Czy zdarzyło Ci się kiedyś myśleć, że Twoje osiągnięcia to kwestia przypadku, a nie kompetencji? Czy masz wrażenie, że lada moment ktoś odkryje, że nie zasługujesz na swoje sukcesy? Jeśli tak, możesz zmagać się z syndromem oszusta – zjawiskiem, które dotyka nawet najbardziej utalentowanych i wykwalifikowanych ludzi. Jill Stoddard w książce „Syndrom oszusta: Jak nie podkopywać wiary we własne możliwości” oferuje kompleksowe spojrzenie na ten problem i przedstawia praktyczne strategie, jak go przezwyciężyć.
„Przesadna estyma, którą darzy się mój dorobek, przyprawia mnie o zażenowanie. Nie mogę się oprzeć przekonaniu, że jestem mimowolnym oszustem” – Albert Einstein
Pokonaj Syndrom Oszusta i Odkryj Swój Prawdziwy Potencjał
Syndrom oszusta – co to jest?
Znasz to uczucie – to nieustanne przekonanie, że twoi współpracownicy lada moment odkryją twoją niekompetencję, a ty nie jesteś nawet pewien, jakim cudem osiągnąłeś swoją pozycję zawodową? Mówisz sobie, że po prostu ci się poszczęściło, albo osoba, która cię zatrudniła, musiała się pomylić.
Syndrom oszusta, a właściwie „impostoryzm”, to wewnętrzne przekonanie, że Twoje sukcesy są niezasłużone. Towarzyszy mu lęk przed „zdemaskowaniem” jako niekompetentnego i nienależącego do grona ekspertów w swojej dziedzinie. Paradoksalnie, najbardziej dotyka on osoby sukcesu, które mają obiektywne dowody na swoje kompetencje.
Jakim typem oszusta jesteś? – 5 archetypów
Zjawisko impostoryzmu zostało po raz pierwszy zidentyfikowane przez dr Pauline Clance i dr Suzanne Imes w 1978 roku. W popkulturze zaczęto je później określać mianem „syndromu oszusta”.
Prawda jest taka, że większość ludzi odnoszących sukcesy często kwestionuje zasadność swojej pozycji zawodowej.
Stoddard wyróżnia pięć typów osób zmagających się z impostoryzmem. Każdy z nich stosuje różne strategie unikania i zmaga się z odmiennymi wyzwaniami.
- Ekspert
Osoba, która uważa, że musi wiedzieć wszystko i znać każdą odpowiedź. Lęk przed ujawnieniem braku wiedzy sprawia, że ciągle zdobywa nowe kwalifikacje, zamiast działać. - Perfekcjonista
Dąży do ideału w każdej dziedzinie życia. Każdy, nawet najmniejszy błąd, traktuje jak katastrofę, co wzmacnia poczucie niekompetencji. - Solista
Wierzy, że sam musi osiągnąć wszystko, a proszenie o pomoc to oznaka słabości. Nie docenia wsparcia innych, przez co szybko się wypala. - Urodzony geniusz
Sądzi, że sukces powinien przychodzić naturalnie i bez wysiłku. Gdy napotyka trudności, traci wiarę w siebie i uznaje, że nie jest wystarczająco dobry. - Nadczłowiek
Osoba, która nieustannie podejmuje się coraz większych wyzwań, próbując udowodnić swoją wartość. Pracuje ponad siły, co prowadzi do stresu i wypalenia.
Jak nie podkopywać wiary we własne możliwości?
Jill Stoddard, opierając się na swojej wiedzy i doświadczeniach, podkreśla, że pierwszym krokiem do odzyskania wiary we własne możliwości jest akceptacja faktu, że myśli o braku kompetencji są naturalną częścią życia wielu ludzi sukcesu. Nie chodzi o ich eliminację, ale o zmianę sposobu, w jaki na nie reagujemy.
- Odnalezienie „dlaczego”
Jednym z filarów opisywanych przez Stoddard jest zrozumienie, dlaczego robimy to, co robimy. W chwilach zwątpienia warto przypomnieć sobie, jakie wartości są dla nas ważne i dlaczego wybraliśmy daną ścieżkę. Autorka proponuje ćwiczenie polegające na zapisaniu, jakie korzyści nasza praca przynosi innym ludziom, aby lepiej zobaczyć jej sens i znaczenie. - Praca z wewnętrznymi narracjami
W książce znajdziemy wyjaśnienie, że wiele naszych obaw wynika z wczesnych doświadczeń i narracji, które ukształtowały się w dzieciństwie. Stoddard zachęca, by spojrzeć na te historie z dystansu, traktując je jako opowieści, a nie absolutne prawdy. „Twoje myśli nie muszą definiować twojej rzeczywistości” – przypomina. - Uważność w działaniu
Jedną z najważniejszych strategii opisanych w książce jest mindfulness, czyli uważność. Obserwowanie myśli, zamiast utożsamiania się z nimi, może pomóc w lepszym zarządzaniu emocjami i koncentracji na zadaniach. - Znajdowanie komfortu w dyskomforcie
Impostoryzm często wiąże się z unikanie trudnych sytuacji. Autorka proponuje „odnalezienie komfortu w dyskomforcie” – świadome wystawianie się na sytuacje wywołujące lęk, aby nauczyć się zarządzać emocjami w takich momentach.
„Możemy przerwać błędne koło impostoryzmu, stając się bardziej elastyczni psychologicznie – otwierając się na wszystkie wewnętrzne doświadczenia i dokonując wyborów spójnych z naszymi wartościami”. – Jill Stoddard
Jak uciszyć wewnętrznego krytyka?
Wewnętrzny krytyk – głos, który podważa nasze osiągnięcia. Stoddard przedstawia wiele praktycznych narzędzi, jak sobie z nim radzić.
- Nazywanie krytyka i nadanie mu tożsamości
W książce autorka opisuje, jak nazywa swojego krytyka „Sheila”. Dzięki temu łatwiej jest zdystansować się od negatywnych myśli i potraktować je jak komentarze zewnętrzne, a nie rzeczywistość. - Dialog zamiast konfrontacji
Zamiast walczyć z krytykiem, Stoddard sugeruje podjęcie z nim dialogu. Kiedy krytyk mówi: „Nie jesteś wystarczająco dobry”, możemy odpowiedzieć: „Może nie jestem idealny, ale moje działania przynoszą rezultaty”. Dzięki temu zmniejszamy jego wpływ. - Praktyka współczucia wobec siebie
Stoddard wielokrotnie podkreśla znaczenie współczucia wobec siebie. Uczymy się traktować siebie z taką samą życzliwością i zrozumieniem, jakich oczekiwalibyśmy od przyjaciela. To podejście pomaga łagodzić surowość wewnętrznego głosu. - Odwaga w dzieleniu się słabościami
Stoddard wskazuje, że dzielenie się swoimi trudnościami z innymi – czy to w środowisku zawodowym, czy w kręgu przyjaciół – pomaga budować więzi i osłabia uczucie osamotnienia, które często towarzyszy impostoryzmowi.
Nowa definicja sukcesu – ostatni krok
Akceptacja faktu, że nikt nie jest idealny, to klucz do pokonania lęku przed „zdemaskowaniem”. Pamiętaj, że sukces nie oznacza perfekcji, ale rozwój i zaangażowanie w to, co dla Ciebie ważne. Uciszenie wewnętrznego krytyka i wzmocnienie wiary w siebie to nie jednorazowe zadanie, ale proces. Praktyka tych strategii może pomóc Ci w lepszym zarządzaniu swoimi emocjami i myślami, prowadząc Cię do bardziej satysfakcjonującego życia i kariery.
Działaj i nigdy nie przestawaj!
Najważniejszą radą Stoddard jest działanie pomimo wątpliwości. Prawdziwy sukces to nie brak wątpliwości, ale umiejętność działania pomimo nich. Każde wyzwanie to okazja do nauki i rozwoju, a każda porażka – krok w stronę większych osiągnięć.
Podsumowanie
Syndrom oszusta to powszechny problem, który może dotknąć każdego. Dzięki książce Jill Stoddard możemy lepiej zrozumieć to zjawisko i nauczyć się z nim żyć, jednocześnie osiągając sukces na własnych warunkach. Jeśli czujesz, że impostoryzm powstrzymuje Cię przed spełnieniem marzeń, ta książka to obowiązkowa lektura.
Nie pozwól, aby głos oszusta w Twojej głowie rządził Twoim życiem. Działaj, ucz się i pamiętaj: masz prawo do sukcesu.
„Możesz świadomie przestać zadowalać się jego namiastką – zmienić swoje relacje ze światem wewnętrznym, tak by już cię nie powstrzymywał – i dążyć do takiego życia, jakiego pragniesz, zanim będzie za późno. A teraz zacznij działać i nigdy nie przestawaj”. – Jill Stoddard
Źródło: Syndrom oszusta Jak nie podkopywać wiary we własne możliwości – Jill Stoddard, wydawnictwo MT Biznes 2024, tłumaczenie Aleksandra Samson-Banasik
Podoba Ci się? 
Sprawdź też: Odkryj swoją wewnętrzną siłę: 25 sposobów na podniesienie samooceny, osiąganie celów i znalezienie szczęścia
