Jakich przywódców potrzebuje świat jutra? Wiele napisano na temat przywództwa, ale świat szybko się zmienia. To, co sprawdzało się w przeszłości, nie sprawdzi się w przyszłości. Przywództwo zmienia się na naszych oczach, a obecna sytuacja na świecie tylko przyspiesza tę transformację. Bycie liderem nigdy nie było trudniejsze, ale też wpływ, jaki wywierają liderzy, nigdy nie był większy. Jak zmienia się przywództwo i dlaczego?  Jakie będą główne różnice między współczesnymi przywódcami a tymi za dziesięć lat? Na ile dzisiejsi liderzy są przygotowani do tych zmian? Jaki powinien być przywódca przyszłości? Jakiego typu sposobu myślenia będzie się wymagać od przywódców przyszłości? Jakie umiejętności będą musieli posiadać przywódcy przyszłości i dlaczego? Z jakimi kluczowymi wyzwaniami będą mieli do czynienia przywódcy przyszłości? 

Czy przywódca w 2030 roku rzeczywiście będzie zasadniczo się różnił od współczesnego?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, Jacob Morgan autor bestsellerów i światowy autorytet w dziedzinie przywództwa, przyszłości pracy i kształtowania pozytywnych doświadczeń pracowników przeprowadził wywiady z ponad 140 dyrektorami generalnymi organizacji z całego świata z różnych branż.

Jacob współpracował również z portalem Linkedin w celu przeprowadzenia ankiety, na którą odpowiedziało ponad 14 000 użytkowników, aby sprawdzić, w jakim stopniu poglądy CEO pokrywają się z punktami widzenia pracowników.

Przeprowadził też wywiady z kilkoma naukowcami, badaczami i coachami oraz przeczytał setki studiów przypadków, książek, artykułów i raportów poświęconych tematyce przywództwa i jego przyszłości.

Uzyskane na tej podstawie dane posłużyły mu do stworzenia modelowego obrazu przywództwa i sformułowania praktycznych zaleceń na przyszłość. Wyniki i wnioski tego prawdopodobnie najbardziej kompleksowego i być może jednego z niewielu tego typu projektów analizujących cechy przywód­ców przyszłości i przyszłości przywództwa do roku 2030 i w dalszej perspektywie opisał w swojej książce Przywódca przyszłości.

Większość czołowych światowych liderów biznesu, z którymi rozmawiał Jacob, uważa, że choć niektóre podstawowe aspekty przywództwa pozostaną niezmienione, takie jak tworzenie wizji i realizacja strategii, to liderzy przyszłości będą potrzebowali nowego arsenału umiejętności i sposobu myślenia, aby odnieść sukces.

„W dzisiejszym świecie potrzebna jest nowa definicja przy­wódcy”. – Jacob Morgan

Jakie tendencje będą kształtować przyszłość przywództwa? Oto trendy, które mają wpływ na przyszłość przywództwa do roku 2030 i w dalszej perspektywie. Współcześni i przyszli przywódcy muszą zdawać sobie z nich sprawę i być świadomi ich konsekwencji.

Przywódca przyszłości. 6 trendów kształtujących przyszłość przywództwa

#01 Sztuczna inteligencja i technologia

Dyrektorzy generalni i pracownicy ze wszystkich poziomów organizacji za najważniejszy trend najsilniej oddziałujący na przyszłość przywództwa uznają rozwój technologii i sztucznej inteligencji.

Sztuczna inteligencja będzie miała prawdopodobnie większy wpływ na naszą rzeczy­wistość niż Internet. Już teraz obserwujemy coraz większe zastosowanie sztucznej inteligencji w naszych organizacjach, a w następnej dekadzie będzie na niej oparty system zarządzania praktycznie każdej organizacji.

Oprócz sztucznej inteligencji w nasze życie i do naszych organizacji wkraczają różnego rodzaju technologie, takie jak rozszerzona i wirtualna rzeczywistość, Internet rzeczy, blockchain, robotyka, big data, czyli analiza i przetwarzanie dużych zbiorów danych, urządzenia „noszone”, ubieralne, tzw. wearables, komputery kwantowe i dziesiątki innych. Wszystkie te technologie przyczynią się do zmiany sposobu wykonywania przez nas pracy i roli przywódcy.

„Sztuczna inteligencja i uczące się systemy to pojęcia, które z jednej strony wzbudzają sporo niepokoju, ale z drugiej otwierają niesamowite perspektywy. Nie trzeba się bać. Musimy być optymistycznie nastawieni i otwarci na możliwości, które niesie ze sobą współpraca ludzi i maszyn. Wschodzące technologie mogą odciążyć ludzi od rutynowej i niebezpiecznej pracy, stworzyć im warunki przejścia do nieszablonowych zadań, które mogą wykonywać tylko ludzie, a co za tym idzie, przyczynić się do zwiększenia ich efektywności i satysfakcji. Ostatecznie jest to lepsze doświadczenie. Maszyny nie potrafią marzyć. Tą umiejętnością dysponują tylko ludzie”.

Sugestie dla przywódców w obszarze technologii i sztucznej inteligencji

  • Koncentrujcie się na ludzkim aspekcie przywództwa.
  • Pomóżcie innym zrozumieć potencjalny wpływ sztucznej inteligencji i technologii na pracę i karierę.
  • Zapoznajcie się z obszarami, w których technologia może być wykorzystana do zwiększenia wartości pracowników, a nie skupiajcie się tylko na tym, gdzie może ich zastąpić.
  • Eksperymentujcie na bieżąco z różnymi technologiami, poznawajcie je, dowiadujecie się, do czego służą i jak działają.
  • Poszukujcie obszarów, w których technologia może być wykorzystana do skuteczniejszego tworzenia pozytywnych doświadczeń pracowników.
  • Postrzegajcie sztuczną inteligencję i technologię jako sprzymierzeńców waszej organizacji.

#02 Tempo zmian

Tempo zmian będzie miało istotny wpływ na przyszłość przywództwa. Nie ulega wątpliwości, że w najbliższych dziesięcioleciach będziemy świadkami znacznie większej dynamiki zmian niż nasi przodkowie w ciągu minionych kilkuset lat. Obserwując zmiany klimatyczne, tendencje globalizacji, postęp technologiczny, zjawiska demograficzne, sytuację w sferze bezpieczeństwa cybernetycznego i geopolityczną, ewolucję sposobów postrzegania konkurencji i wiele innych, wyraźnie widać, że procesy te zachodzą nieustannie i coraz szybciej.

Tempo zmian nigdy nie było tak szybkie, ale też już nigdy nie będzie tak wolne. Praktyki stosowane na dawnych stanowiskach pracy okazują się przestarzałe, technologie z ostatnich kilku lat podobnie, co więcej — szybko pojawiają się nowe. Zmieniają się wymagania klientów, konkurencja nadciąga ze wszystkich stron i powstaje wiele nowych podmiotów. Co więcej, większość organizacji nie dysponuje kadrą, która w tym nowym świecie pracy mogłaby sprawować przywództwo. Dlatego też w sferze przywództwa presja jest silniejsza niż kiedykolwiek.

“Tempo zmienia wszystko, od stylu sprawowania przywództwa, po metody tworzenia produktów i obsługi klientów. Przywódcy muszą zrozumieć i zaakceptować ten nowy świat, w którym przyjdzie im funkcjonować. Jedynym sposobem na odniesienie w nim sukcesu jest zakwestionowanie status quo”.

Sugestie dla przywódców w obszarze zarządzania zmianą 

  • Koncentrujcie się na ludzkim aspekcie przywództwa.
  • Często opracowujcie i wypróbowujcie nowe koncepcje.
  • Ze spokojem podejmujcie wyzwania i nie brońcie status quo.
  • Zaakceptujcie niepewność i nie pozwalajcie, żeby strach kierował wami przy podejmowaniu decyzji.
  • Otaczajcie się ludźmi mądrzejszymi i zdolniejszymi od was.
  • Dopuśćcie do głosu pracowników wszystkich szczebli i ról i pozwólcie im dzielić siępomysłami, uczestniczyć w rozwiązywaniu problemów i szukaniu możliwości.
  • Budujcie sojusze z ludźmi i organizacjami.
  • Dokonajcie przeglądu strategii, procedur i zasad obowiązujących w miejscu pracy i prawdopodobnie przestarzałych.
  • Skoncentrujcie się na poprawie komunikacji i współpracy między rozproszonymi zespołami i interesariuszami.
  • Obserwujcie tendencje mające wpływ na waszą branżę, organizację i karierę.
  • Przyjmijcie do wiadomości, że nastała nowa normalność.

#03 Zasoby nowych talentów

Kompetencje wybitnie utalentowanych specjalistów, pochodzenie i liczba takich osób dostępnych na rynku pracy — to czynniki przyczyniające się do znaczących zmian w podaży siły roboczej.

Musimy zdawać sobie sprawę, że nie mamy do czynienia z takim samym krajobrazem na rynku talentów jak w ciągu ostatnich dwudziestu czy nawet dziesięciu lat, gdy nam się wydawało, że ludzie zawsze będą dostępni. Obecne badania pokazują, że do 2030 roku deficyt talentów na świecie będzie się kształtował na poziomie 85 milionów i w konsekwencji przełoży się na 8,5 biliona dolarów niezrealizowanych przychodów rocznie.

Przechodzimy od epoki zatrudnienia na całe życie do ery zatrudnialności na całe życie. Jeśli podwładni nie czują, że się uczą i robią postępy, to opuszczą swego lidera. Bo niby dlaczego mieliby tkwić w organizacji, w której cofają się w rozwoju?

“Organizacje odniosą sukces dlatego, że będą miały najcenniejsze talenty i najlepszych ludzi. Umiejętność wyszukiwania wybitnie utalentowanych specjalistów, ich pozyskiwania i motywowania będzie o wiele ważniejsza w przyszłości niż teraz”.

Sugestie dla przywódców w obszarze pozyskiwania i utrzymywania utalentowanych pracowników

  • Inwestujcie w programy przekwalifikowywania pracowników i podnoszenia ich kwalifikacji.
  • Starajcie się tworzyć zróżnicowane zespoły i zwracajcie uwagę na to, co robicie, by ludzie w tych zróżnicowanych grupach mieli poczucie przynależności.
  • Twórzcie programy, które pozwolą starszym pracownikom pozostać w waszej organizacji, na przykład w charakterze instruktorów lub mentorów.
  • Pomagajcie pracownikom zrozumieć, jak zmieniają się ich kariera i obowiązki na stanowiskach pracy oraz jakich umiejętności potrzebują, by pozostać ważnymi i wartościowymi członkami firmy.
  • Twórzcie profile talentów i starajcie się określić, jakie stanowiska pracy i możliwości będzie miała wasza organizacja w przyszłości. Wykraczajcie poza obecne zapotrzebowanie na talenty.
  • Starajcie się wiązać działania na rzecz różnorodności i inkluzywności, szkoleniowe i służące podnoszeniu kwalifikacji zawodowych z programami płacowymi i motywacyjnymi.

“Przywództwo to gra zespołowa, zatem co wynika z waszego rozwoju i doskonalenia, jeśli nikt wokół was nie robi tego samego? Pamiętajcie, że latarnia morska nie istnieje po to, żeby oświetlać samą siebie”. – Jacob Morgan

#04 Poczucie celu i znaczenia

Przywódcy ponoszą ogromną odpowiedzialność za stworzenie organizacji, do której ludzie chcą codziennie przychodzić do pracy, by budować świat, z którego wszyscy jesteśmy dumni.

W świecie biznesu od kilkudziesięciu lat panuje przekonanie, że aby przyciągnąć i zatrzymać najlepszych pracowników, wystarczy im więcej płacić. Dla organizacji płaca stanowiła najbardziej skuteczne narzędzie, którym mogły się posługiwać, ale obecnie staje się oczywiste, że pracownikom zależy nie tylko na zarabianiu pieniędzy.

Z badań wynika, że większość pracowników wie, na czym polega ich praca, ale nie rozumie jej celu, wpływu ani znaczenia. Cel i znaczenie to wyjątkowe, bliskie ludziom wartości, których wszyscy pragniemy i potrzebujemy.  Pracownicy mówią, że chcą być częścią organizacji, w której rozumieją swój cel i mogą znaleźć poczucie znaczenia. Wielu wyraża również gotowość zrezygnowania z części wynagrodzenia w zamian za wykonywanie pracy, z której będą czerpać poczucie sensu i znaczenia.

Poczucie celu i znaczenia nie powinno być przywilejem w pracy, lecz prawem każdego pracownika na każdym poziomie organizacji. Wszyscy na nie zasługujemy i go potrzebujemy, niezależnie od tego, czy jesteśmy dyrektorami w międzynarodowych korporacjach, dozorcami, pracownikami handlu detalicznego, osobami wykonującymi prace dorywcze czy kimkolwiek innym.

„W firmach przyszłości każdy będzie musiał zrozumieć ich cel i sens istnienia, bez względu na branżę. W przyszłości cel i sens istnienia będą miały jeszcze większe znaczenie”.

Sugestie dla przywódców w obszarze wzmacniania poczucia sensu i znaczenia

  • Rozróżniajcie pracę, cel, wpływ i znaczenie, te pojęcia nie są toż-same.
  • Upewnijcie się, że rozumiecie swoją pracę, jej cel, wpływ i znaczenie, zanim pomożecie innym w tym samym.
  • Skoncentrujcie się na opowiadaniu historii (storytellingu), by pomóc pracownikom zrozumieć wpływ, jaki wywiera ich praca.
  •  Poznajcie lepiej swoich pracowników jako ludzi, by dowiedzieć się, co ich motywuje i napędza.
  • Traktujcie cel, wpływ i znaczenie jako filary swojej organizacji i z tym przesłaniem starajcie się przyciągać i zatrzymywać w niej wybitnie uzdolnionych pracowników.
  • Rozważcie możliwość przeprowadzenia własnych warsztatów i sesji szkoleniowych poświęconych zagadnieniom celu, wpływu i znaczenia.

#05 Moralność, etyka i przejrzystość

Przywódca kierujący się zasadami etyki ma znaczący wpływ na podej­mowanie decyzji przez pozostałych członków organizacji. Etyka to wiedza, jakie czyny są dobre, a jakie złe, a na poziomie organizacji odnosi się do ich relacji wewnętrznych i ze światem zewnętrznym, które muszą być zgodne z przyjętymi regałami postępowania i obowiązującym prawem. Zasady etyki mają zastosowanie do wszystkich. Moralność natomiast to – “kompas moralny” – wewnętrzne zasady przewodnie danej osoby, które są znacznie bardziej subiektywne. W kontekście przywództwa zasady moralne będą miały wpływ na etykę organizacji.

Obecnie pracownicy, klienci i wszyscy interesariusze chcą być częścią etycznej organizacji, która ma przywódców o wysokich standardach moralnych, i ta tendencja będzie się nasilać.

Większość odnoszących sukcesy organizacji komunikuje jasne war­tości. Badana pokazują, że organizacje, które opierają się na silnych podstawach etycznych, lepiej radzą sobie finansowo, wykazują większą zdolność do zatrzymywania pracowników, otrzymują więcej rekomendacji klientów i mają wyższe wskaźniki ich satysfakcji. Takie organizacje tworzą przywódcy hołdujący zasadom etycznym i moralnym. Wielu pracowników za najwyższy priorytet uznaje zatrudnienie w organizacji postępującej w sposób etyczny i odpowiedzialny.

“Każdy, kto wchodzi w interakcję z waszą organizacją, oczekuje, że jako przywódcy stworzycie etyczną i przejrzystą firmę, a wasze zasady moralne będą kompasem wskazującym drogę do celu”.

Sugestie dla przywódców w obszarze etyka, moralność i przejrzystość

  • Poznajcie własny kompas moralny. Uświadomcie sobie, za czym się opowiadacie i w co wierzycie.
  • Komunikujcie nawet z przesadą znaczenie właściwych czynów oraz postępowania zgodnie z zasadami etyki i moralności.
  • Udzielajcie wskazówek i wsparcia innym przywódcom oraz pracownikom, którzy nie radzą sobie z kwestiami etycznymi i moralnymi.
  • Bądźcie na tyle transparentni, na ile możecie, i w tylu obszarach, w ilu jest to osiągalne.
  • Zajmujcie stanowisko, już nie wystarczy unosić się nad neutralnym terytorium.

#06 Globalizacja

Świat staje się wielką aglomeracją i w dzisiejszych czasach każda organizacja może mieć zasięg międzynarodowy. Wraz z postępem globalizacji współcześni, a tym bardziej przyszli przywódcy staną się obywatelami świata i jest to nieuniknione. Poznanie różnych kultur, metod komunikacji i współpracy, sposobów przyciągania do organizacji i zatrzymywania w niej wybitnie utalentowanych ludzi w różnych częściach świata, praca ze zróżnicowanymi i zdalnymi zespołami oraz dostosowywanie globalnej siły roboczej do wspólnych celów to wymagania, z którymi będą się musieli zmierzyć przywódcy przyszłości.

W dobie globalizacji przywódca musi się stać odkrywcą, czyli osobą zafascynowaną, zaciekawioną i zainteresowaną ludźmi różniącymi się od niego, oraz poglądami i kulturami, które są mu nieznane.

“Świat staje się bardziej zglobalizowany dzięki technologiom i infrastrukturze cyfrowej, a zarazem bardziej lokalny, z silnie zaznaczającym się powrotem do specyfiki regionalnej, gdzie dobra znajomość miejscowej kultury jest kluczowym warunkiem sukcesu. W konsekwencji liderzy organizacji muszą się mierzyć z tymi dwoma przeciwstawnymi trendami”.

Sugestie dla przywódców w obszarze globalizacji

  • Zdobywajcie doświadczenie w sprawowaniu przywództwa w różnych częściach świata przez cały czas trwania kariery zawodowej.
  •  Bądźcie otwarci na dotąd nieznane idee, kultury i ludzi, pozna¬wanie ich traktujcie jako okazję do nauki, a nie jako coś, czego trzeba się obawiać.
  • Wypracujcie sobie pełny obraz organizacji, zamiast skupiać się wyłącznie na jej konkretnym segmencie.
  • Obserwujcie globalne makrotrendy.

Słowo końcowe

Czy jesteś gotowy na te trendy kształtujące przywództwo w przyszłości? Powyższe wyzwania należą do najważniejszych, z którymi przywódcy przyszłości będą musieli się zmierzyć.

  • Technologia i sztuczna inteligencja,
  • Tempo zmian,
  • Świadomość celu i poczucie sensu pracy,
  • Nowa sytuacja na rynku wybitnie utalentowanych specjalistów,
  • Moralność, etyka i transparentność,
  • Globalizacja.

W rzeczywistości już dziś się one zarysowują, ale jeszcze nie na taką skalę jak za dziesięć lat.
Jak wobec tego przyszli przywódcy mogą się dostosować do tych tendencji i co mogą zrobić, by stawić czoło wyzwaniom, które one z sobą niosą? Trzeba zacząć od wyposażenia się w nowy, ulepszony arsenał, na który składają się odpowiednie cechy mentalności i umiejętności.

9 postaw i umiejętności przywódców przyszłej dekady

Z  badań przeprowadzonych przez Jaboa Morgana wynika, że dla przywódcy przyszłości kluczowe znaczenie mają cztery typy mentalności i pięć umiejętności, które składają się na tzw. Wielką Dziewiątkę. Cztery typy mentalności są charakterystyczne dla czterech rodzajów przywódców: odkrywcy, szefa kuchni, służebnego i obywatela świata. Pięć umiejętności: coacha, futurysty, technologicznego nastolatka, tłumacza i Yody.

“Zaznajomienie się z Wielką Dziewiątką i korzystanie z niej, a także zachęcenie innych, by robili to samo, pomoże wam przygotować się do roli wspaniałego, gotowego na przyszłość przywódcy, zabezpieczy przyszłą karierę i dziesięciokrotnie zwiększy waszą wartość dla każdej organizacji”. – Jacob Morgan

Stań się przywódcą przyszłości!

Nie ma co się łudzić: sprawowanie przywództwa będzie w przyszłości najtrudniejszą rolą, ale jak mówi Jacob Morgan jeśli zdecydujesz się w tę podróż wyruszyć, to będzie ona jednym z największych wyzwań, ale zarazem najbardziej satysfakcjonującym w twojej karierze zawodowej. Twoim przewodnikiem w ten fascynującej podróży z pewnością będzie książka Przywódca przyszłości. Ta książka zawiera wszystkie narzędzia potrzebne, by stać się przywódcą przyszłości.

"Przywódca przyszłości. 9 postaw i umiejętności przywódców przyszłej dekady". - Jacob Morgan
“Przywódca przyszłości. 9 postaw i umiejętności przywódców przyszłej dekady”. – Jacob Morgan

Książka Przywódca przyszłości podzielona jest pięć części. W każdej z nich Jacob Morgan porusza zagadnienia, które powinien zrozumieć i przyswoić sobie przywódca przyszłości.

  • Pierwsza: definiuje pojęcie przywództwa.
  • Druga: koncentruje się na tendencjach kształtujących przyszłość przywództwa i ich następstwach, z którymi muszą się liczyć przyszli przywódcy. Przedstawia w niej również największe wyzwania, przed którymi staną.
  • Trzecia: analizuje najważniejsze typy mentalności, które muszą cechować przyszłych przywódców, by skutecznie wypełniali swoją rolę.
  • Czwarta: poświęcona jest analizie umiejętności wymaganych od przyszłych przywódców i metodom wykonywania pracy, które muszą znać.
  • Piąta: zawiera kilka konkretnych porad, jak zostać przywódcą przyszłości i od czego rozpocząć swoją podróż w tym kierunku.

Nie jest łatwo sprawować przywództwo, a zostać wybitnym przywódcą to jedno z najtrudniejszych osiągnięć. Ale jak wszystkie trudne wyzwania, także i to warto podjąć. Przywódca przyszłości wskaże ci właściwy kierunek. A gdy staniesz się już przywódcą przyszłości to ty będziesz wskazywał drogę innym!

“Liderzy muszą być latarniami morskimi, które bezpiecznie prowadzą swoich ludzi i organizacje do sukcesu. Muszą budować siebie, a następnie rzucać światło na innych i morze niepewności, którego wszyscy jesteśmy częścią”. – Jacob Morgan

Źródło: “Przywódca przyszłości. 9 postaw i umiejętności przywódców przyszłej dekady”. – Jacob Morgan, Dom Wydawniczy Rebis 2022, tłumaczenie Marlena Justyna

Sprawdź też: 5 trendów, które kształtują przyszłość pracy