Terapia – jakie jest główne zadanie relacji terapeutycznej?

Terapia – jakie jest główne zadanie relacji terapeutycznej? W każdej międzyludzkiej relacji, dochodzi do wzajemnego wymieniania uczuć, które w danej chwili nam towarzyszą. Wymieniamy między sobą nie tylko uczucia ale też postawy. Czy istnieje coś takiego jak relacja między klientem a psychoterapeutą? Tak, istnieje i nazywana jest relacją terapeutyczną. Każde kolejne spotkanie klienta z terapeutą buduje między nimi więź, która jest więzią szczególną choć ma tylko jeden ale za to bardzo konkretny cel, jakim jest pomoc w procesie leczenia, bo nie zapominajmy o tym, iż każda terapia jest procesem.

“Uzdrowić człowieka oznacza dać mu ponownie utraconą odwagę” – Phil Bosmans

Terapia – jakie jest główne zadanie relacji terapeutycznej?

Najważniejszy ze wszystkich elementów

Relacja terapeutyczna klienta z psychoterapeutą jest najważniejszym elementem procesu terapeutycznego. Bowiem od niej zależy końcowy efekt całej terapii. Powinny jej doświadczyć obie strony czyli klient a także psychoterapeuta. Dobra współpraca musi opierać się na wzajemnym do siebie zaufaniu. Klient wraz ze swoim terapeutą powinien wspólnie realizować ustalony na samym początku cel tego procesu, jakim jest psychoterapia. W tzw. międzyczasie dzięki nawiązaniu terapeutycznej relacji, zarówno klient jak i jego psychoterapeuta, wspólnie przyglądają się i analizują to wszystko, co dzieje się w przestrzeni nazywanej przestrzenią terapeutyczną, ponieważ tam zawsze coś się dzieje…

Jednemu i drugiemu powinno towarzyszyć przekonanie, że zmiana jest czymś możliwym do osiągnięcia oraz utrzymania w przyszłości. Wprowadzając ową zmianę, powinni oni wkładać maksimum starań zmierzających do tego, by wprowadzić ją w życie. Kluczowa pozostaje jednak rola czy też postawa klienta, który tak naprawdę sam decyduje jaką ewentualnie zmianę chce wdrażać a jakich zmian póki co, nie chce wprowadzać.

Pozytywność relacji

To nie jest tak, że relacja klienta z psychoterapeutą rodzi się od pierwszego wejrzenia. Tworzy się ją i podtrzymuje, można powiedzieć, na bieżąco, cały czas w trakcie trwania terapii. W przyszłości przyjdzie ostatecznie taki dzień, w którym trzeba ją będzie, siłą rzeczy, zakończyć i tutaj również trzeba to będzie zrobić we właściwy sposób potocznie zwanym zdrowym sposobem. Jeżeli klient w takiej relacji czuje się bezpiecznie, chce angażować się w proces zdrowienia, ufa swojemu terapeucie, jest przez niego szanowany to świadczy to o tym, że została ona właściwie ukształtowana i służy przede wszystkim samemu klientowi.

Zarówno klient jak również jego psychoterapeuta powinni umieć wpływać na swoje własne zachowanie w obu sferach czyli sferze werbalnej a także tej niewerbalnej. Terapia jest procesem, w którym podobnie jak w śledztwie dosłownie wszystko ma znaczenie. Psychoterapeuta wspólnie z klientem na zasadzie dialogu ustalają co jest ważne ale też, co jest pozornie nieistotne i temu również poświęcają całkiem sporo uwagi. Zrozumienie tego, co wydaje nam się nic nie znaczące albo po prostu, niewiele znaczące wspiera rozwiązanie takiego czy innego problemu, który realnie wpływa na jakość życia klienta. Klient rozumie swoje a terapeuta swoje, ponieważ daje mu to jasny obraz tego, jak klient funkcjonuje w sferze psychospołecznej.

Atmosfera spokoju

Każdą sesję terapeutyczną powinna charakteryzować atmosfera przepełniona spokojem i jednocześnie poważna. Jeżeli tego zabraknie, wówczas przestrzeń na której będzie budowane porozumienie, by móc wprowadzać określone zmiany i realizować wyznaczone cele, nie będzie wystarczająco duża. Warto też mieć świadomość tego, że winy za ewentualne niepowodzenie procesu psychoterapii nie można zrzucić jedynie na psychoterapeutę. W relacji terapeutycznej, jak w każdej innej, odpowiedzialność rozkłada się po połowie. Klient zaś zobowiązuje się do tego, że regularnie ale też aktywnie będzie brał udział we wszystkich zaplanowanych spotkaniach.

“Myślenie o przeszłości i przyszłości, może sprawić, że będziesz szczęśliwy, lecz szczęście to może pojawić się jedynie w twoim aktualnym stanie umysłu”. – Philip Zimbardo

Proces diagnostyczny

Różnica między relacją przyjacielską a terapeutyczną polega między innymi na tym, że do psychoterapeuty nie przychodzimy dlatego, że go lubimy, że jest fajny ale po to, by pracować z nim nad poprawą jakości naszego życia, naszego codziennego funkcjonowania. Dlatego też proces diagnostyczny w każdej terapii jest kluczowym elementem występującym na początku terapii. Należy więc określić konkretne kwestie nad którymi chcemy popracować. Może doświadczamy objawów, których nie rozumiemy, ponieważ nie wiemy skąd one tak właściwie się biorą. Może przeżywamy coś konkretnego i też tego nie rozumiemy a może mamy problem z funkcjonowaniem w relacjach z innymi ludźmi. To są jedynie przykłady tego, z czym możemy zgłosić się do pracy psychoterapeutycznej ale to każdorazowo my, czyli klienci, decydujemy czy chcemy w tym akurat zakresie podejmować terapię.

Analiza zgłaszanych treści

Psychoterapia to nic innego jak analiza. Klient zgłasza terapeucie co czuje, co myśli, jakie działania podejmuje lub jakich działań nie chce podejmować. Opowiada też o swoich doświadczeniach z przeszłości, relacjach w rodzinie, wspomnieniach np. z czasów szkolnych itd. Psychoterapeuta to wszystko zbiera i analizuje. Często robi notatki. W sposób dość szczegółowy omawiane są różne aspekty zachodzące w relacji między klientem a terapeutą. Wszystko po to, by zarówno terapeuta jak i jego klient zrozumieli wydarzenia zachodzące podczas procesu leczenia oraz jakie myśli towarzyszą obu stronom tej relacji. Z czasem u klienta ujawniają się problematyczne mechanizmy obecne nie tylko w funkcjonowaniu ale również w tym, jak klient to wszystko przeżywa. Relacja terapeutyczna jest relacją realną więc ewentualne nieprawidłowości mogą stanowić wskazówkę by głębiej przyjrzeć się problematyce klienta.

Dwa zjawiska

Podczas psychoterapeutycznego procesu, może dojść do wystąpienia dwóch kluczowych zjawisk, które dobrze jest zidentyfikować. Pierwsze z nich to tzw. przeniesienie. Dochodzi w nim do sytuacji, w której klient, zupełnie nie będąc tego świadomym, dokonuje przeniesienia na swojego terapeutę swoich życiowych doświadczeń w zakresie relacji z tymi osobami, które są dla niego ważne. Jest to zachowanie czasowe. Podlega ono temu, co nazywamy odwracalną regresją. W rzeczywistości chodzi o to, że klient w relacji z terapeutą ponawia swoje postępowanie, które często stanowi problem samo w sobie, jednak w gabinecie psychoterapeutycznym, przy pomocy terapeuty może je zrozumieć a następnie zmienić, wypracowując sobie tym samym nowy, bezpieczny model działania.

Drugim ze zjawisk często występujących w relacji klient – terapeuta jest coś, co nazywamy przeciwprzeniesieniem. Pierwsze zjawisko dotyczyło klienta, zaś drugie dotyczy terapeuty. Ewentualne wystąpienie tego zjawiska omawia on podczas wewnętrznego procesu jakim jest superwizja. W przeciwprzeniesieniu, mamy do czynienia z sytuacją odbioru przez psychoterapeutę tych reakcji, które przeniósł na niego klient. Generalnie zdarza się tak, ponieważ terapeuta nie jest świadomy występującego w nim konfliktu oraz takiej czy innej sytuacji, która w jego prywatnym życiu nie została rozwiązana. Kiedy więc, przykładowo, klient wyraża w trakcie sesji swoją bezradność, wówczas psychoterapeuta staje się wobec niego opiekuńczy.

Obiekt analizy

Relacja terapeutyczna ma za zadanie pokazać klientowi, jak funkcjonuje on przede wszystkim w relacjach, które tworzy na co dzień z innymi ludźmi. Ma ona wzbogacić jego wiedzę w tym zakresie. Dlatego warto jej się przyglądać, warto też o niej rozmawiać. Analizując relację terapeutyczną możemy zrozumieć te wszystkie trudne dla nas emocje, które wiążą się z osobą naszego psychoterapeuty. Możemy też w pełni je zrozumieć, wszak każda relacja jest relacją opierającą się w dużej mierze o emocje i to bardzo różne. Dialog z terapeutą w ramach łączącej Was relacji niech nie będzie pozbawiony Waszych uczuć, Waszych myśli, Waszych emocji bo przecież każdy z Was je ma. Jeżeli dialog na linii klient – terapeuta będzie tego pozbawiony, może pojawić się nadmierna frustracja, może pojawić się opór, by nie omawiać tych aspektów, które są dla nas ważne, może najważniejsze. Może też dojść do wczesnego niż niż ten planowany, zakończenia psychoterapii ze szkodą przede wszystkim dla klienta. Korzystny proces leczenia to ten, który opiera się na dobrym omówieniu tego, co się między Wami dzieje.