Większość użytkowników smartfonów podświadomie zdaje sobie sprawę z tego, ile czasu spędza przed ekranem swojego urządzenia mobilnego. W wielu przypadkach nie trzeba mieć pod ręką twardych danych, aby przyznać, że to poręczne urządzenie pochłania zbyt wiele czasu. Tym gorzej, że w wielu przypadkach wiele godzin spędzanych jest na bezmyślnym scrollowaniu mediów społecznościowych lub graniu w gry online.
Zbyt długi czas spędzany przed ekranem smartfona ma niekorzystny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne zarówno dzieci, jak i dorosłych. Czy istnieje skala, która wskazuje, ile czasu spędzanego przed ekranem to za dużo? Jak uwolnić dodatkowe godziny, poświęcane na wpatrywanie się w ekrany? Sprawdzamy.
Co mówi nam czas spędzany przed ekranem?
Czas spędzany przed ekranem odnosi się do ilości czasu, jaki dana osoba poświęca na wpatrywanie się w elektroniczne ekrany: smartfonów, tabletów, telewizorów, laptopów czy innych urządzeń cyfrowych. Może on obejmować korzystanie z aplikacji, gier, usług streamingowych, przeglądania mediów społecznościowych, pracę lub naukę.
Badacze wyodrębnili dwa rodzaje korzystania z urządzeń cyfrowych: użytkowanie „aktywne”, czyli surfowanie po Internecie lub granie w gry online oraz użytkowanie „bierne”, czyli oglądanie telewizji lub oglądanie filmów online.
Czas spędzany przed ekranem nie zawsze jest nieproduktywny – może wynikać z obowiązków zawodowych, pozostawaniem w kontakcie z innymi lub chęci kształcenia się. Najzdrowszym podejściem pozwalającym uniknąć negatywnych efektów wpatrywania się w smartfona jest znalezienie równowagi między czasem spędzonym z telefonem w ręku a tym spędzonym z dala od urządzenia.
Czy istnieje optymalny limit czasu spędzanego przed ekranem? Wyniki badań Uniwersytetu w Queensland wskazują na to, że dzieci nie powinny spędzać przed ekranem więcej niż 2 godziny dziennie, z czego maksymalnie 1 godzinę, jeśli są w wieku od 2 do 5 lat. Zaleca się, aby dzieci poniżej 2. roku życia w ogóle nie wpatrywały się w ekrany cyfrowe.
Świadomość nie zawsze wystarcza
Jednym z rewolucyjnych kroków, mających pomóc użytkownikom urządzeń Apple w uświadomieniu sobie, ile czasu spędzają wpatrzeni w ekrany, miało być wprowadzenie funkcji Czas przed ekranem (ang. Screen Time). W efekcie każdy użytkownik urządzeń Apple może otrzymać precyzyjną analizę tego, jak długo i w jakim celu korzysta ze swojego iPhone’a czy Maca.
Chociaż pierwsze zderzenie z rzeczywistością może być brutalne, wszystko wskazuje na to, że kolejne raporty otrzymywane w formie powiadomień, nie robią już na użytkownikach tak dużego wrażenia. Jak podaje Electronics Hub światowa średnia wynosi ponad 6 godzin i 37 minut dziennie.
Jeśli pojawiające się raporty o czasie spędzanym przed ekranem nie działają mobilizująco i nie zachęcają do odłożenia smartfona na bok, warto przejść do bardziej restrykcyjnego kroku – aplikacji ograniczających czas korzystania z ekranu.
Aplikacje, które pomagają skrócić czas spędzany przed ekranem
Jeśli ograniczanie korzystania ze smartfona w ciągu dnia przysparza Ci trudności, przejrzyj aplikacje mobilne, które pozwolą Ci zachować kontrolę. Zarówno użytkownicy iOS, jak i Androida znajdą odpowiednie narzędzie dla siebie.
Jedną z ciekawszych aplikacji jest Freedom, która pomaga uniknąć całkowitego wchłonięcia w wirtualny świat. Freedom działa na wielu platformach, blokując aplikacje i witryny internetowe, które najbardziej rozpraszają użytkownika w ciągu dnia. Cały proces ograniczania dostępu można dowolnie konfigurować, blokując treści w określonych porach dnia lub na określonych urządzeniach.
Nieco dalej poszli twórcy aplikacji Space, którzy motywują użytkowników do ograniczania korzystania z urządzenia, wykorzystując elementy grywalizacji oraz opcję społecznościową – swoje wyniki w ograniczaniu czasu przed ekranem można porównać z tym, jak z podobnym problemem radzą sobie znajomi.
Kolejną propozycją dla osób, które lubią widzieć efekty swoich starań, jest aplikacja Forest. Za każdym razem, gdy użytkownik chce rozpocząć stan skupienia i oderwania od urządzenia, sadzi drzewo. Drzewo rośnie w miarę upływu czasu, pod warunkiem że urządzenie pozostanie nietknięte. Jeśli uda się osiągnąć cel, drzewo zostanie dodane do lasu produktywności.
Łatwy sposób na unikanie dodatkowych bodźców
Spam, ukierunkowane reklamy, bombardowanie niechcianymi treściami – to niektóre z elementów, które pomimo swojej nieprzydatności, pochłaniają część czasu użytkowników. Aby unikać dodatkowych bodźców, warto skorzystać z sieci VPN premium i zapewnić sobie losowy adres IP z wybranej lokalizacji.
VPN nie tylko zadba o niezawodne szyfrowanie przesyłanych danych, ale dodatkowo uniemożliwi śledzenie i zmniejszy ekspozycję na złośliwe treści. Strony trzecie, które znają preferencje użytkowników sieci, bez problemu dostarczają mu kolejnych treści i reklam, aby przyciągnąć jego uwagę, a tym samym, wydłużyć czas, który spędza przed ekranem.
Smartfony z zakazem wstępu do sypialni
Naukowcy alarmują, że zbyt częste korzystanie ze smartfonów i innych urządzeń elektronicznych ma wiele bezpośrednich następstw. Jednym z najbardziej negatywnych jest destrukcyjny wpływ na gospodarkę hormonalną.
Ekrany cyfrowe smartfonów i komputerów emitują niebieskie światło LED, które negatywnie wpływa na zdrowy sen, zmniejszając wydzielanie dopaminy odpowiadającej na poczucie relaksu i odprężenia. Korzystanie ze smartfonów nawet do dwóch godzin przed snem może powodować problemy z zaśnięciem.
NIebieskie światło LED może wręcz destrukcyjnie wpływać na proces widzenia, przenikając przez barierę ochronną oka, uszkadzając umieszczone głęboko w nim fotoreceptory. Warto unikać zabierania smartfonów do sypialni – jak wskazują badania, może to wydłużyć sen nawet o 1,5 godziny.
Nie trzeba też tłumaczyć się koniecznością ustawienia budzika – wystarczy zakupić zwykły budzik lub skorzystać z zegarka na rękę, aby sprawdzić godzinę po przebudzeniu. Zwykła czynność sprawdzania godziny może znacznie wpłynąć na ogólny wynik czasu spędzonego przed ekranem. W większości przypadków zerknięcie na ekran smartfona w celu sprawdzenia godziny kończy się na scrollowaniu mediów społecznościowych.
Wyłączanie powiadomień
Osobom, które borykają się z uzależnieniem od smartfona, zaleca się wyłączenie wszystkich powiadomień z komunikatorów, gier, poczty e-mail czy mediów społecznościowych. Nie bez powodu wiele ikon powiadomień ma czerwony kolor, ponieważ ich zadaniem jest natychmiastowe przyciągnięcie wzroku użytkownika.
Co ciekawe, nawet osiem na dziesięć powiadomień nie ma dla użytkownika żadnej wartości i nie wymaga podjęcia przez niego dodatkowych działań. Warto traktować smartfona jako narzędzie komunikacji z innymi, stawiając na jego podstawową funkcję dzwonienia czy SMS-owania.
Na koniec
Globalny czas korzystania z ekranów cyfrowych rośnie, podobnie jak wybór treści online dostępnych dla starszych i młodszych odbiorców. Nieograniczony dostęp do smartfona jest niebezpieczny dla dzieci i młodzieży, jednak także dorośli użytkownicy mogą mierzyć się z negatywnymi konsekwencjami „przyklejenia do ekranu” – od rozdrażnienia, przez pogorszenie kondycji fizycznej aż po problemy ze snem.
Chociaż czas spędzany przed ekranem może mieć pozytywne i negatywne skutki, najważniejsze pozostaje rozsądne podejście do korzystania ze smartfonów, z dużym naciskiem na zapewnienie sobie bezpieczeństwa online i unikania bezmyślnego scrollowania. Warto skorzystać z już dostępnych narzędzi, wyłączyć powiadomienia i odłożyć smartfon na dwie godziny przed snem.
