpiszesz do niego liczby. Nie jest to lista “za” i “przeciw”. To rodzaj kierunkowskazu, który wskazuje drogę i prowadzi cię krok po kroku we właściwym kierunku, aż do podjęcia dobrej decyzji.
Przygotuj się na spotkanie z czterema najbardziej zgubnymi wrogami procesu podejmowania decyzji – oraz na poznanie procesu WRAP, który jest w stanie zapobiec ich szkodliwemu wpływowi. Zaczynamy!
“Dzięki szerszemu spojrzeniu na przyszłość – rozpatrzeniu zarówno najgorszego, jak i najlepszego oraz przygotowaniu się na nie – zwiększamy nasze szanse na odniesienie sukcesu”. – Chip Heath, Dan Heath
Jak podejmować lepsze decyzje w życiu i pracy? Zastosuj proces WRAP!
Dlaczego dokonywanie właściwych wyborów jest dla nas tak trudne? Dlatego, że przy podejmowaniu decyzji czeka na nas wiele niebezpieczeństw. Czyhają na nas czterej wrogowie podejmowania dobrych decyzji. Jeśli ich nie pokonamy podejmiemy złą decyzje.
“Co znajduje się w centrum naszej uwagi, w świetle naszego wewnętrznego reflektora = informacje, które najłatwiej pozyskać + nasza interpretacja tych informacji. To jednak rzadko kiedy wystarczy do podjęcia dobrej decyzji”. – Chip Heath, Dan Heath
Oto czterej wrogowie podejmowania dobrych decyzji
Wróg #01 Wąskie kadrowanie (ang. narrow framing)
Nadmierne ograniczanie liczby możliwości, które bierzemy pod uwagę. To skłonności człowieka do zbytniego zawężania własnych wyborów i postrzegania ich w kategoriach opozycji binarnej – zero/jeden, tak/nie. Pytamy z reguły “Czy…” zamiast “W jaki sposób…”.
Wróg #02 Efekt potwierdzenia (ang. the confirmation bias)
Szukanie informacji, które zgadzają się z naszymi poglądami. Szybko wyrabiamy sobie określony pogląd na sytuację, a następnie poszukujemy informacji, które potwierdzałyby przyjętą przez nas tezę. Ludzie chętniej wybierają te informacje, które potwierdzają ich dotychczasowe nastawienia, przekonania i założenia.
Wróg #03 Bieżące emocje (ang. short-term emotion)
Uleganie emocjom, które po pewnym czasie znikną. Gdy musimy podjąć jakąś trudną decyzję, zaczynają kłębić się w nas sprzeczne emocje. Wielokrotnie rozważamy te same argumenty i rozgrywamy w myślach poszczególne scenariusze. Zadręczamy się analizą bieżącej sytuacji. Z dnia na dzień zmieniamy zdanie. W takich chwilach potrzebna nam jest przede wszystkim perspektywa i chłodna kalkulacja.
Wróg nr 4: Nadmierna pewność siebie (ang. overconfidence)
Zbyt duża wiara we własne przewidywania. Ludziom wydaje się, że wiedzą więcej na temat przyszłości, niż to możliwe. Zbyt wiele wiary pokładamy w słuszność swoich przewidywań. Wypowiadając się na temat przyszłości. Problem polega na tym, że nie wiemy tego, czego nie wiemy.
Jak pokonać czterech wrogów podejmowania dobrych decyzji?
Jak sobie można poradzić z tymi czterema wrogami podejmowania decyzji? Klasycznym narzędziem, które często wykorzystujemy do podejmowania decyzji jest lista “za” i “przeciw”. Nie jest to jednak dobra broń do walki z czterema wrogami właściwych decyzji. Według braci Heat zdecydowanie lepszy sposób to uporządkowane podejście i skuteczny proces podejmowania decyzji – WRAP.
Nazwa modelu WRAP pochodzi od pierwszych liter czasowników w języku angielskim opisujących poszczególne działania. To proces, który niejako „owija się” (ang. wrap) wokół dotychczasowego sposobu, w jaki podejmujesz decyzje. Pomaga w ten sposób ochronić cię przed czterema wrogami podejmowania decyzji.
Chcesz podjąć dobrą decyzję? Zastosuj proces podejmowania decyzji WRAP!
#01 Stajesz przed wyborem – musisz podjąć decyzję
Ale efekt wąskiego kadrowania (wróg #01) sprawia, że nie widzisz wszystkich możliwości. A więc…
W– poszerz wachlarz możliwości (ang. Widen Your Options)
#02 Analizujesz dostępne możliwości
Ale efekt potwierdzenia (wróg #2) sprawia, że zbierasz tylko takie informacje, które potwierdzają twoją tezę. A więc…
R– skonfrontuj swoje założenia z rzeczywistością (ang. Reality-Test Your Assumptions)
#03 Dokonujesz wyboru
Ale bieżące emocje (wróg #3) skłaniają cię do podjęcia niewłaściwej decyzji. A więc…
A – zanim podejmiesz decyzję, nabierz nieco dystansu (ang. Attain Distance Before Deciding)
#04 Musisz żyć z konsekwencjami dokonanego wyboru
Ale często masz zbyt wielką pewność (wróg #4) co do tego, jak ta przyszłość będzie wyglądać. A więc…
P– Daj sobie prawo do błędu (ang. Prepare to Be Wrong)
Poszczególne kroki modelu WRAP są w zasadzie sekwencyjne i powinieneś wykonywać je w określonej kolejności – ale nie jest to warunek bezwzględny. Czasem, gdy dowiesz się czegoś nowego, będziesz musiał wrócić do wcześniejszego kroku. Innym razem nie będziesz potrzebował wszystkich kroków.
Czy proces WRAP nadaje się do wszystkich rodzajów decyzji?
Jeśli swoje decyzje musisz podejmować w ciągu zaledwie kilku sekund np. czy podać piłkę koledze z drużyny, albo jaki kolejny ruch szachowy wykonać to proces WRAP na niewiele ci się przyda. W takich sytuacjach, lepiej może sprawdzić się się Twoja intuicja i nawykowe wyćwiczone działanie.
Proces WRAP świetnie nadaje się do podejmowania decyzji których podjęcie zajmuje więcej niż pięć minut. Czy kupić nowy samochód? Czy zmienić pracę? Jak radzić sobie z trudnym współpracownikiem? Czy rozstać się z chłopakiem? Jak rozdzielić budżet między poszczególne działy? Czy otworzyć własną firmę? W takich sytuacjach proces WRAP pozwoli ci na spójne i korzystne udoskonalenia sposobu, w jaki podejmujesz decyzje i ułatwi dokonanie dobrego wyboru.
Uwagi końcowe
Nasze wybory wpływają i kształtują nasze życie. Często wydaje nam się, że podejmujemy decyzje w sposób racjonalny i logiczny. Jednak dokonując wyboru często padamy ofiarą naszych emocji, nieuświadomionych przekonań i uprzedzeń. Podejmujemy złe decyzje i później musimy radzić sobie z konsekwencjami.
Zacznij stosować lepszy proces przy podejmowaniu decyzji
Zaletą procesu WRAP jest to, że w sposób zdyscyplinowany koncentruje twoją uwagę na rzeczach, które w innym wypadku mogłyby ci umknąć: na możliwościach, które mógłbyś przeoczyć, na informacjach, których mógłbyś do siebie nie dopuścić, i na przygotowaniach, które mógłbyś zlekceważyć.
Aby podejmować lepsze decyzje i nauczyć się jak w praktyce stosować podejście WRAP, sięgnij po książkę braci Heat – Decyduj! Jak podejmować lepsze decyzje w życiu i pracy. Dzięki wydawnictwu MT Biznes i tłumaczeniu Marcina Kowalczyka książka dostępna jest po polsku. Znajdziesz w niej nie tylko teoretyczny opis modelu WRAP, który opiera się na potwierdzonych badaniach naukowych. Przeczytasz też inspirujące i dające do myślenia historie z życia wzięte. W obrazowy sposób pokazują one, że podejmowanie dobrych decyzji to prawdziwa sztuka, a nasz umysł i emocje, jeśli nad nimi nie zapanujemy mogą wywieść nas na manowce.
Wyłącz autopilota – decyduj świadomie!
Idea modelu WRAP sprowadza się w zasadzie do przełączenia wewnętrznego „reflektora” z trybu automatycznego na manualny. Zamiast podejmować decyzje na podstawie tego, co w sposób naturalny zwraca twoją uwagę – emocje, instynkty, informacje zgodne z twoimi oczekiwaniami, przewidywania wynikające z nadmiernej pewności siebie i tak dalej – w sposób świadomy kierujesz ten wewnętrzny reflektor na wybrane, strategiczne kwestie. Przeczesujesz reflektorem szeroki plan, po czym kierujesz go w ciemne, ukryte zakamarki.
Oczywiście proces WRAP nie daje 100% gwarancji trafnej decyzji. Nawet z jego pomocą od czasu do czasu zdarzy ci się podjąć błędną decyzję. Jednak takich sytuacji będzie zdecydowanie mniej. Czteroetapowy model WRAP ułatwi ci dokonywanie lepszych wyborów i będziesz to robić w bardziej odważny sposób. A każda kolejna dobra decyzja będzie przybliżać cię do osiągniecia celu i sukcesu!
Masz wybór. Decyduj!
“Nasze decyzje nigdy nie będą idealne, ale mogą być lepsze. Odważniejsze. Mądrzejsze. Właściwy proces pomoże nam dokonać właściwego wyboru. A właściwy wybór, dokonany we właściwym momencie, może zaważyć na wszystkim” . – Chip Heath, Dan Heath
Sprawdź też: Jak podejmować dobrze decyzje? 7 sprawdzonych strategii
A Tobie co pomaga podejmować dobre decyzje?
