Czym jest geniusz? Co wyróżnia geniuszy? Pomyśl o wszystkich geniuszach: Leonardzie, Michale Aniele, Szekspirze, Isaacu Newtonie, Benjaminie Franklinie, Tesli, Tubman, Einsteinie, van Goghu, Skłodowskiej- Curie, Fridzie Kahlo, Kingu, Andym Warholu, Jobsie, Toni Morrison, Elonie Musku i wielu innych ludzi uznawanych za “geniuszy”. Na pierwszy rzut oka trudno porównywać ze sobą tak odmienne osobowości. A jednak, jeśli poddać życie genialnych osób skrupulatnej analizie, można się przekonać, że istnieją cechy i wzorce zachowania wspólne dla wielkich umysłów, które zapisały się w historii ludzkości. Dr Craig Wright, wykładowca historii muzyki , twórca popularnego na Uniwersytecie Yale kursu “Badanie natury geniuszu” oraz autor książki Ukryte nawyki geniuszy przestudiował życie wielu różnych geniuszów, zidentyfikował zbiór wspólnych cech i nawyków, które posiadają geniusze. W czym tkwi sekret geniuszu? Jakie nawyki mają geniusze? Czytaj dalej aby się dowiedzieć czy też masz coś w sobie z geniusza.
Czym jest geniusz?
Zacznijmy od tego, czym jest geniusz? Odpowiedź zależy od tego, kogo i kiedy pytasz. Koncepcja geniuszu jest względna. Geniusz jest tym, czym chce go uczynić ludzkość. „Geniusz” to każda osoba, którą postanowimy tak nazwać.
Słowo „geniusz” wiele razy zmieniło swoje znaczenie na przestrzeni wieków. Starożytni Grecy mieli kilka różnych słów na określenie geniuszu, między innymi daemon („demon” lub „duch”) i mania (kreatywna furia, która ogarnia natchnionego poetę). Nasze słowo „geniusz” pochodzi od łacińskiego rzeczownika genius, który oznacza opiekuńczego ducha.
W dzisiejszych czasach zewsząd otacza nas “geniusz” reprezentowany zarówno przez pomocnych pracowników Genius Bar Apple, jak i przez produkty Baby Einstein, dzięki którym nasze dzieci mają stać się mądrzejsze. Gwiazda programu reality show Kim Kadarshian jest nazywana „geniuszką biznesu”, a o jej mężu Kaynie Wescie mówi się, że jest „durniem, który także jest geniuszem”. Alan Turing, Martin Luther King, Abraham Lincoln, Stephen Hawking i Steve Jobs to osoby, które nazywa się geniuszami i o których życiu nagrywa się filmy.
Według współczesnej definicji geniuszu nie wystarczy tylko trafić w ukryty cel — trzeba też być pierwszym, który to zrobi. Oryginalność ma kluczowe znaczenie. Według definicji profesora Craiga Wrighta geniusz to osoba posiadająca niezwykłą siłę umysłu, której oryginalne prace lub przemyślenia zmieniają w znaczący sposób społeczeństwo na lepsze lub gorsze w różnych kulturach i na przestrzeni czasu. Krótko mówiąc, największy geniusz wywiera największy wpływ na największą liczbę ludzi w najdłuższym okresie. Chociaż życie każdego człowieka ma taką samą wartość, niektórzy ludzie wpływają na świat z większą mocą. Zgodnie z tą definicja geniuszu gdyby na przykład Einstein mieszkał na bezludnej wyspie i postanowił nie komunikować się z innymi, nie zostałby geniuszem. Gdyby chciał komunikować się z ludźmi, ale oni nie chcieliby go słuchać ani się zmieniać, także nie zostałby geniuszem. Dopóki Einstein nie wprowadza zmian, nie jest Einsteinem.
Jakie cechy i nawyki mają geniusze?
Geniusz jest czymś dużo więcej niż ilorazem inteligencji (IQ), a słowo „mądry” może mieć wiele znaczeń. Naszym wyzwaniem jest więc znalezienie takiej miary, która pomoże zidentyfikować ukryty geniusz. W tym miejscu warto przytoczyć słowa przypisywane Einsteinowi:
“Każdy jest geniuszem. Ale jeśli zaczniesz oceniać rybę pod względem jej zdolności wspinania się na drzewa, to przez całe życie będzie myślała, że jest głupia”. Jakie są cechy i nawyki geniuszy?
Craig Wright przestudiował życie różnych geniuszów, od Louisy May Alcott po Émile’a Zolę. Oto zbiór wspólnych cech, które posiadają geniusze:
Co wyróżnia geniusza? 14 cech geniuszy
#01 Etyka w pracy
“Talent czy ciężka praca? IQ czy wiele cech charakteru”.
W niemal wszystkich słownikach geniusz jest definiowany za pomocą słów „inteligencja” i „talent”. Testy inteligencji są oparte na logice i zasadach matematyki i języka. Nie można w nich dostać żadnych punktów za kreatywne odpowiedzi ani za rozszerzenie zakresu możliwych odpowiedzi. Znasz takie określenie „zdolny, ale leniwy”? Na pewno nie dotyczy ono geniuszów, ponieważ osoby te mają nawyk ciężkiej pracy, który wynika z ich obsesji. Co więcej, publicznie głoszą, że dużo mniej cenią rodzicielskie jednostki dziedziczenia („talenty”) niż własny wysiłek.
Na pytanie co czyni człowieka geniuszem — natura czy wychowanie — po prostu nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Iloraz inteligencji, pomoc mentorów i prestiżowe uczelnie (na przykład Ivy League w USA) to kwestie, które są bardzo przeceniane. Naturalny talent i ciężka praca nie są binarnymi przeciwieństwami. Geniusz jest rezultatem zarówno natury, jak i wychowania.
#02 Odporność psychiczna
“Geniusz a płeć. Ta gra jest ustawiona”.
Kobiety i geniusze z mniejszości historycznie potrzebowały dodatkowej dawki odporności, aby ich osiągnięcia zostały docenione. . Craig Wright odkrywa, dlaczego ukryte kulturowe uprzedzenia wobec kobiet, w szczególności, są tak trudne do wyeliminowania i jak możemy otwarcie rzucić wyzwanie tym uprzedzeniom, aby je pokonać. Kobiety mają takie same ukryte cechy geniuszów, co mężczyźni, i bardzo możliwe, że wyróżniają się jeszcze większym uporem. A na każde dwadzieścia potencjalnych genialnych osób przypada dziewięć geniuszek, których moc została stłumiona z powodu dyskryminacji ze względu na płeć
#03 Oryginalność
“Strzeż się bańki cudownego dziecka”.
Naszą kulturę charakteryzuje fascynacja cudownymi dziećmi. Bez względu na to, jak „utalentowane” jest twoje dziecko, nie robisz mu żadnej przysługi, traktując je jak “cudowne dziecko”. Cudowne dzieci łączy wiele wspólnych cech, natomiast geniusze bardzo się od siebie różnią. Teraz jest dobry czas na zerwanie z nawykiem stawiania znaku równości między cudownym dzieckiem a geniuszem. Większość geniuszów nie była cudownymi dziećmi, a większość utalentowanych dzieci nigdy nie zostaje geniuszami.
#04 Dziecięca wyobraźnia
“Spójrz na świat oczami dziecka”.
Jeśli cenimy kreatywność i otwartość na nieoczekiwane rozwiązania, tak jak robią to geniusze, najmniej pomocną rzeczą, jaką możemy powiedzieć naszym dzieciom, a także samym sobie, jest „Dorośnij”. Róbmy wszystko co pozwala zachować albo na nowo uaktywnić nasze kreatywne umysły. Poeta Charles Baudelaire doskonale to ujął, gdy powiedział: „Geniusz to tylko świadomie odzyskane dzieciństwo”.
#05 Niezaspokojona ciekawość
“Obudź w sobie pragnienie nauki”.
W obecnych czasach zarówno młodzi, jak i starzy mogą niezależnie zdobywać wiedzę. Dzięki współczesnej technologii, do której mamy łatwy dostęp, możliwości samokształcenia w dowolnym miejscu i czasie są bogatsze i bardziej różnorodne niż kiedykolwiek wcześniej. Jak pielęgnować w sobie pragnienie zdobywania wiedzy wykraczające poza oczywiste czynności takie jak czytanie, słuchanie wykładów albo wyjazd do nietypowego miejsca na wakacje? Oto kilka pomysłów, które można realizować na co dzień:
Bądź otwarty na nowe i nieznane doświadczenia. Bądź nieustraszony. Zmuszaj się do robienia rzeczy, które cię przerażają. Pozwól sobie na to, żeby się zgubić w nieznanym mieście — dzięki temu zobaczysz dużo miejsc, o których istnieniu nie miałeś pojęcia. Zadawaj pytania. A gdy już zadasz pytanie, wysłuchaj uważnie odpowiedzi, żeby się czegoś nauczyć.
#06 Pasja
“Znajdź swój brakujący element”.
Optymiści, podobnie jak geniusze, żyją dłużej. Aby żyć dłużej, odkryj swoją pasję. Analiza życiorysów i metod działania geniuszów pomaga zidentyfikować cechę, która łączy ich wszystkich: nie potrafią oni zaakceptować świata takiego, jaki inni próbują im przedstawić. Każdy z nich widzi świat podzielony na kawałki i nie jest w stanie spocząć, dopóki te kawałki nie zostaną ułożone w prawidłowy sposób. Dlatego zapytaj siebie: czy widzisz coś, czego reszta świata nie zauważa? Czy irytuje cię to martwe pole? Czy wierzysz, że jesteś jedyną osobą na tej planecie, która jest w stanie rozwiązać ten problem, i nie spoczniesz, dopóki tego nie zrobisz? Jeżeli odpowiedziałeś twierdząco na te pytania, odkryłeś swoją pasję i być może również swój geniusz. Niczym nieograniczona pasja jest niezbędna do tego, aby poczuć szczęście i rozwijać się jako człowiek.
#07 Kreatywne nieprzystosowanie
“Wykorzystaj to co cię wyróżnia”.
Każdy człowiek — zarówno geniusz, jak i zwykły szarak — potrzebuje misji, którą będzie w stanie zrealizować. Bez względu na to, jak „szalone” lub „nieprzystosowane” może to się wydawać, samo już zdefiniowanie takiej misji pomaga nam utrzymać się przy życiu.
Istnieje zależność między geniuszem a zaburzeniami psychicznymi. Zamiast piętnować lub leczyć różnice neurologiczne, nauczmy się je akceptować i wykorzystywać na swoją korzyść. Geniusze czują potrzebę tworzenia, a my potrzebujemy ich twórczości. Wiele cech neurologicznych, które odróżniają ich od reszty społeczeństwa pomaga im wyzwolić geniusz. Dlatego być może warto by było, abyśmy przestali traktować je jak niemożliwe do pokonania bariery lub ułomności i spojrzeli na nie jak na okazje, które sprzyjają włączeniu kreatywnego myślenia.
#08 Buntowniczość
“Buntownicy, odmieńcy i awanturnicy”.
Bez buntu wobec status quo nie ma geniuszu. Prawdziwy geniusz jest nie tylko buntownikiem, ale też wie, co należy zrobić.
Chcesz wychować śmiałego, bystrego, oryginalnego myśliciela? Pozwól swoim dzieciom samodzielnie poznawać świat, podejmować ryzyko i przeżywać porażki. Pozwól, żeby się dobrze bawiły i raz na jakiś czas łamały zasady. Będzie to dla ciebie prawdopodobnie oznaczać więcej pracy, zmartwień i cierpienia, ale ostateczny rezultat jest tego wart. Parafrazując słowa Steve’a Jobsa, po co wstępować do marynarki, jeśli możesz być piratem?
#09 Myślenie nieszablonowe
“Bądź lisem”.
Czy znasz parabole Archilocha zatytułowan a Lis i jeż? Jej morał jest taki, że: „Lis wie dużo małych rzeczy, a jeż wie jedną dużą rzecz”. Kiedy niespokojny lis bada niezliczone możliwości, jeż pozostaje w miejscu, zwija się w kłębek i ogranicza się do jednego, dużego pomysłu.
Kim tak naprawdę jesteś, lisem czy jeżem? Jeśli chcesz wyzwolić swój geniusz, musisz być lisem. Geniusze, podobnie jak lisy, są typami włóczęgów i okazują ciekawość na różne przypadkowe, a czasem niekontrolowane sposoby. Często ich naturalna dociekliwość jest silniejsza niż samodyscyplina, przez co wykraczają poza granice podstawowego obszaru swoich zainteresowań.
Geniusze uczą nas, aby nie specjalizować się zbyt szybko lub zbyt ściśle, w szkole czy w pracy. Bądźmy zawsze elastyczni. Warto mieć szeroki zakres zainteresowań, łączyć zupełnie różne rzeczy, uczyć się dodatkowych umiejętności, być nieustraszonym, mieć zawsze oczy szeroko otwarte, wystrzegać się efektu utopionych kosztów i mieć śmiałość ignoranta.
Młodzi ludzie, którzy chcą studiować na kierunkach ścisłych, powinni wziąć pod uwagę radę Steve’a Jobsa, który powiedział: “aby jakaś technologia mogła być naprawdę świetna, musi mieć w sobie pewien artyzm. W samym DNA Apple jest zapisane, że sama technologia to za mało”, […] „Dopiero mariaż technologii ze sztukami wyzwolonymi, z naukami humanistycznymi przynosi prawdziwie zachwycające wyniki“.
#10 Aktywny sprzeciw
“Myśl na odwrót”.
Myślenie na przekór innym jest jedną z ukrytych cech geniuszów. Im bardziej człowiek potrafi wykorzystać sprzeczności w życiu, tym większy jest jego potencjał na bycie geniuszem. Wielcy artyści, poeci, dramatopisarze, muzycy, komicy i moraliści wykorzystują w swojej pracy opozycyjne siły, aby uzyskać dramatyczny, a nieraz komiczny efekt. Genialni naukowcy i matematycy na pierwszy rzut oka nie poszukują zaprzeczeń, ale jeśli je odkryją, nie odczuwają z tego powodu dyskomfortu. Przedsiębiorcy, którzy zmieniają nasz świat, szukają nietypowych rozwiązań. Strategia myślenia na odwrót może pomóc ci rozwinąć biznes, napisać lepszy raport, zmniejszyć osobiste uprzedzenia czy być bardziej dowcipnym rozmówcą. Ludzie mogą nie zauważyć, że stosujesz strategię myślenia na odwrót, ale lepsze rezultaty, które dzięki niej osiągniesz, z pewnością wzbudzą ich podziw.
#11 Przygotowanie
“Bądź szczęściarzem”.
Talent jest ważny, ale równie ważne są sprzyjające okoliczności lub szczęście. A szczęście sprzyja przygotowanym. Według słów legendarnego golfisty Gary’ego Playera: “Im więcej trenuję, tym więcej mam szczęścia”. Geniusze – i ludzie sukcesu – pracują nad uzyskaniem “przewagi sytuacyjnej”. To może oznaczać przeprowadzkę do miasta lub kreatywnego epicentrum, co uczyniło wielu geniuszy, aby uzyskać zewnętrzną stymulację niezbędną do tworzenia. Aby zwiększyć szanse na to, że zostaniesz geniuszem, przeprowadź się do metropolii albo do miasteczka uniwersyteckiego.
#12 Obsesja
“Działaj szybko i psuj rzeczy”.
Geniusze mają obsesję na punkcie swojego osobistego dążenia do zmiany świata, często ze szkodą dla innych, a wiele wielkich umysłów okazuje się być niezbyt wspaniałymi istotami ludzkimi. Pamiętamy o tym, co dobre, ale zapominamy o zniszczeniach. Ta zbiorowa amnezja może być naszą ewolucyjną przewagą, która umożliwia nam robienie dalszych postępów. Tolerujemy wywrotowców, mimo że są podłymi ludźmi, i przymykamy oko na szkody, jakie wyrządzili różnym osobom i całym instytucjom, ponieważ na dłuższą metę wyciągamy z tego korzyści. Najważniejszą cechą geniuszu jest nie doskonałość, lecz oryginalność, otwieranie nowych granic. Jeżeli innowacje geniuszów przynoszą nam odpowiednio duże korzyści, zwykle mogą oni liczyć na nasze wybaczenie i puszczenie w niepamięć tego, co złe.
#13 Relaks
“A teraz się rozluźnij”.
Wszyscy tak bardzo staramy się być skupieni i „wydajni”. Geniusze wiedzą, kiedy takimi nie być. Jeśli chcesz wpaść na jakiś świeży pomysł, przejdź się na spacer, pójdź pobiegać albo wsiądź do wygodnego środka transportu, żeby twój umysł mógł swobodnie błądzić. Nie siadaj za kierownicą, bo wtedy będziesz musiał skupić uwagę na drodze. Tak naprawdę każda „bezmyślna” aktywność obejmująca powtarzający się ruch może pomóc wyzwolić wyobraźnię. Nie traktuj też krótkich drzemek albo śnienia na jawie jako straty czasu, lecz spójrz na to jak na okazję, żeby wpaść na jakiś świetny pomysł. I wreszcie bądź jak Einstein: trzymaj kartkę i długopis przy łóżku albo w pobliżu prysznica, żeby zawsze móc spisać swoje najlepsze pomysły.
#14 Koncentracja
“Skup się!”
Czasami trzeba “zmusić się” do relaksu. A czasami musimy się zdyscyplinować, żeby się skupić — najpierw podczas analizowania problemu, a potem w trakcie wypuszczania swojego „produktu” w świat. To dotyczy zarówno ludzi sukcesu, jak i geniuszów. Jeśli chcesz być bardziej wydajny i produktywny, stwórz sobie codzienną rutynę, która będzie chroniona przez zamkniętą w czterech ścianach bezpieczną strefę umożliwiającą konstruktywną koncentrację. Zamknij się w swoim gabinecie, biurze albo studiu i przeznacz określony czas na rozmyślania. Oczywiście musisz też zapewnić sobie dostęp do szerokiego wachlarza opinii i informacji, ale nie zapominaj, że twoją ostatecznym misją jest zsyntetyzowanie tej wiedzy i stworzenie czegoś nowego.
Słowo końcowe
Potrzebujemy ludzi sukcesu, żeby nasz świat mógł sprawnie funkcjonować. Potrzebujemy geniuszów, którzy zadbają o to, żeby jutro ten świat funkcjonował jeszcze lepiej.
Czym jest geniusz? Czemu jest dla nas tak fascynujący? I jakie życiowe lekcje możemy wyciągnąć my, nie-geniusze, od genialnych jednostek, które nosiły ten tytuł?
Geniusz obejmuje skomplikowaną ekspresję zbyt wielu ukrytych cech osobowości, żeby można było go zredukować do pojedynczego miejsca i procesu w mózgu albo w naszych chromosomach.
To, w jaki sposób niezwykłe cechy danej osoby łączą się ze sobą, tworząc razem geniusz, wciąż pozostaje tajemnicą. Natomiast to, jakie to są cechy i jak można je rozwijać, jest tematem książki Ukryte nawyki geniuszy. Więcej niż talent, IQ i determinacja – odkrycie sekretu wielkości.
Craig Wright bada tajemnice geniuszu i wyjaśnia, że nie są one związane wyłącznie z talentem, IQ czy siłą woli, ale z nawykami, które osoby wybitnie utalentowane posiadają i które pomagają im osiągać wyjątkowe sukcesy. Wright przekonująco argumentuje, że wytrwałość, pozytywne myślenie, umiejętność koncentracji, kreatywność, dążenie do doskonałości i innowacyjność to kluczowe cechy, które pomagają ludziom osiągać wybitne wyniki.
W książce Ukryte nawyki geniuszy Wright analizuje życie i zwyczaje wyjątkowych postaci, takich jak Mozart, Leonardo da Vinci, Einstein czy Marie Curie, aby zrozumieć, co ich wyróżniało i jakie nawyki mieli, które przyczyniły się do ich osiągnięć. Wright twierdzi, że każdy z nas może rozwijać te nawyki i zwiększać swoje szanse na osiągnięcie wyjątkowości.
Książka jest dobrze napisana i dostarcza interesujących informacji na temat różnych aspektów geniuszu. Wright korzysta z bogatej literatury i własnych badań, aby przedstawić czytelnikom praktyczne wskazówki, jakie mogą zastosować w swoim codziennym życiu, aby rozwijać swoje nawyki i umiejętności.
To oświecająca i prowokująca do myślenia książka, która zagłębia się w często pomijane cechy i nawyki, które odróżniają geniuszy od reszty z nas. Przeczytanie książki Ukryte nawyki geniuszy, prawdopodobnie nie uczyni z ciebie geniusza. Zmusi cię jednak do zastanowienia się nad tym, jak kierujesz swoim życiem, wychowujesz dzieci, wybierasz dla nich szkoły, dysponujesz swoim czasem i pieniędzmi, głosujesz w demokratycznych wyborach i, co najważniejsze, co możesz zrobić, żeby zwiększyć swoją kreatywność.
Ukryte nawyki geniuszy to cenna lektura dla każdego, kto pragnie osiągnąć wyjątkowe sukcesy i rozwijać swoje talenty. Odkrycie cech geniuszów zmieniło Craiga Wrighta i jego postrzeganie świata. Być może ta książka Ukryte nawyki geniuszy zmieni również Ciebie.
“Każdy z nas jest na tym świecie w jakimś celu. Twój geniusz rozbłyśnie i wypełni Twoje życie szczęściem w momencie, w którym odkryjesz swój wyższy cel i skierujesz całą swoją energię w tym kierunku”. – Robin Sharma
Źródło: Ukryte nawyki geniuszy. Więcej niż talent, IQ i determinacja – odkrycie sekretu wielkości Autor: Craig Wright, wydawnictwo Sensus 2023, tłumaczenie Joanna Sugiero
Sprawdź też: Jedz i myśl jak geniusz. 8 wrogów zdrowego mózgu
Podoba Ci się? 
i rośnij z nami w siłę!
