Jak podejmować lepsze decyzje? Poznaj 14 skutecznych strategii! Jak często czujesz, że twoje decyzje prowadzą cię na manowce? Każdego dnia stajemy przed wieloma decyzjami – od wyboru drobnych rzeczy, jak to, co zjeść na śniadanie, po te o większej wadze, jak zmiana pracy, przeprowadzka czy decyzje dotyczące relacji z innymi. W miarę jak nasze życie nabiera tempa, odczuwamy coraz większą presję, by podejmować decyzje szybko. Ale jak często, po zaledwie kilku godzinach czy dniach, żałujemy podjętych kroków? Jak często czujemy, że coś poszło nie tak?
Jeśli kiedykolwiek zadałeś sobie pytanie: „Czy mogłem to zrobić inaczej?”, to nie jesteś sam. Każdy z nas doświadcza frustracji wynikającej z błędnych wyborów. Jednak co by było, gdybyśmy mieli narzędzia, które pozwolą nam dokonywać lepszych wyborów, opartych na głębszym zrozumieniu siebie, swoich potrzeb i sytuacji?
Jak podejmować lepsze decyzje? Damon Zahariades w swojej książce „Zdecyduj się. Jak dokonywać lepszych wyborów” rzuca światło na to, jak usprawnić proces decyzyjny i unikać błędów, które często prowadzą nas na manowce. W książce znajdziemy konkretne strategie, które pomagają zrozumieć, dlaczego nasze decyzje nie zawsze przynoszą pożądane rezultaty i co możemy zrobić, aby to zmienić.
„Nasze wybory przekładają się na nasze życie”.
Jak podejmować lepsze decyzje – 14 skutecznych strategii
Dlaczego podejmujemy kiepskie decyzje?
Wiele osób zakłada, że podejmuje decyzje w sposób racjonalny, oparty na analizie faktów i danych. Często jednak rzeczywistość wygląda inaczej. Decyzje podejmujemy pod wpływem emocji, stresu, błędów poznawczych czy nawet zmęczenia. Zahariades pokazuje, że jednym z głównych powodów, dla których podejmujemy kiepskie decyzje, jest to, że nie zdajemy sobie sprawy z tych ukrytych sił wpływających na nasz wybór.
1. Emocje dominują nad logiką
Wielokrotnie zdarza się, że w momencie podejmowania decyzji, nasze emocje biorą górę nad logiką. Wyobraź sobie, że musisz podjąć decyzję o zmianie pracy. Jeśli czujesz gniew, frustrację czy zmęczenie, twoja decyzja może być impulsywna. Zamiast spokojnie zastanowić się nad wszystkimi możliwościami, możesz podjąć krok pod wpływem emocji, a nie chłodnej kalkulacji. I choć emocje są ważnym elementem naszego życia, mogą również prowadzić do nieprzemyślanych wyborów.
2. Fałszywe poczucie pilności
Ile razy zdarzyło ci się podejmować decyzję, bo wydawało się, że trzeba coś zrobić teraz, natychmiast? To fałszywe poczucie pilności często prowadzi do wyborów, których później żałujemy. Skłania nas do pomijania ważnych aspektów sytuacji, ponieważ czujemy, że czas działa na naszą niekorzyść. Pospieszne decyzje zwykle ignorują wszystkie zmienne i mogą prowadzić do negatywnych konsekwencji.
3. Prokrastynacja – odwlekanie decyzji
Na drugim końcu spektrum znajduje się odkładanie decyzji. Może wydawać się, że nie ma pośpiechu, więc lepiej poczekać. Często prokrastynacja wynika z lęku przed podjęciem złej decyzji lub z nadmiernego analizowania wszystkich opcji. Ostatecznie, zamiast działać, zwlekamy, co prowadzi do przegapienia okazji lub podjęcia decyzji pod presją czasu, co nigdy nie kończy się dobrze.
4. Błędy poznawcze – skróty myślowe, które prowadzą nas na manowce
Zahariades opisuje, jak nasz mózg naturalnie szuka skrótów myślowych, aby ułatwić sobie przetwarzanie informacji. Niestety, te skróty – zwane błędami poznawczymi – często prowadzą nas na manowce. Jednym z przykładów jest tzw. efekt potwierdzenia, w którym preferujemy informacje zgodne z naszymi wcześniejszymi przekonaniami, a ignorujemy te, które im przeczą.
10 pytań, które warto sobie zadać przed podjęciem decyzji
Zanim podejmiesz jakąkolwiek decyzję, dobrze jest zrobić krok wstecz i zadać sobie kilka kluczowych pytań. Te pytania pomagają zyskać perspektywę i zastanowić się nad konsekwencjami wyboru.
- Co dokładnie chcę osiągnąć? – Czasem nasze cele nie są tak jasne, jak mogłoby się wydawać. Sprecyzowanie, czego dokładnie oczekujemy, pomaga skoncentrować się na tym, co naprawdę istotne.
- Dlaczego ta decyzja jest dla mnie ważna? – Zastanowienie się nad motywacjami pozwala ocenić, czy decyzja wynika z naszych głębokich wartości, czy jest wynikiem chwilowego impulsu.
- Jakie są możliwe konsekwencje mojego wyboru? – Każda decyzja ma swoje konsekwencje. Przewidywanie zarówno pozytywnych, jak i negatywnych skutków pomoże ocenić, czy jesteśmy gotowi na to, co nas czeka.
- Czy emocje wpływają na mój wybór? – Czy podejmujesz decyzję w stanie gniewu, smutku czy euforii? Zastanów się, jak twoje emocje mogą wpływać na twój wybór.
- Czy mam wystarczające informacje? – Nigdy nie podejmuj decyzji na podstawie połowicznych danych. Warto zadać sobie pytanie, czy wiemy wszystko, co jest niezbędne, by podjąć świadomą decyzję.
- Jakie są alternatywy? – Często zamykamy się na jedną opcję, a pomijamy inne, równie wartościowe rozwiązania. Przegląd alternatyw daje większy wachlarz możliwości.
- Czy ta decyzja jest zgodna z moimi wartościami? – Decyzje, które są sprzeczne z naszymi przekonaniami, często prowadzą do wewnętrznego konfliktu i poczucia żalu.
- Jakie ryzyko jest związane z tą decyzją? – Każda decyzja niesie ze sobą ryzyko. Warto je rozważyć, aby nie być zaskoczonym późniejszymi konsekwencjami.
- Czy jest coś, co pomijam? – Czasem kluczowe szczegóły mogą umknąć naszej uwadze. Zastanów się, czy nie przeoczyłeś czegoś istotnego.
- Jak będę się czuł po podjęciu tej decyzji? – Wizualizacja, jak będziemy się czuć po podjęciu decyzji, pozwala lepiej ocenić jej słuszność.
14 strategii podejmowania lepszych decyzji
Damon Zahariades opracował zestaw 14 strategii, które pomagają w podejmowaniu mądrych, przemyślanych decyzji. Każda z tych strategii została zaprojektowana tak, aby pomóc nam zminimalizować wpływ emocji, uprzedzeń oraz błędów poznawczych na nasze wybory.
1. Określ pożądany rezultat
Każda decyzja powinna zaczynać się od pytania: Co chcę osiągnąć? Niezależnie od tego, czy planujesz zmianę pracy, czy zakup nowego samochodu, musisz wiedzieć, jaki rezultat będzie dla ciebie satysfakcjonujący. Bez tego łatwo zagubić się w szczegółach i podejmować decyzje, które nie przynoszą oczekiwanych efektów.
2. Ogranicz wpływ niechęci do straty
Psychologowie zauważyli, że ludzie częściej unikają strat niż dążą do zysków. To tzw. „niechęć do straty” sprawia, że nie podejmujemy ryzyka, nawet jeśli korzyści przeważają nad potencjalnymi stratami. Aby podejmować lepsze decyzje, musisz nauczyć się ograniczać wpływ tej niechęci i realistycznie oceniać ryzyko.
3. Odróżniaj decyzje ważne od nieistotnych
Nie wszystkie decyzje wymagają długotrwałej analizy. Czasem spędzamy zbyt wiele czasu na podejmowaniu drobnych wyborów, co prowadzi do zmęczenia decyzyjnego. Skupiaj się na tym, co ma realne znaczenie.
4. Podejmuj decyzje szybciej i bez lęku
Czasami zbyt długie rozważanie opcji prowadzi do paraliżu decyzyjnego. Warto nauczyć się podejmować decyzje szybciej, szczególnie gdy mamy wystarczające informacje. Decyzje podjęte bez lęku często okazują się bardziej trafne.
5. Ogranicz liczbę opcji
Zbyt duży wybór prowadzi do dezorientacji. Zamiast analizować nieskończoną ilość opcji, ogranicz je do kilku kluczowych. To pomoże ci skupić się na tym, co naprawdę istotne.
6. Korzystaj z listy wad i zalet
Zahariades poleca tworzenie listy kontrolnej, która pozwala na porównanie wad i zalet każdej opcji. To proste narzędzie może znacząco poprawić jakość twoich wyborów.
7. Podważaj założenia
Zamiast działać na autopilocie, zawsze podważaj swoje założenia. Często opieramy decyzje na przestarzałych przekonaniach lub błędnych informacjach.
8. Ignoruj efekt utopionych kosztów
Efekt utopionych kosztów to powszechny błąd decyzyjny, w którym kontynuujemy działanie lub inwestycje tylko dlatego, że wcześniej zainwestowaliśmy w to czas lub pieniądze. Zahariades uczy, abyśmy nauczyli się ignorować to, co już straciliśmy, jeśli dalsza inwestycja nie ma sensu.
9. Identyfikuj i unikaj natłoku informacji
W erze informacyjnego szumu łatwo jest się pogubić. Kiedy mamy zbyt wiele danych do przetworzenia, trudno jest wyłowić te najważniejsze. Ogranicz ilość informacji, które bierzesz pod uwagę, aby nie dopuścić do tzw. paraliżu analizy.
10. Używaj modeli myślowych
Modele myślowe to narzędzia, które pomagają w podejmowaniu decyzji poprzez ustrukturyzowanie sposobu myślenia. Analiza SWOT, analiza scenariuszowa czy inne tego typu modele pomagają uporządkować myśli i lepiej ocenić dostępne opcje.
11. Twórz listy kontrolne decyzji
Listy kontrolne pomagają nam nie zapomnieć o istotnych elementach decyzji. W trudnych sytuacjach łatwo przeoczyć ważne szczegóły, ale dobrze przygotowana lista kontrolna może temu zapobiec.
12. Porównuj parami
Jednym ze sposobów na uproszczenie procesu podejmowania decyzji jest porównywanie dwóch opcji jednocześnie, zamiast oceniać je wszystkie naraz. Porównanie parami pozwala na bardziej szczegółową analizę każdej opcji.
13. Stosuj wartości jako kompas decyzyjny
Twoje osobiste wartości powinny być fundamentem każdej decyzji. Jeśli twoje decyzje będą zgodne z tym, co uważasz za słuszne i ważne, nawet nieudane wybory będą łatwiejsze do zaakceptowania.
14. Wykorzystuj informację zwrotną
Decyzje nie kończą się na ich podjęciu – warto regularnie analizować ich skutki. Tworzenie pętli informacji zwrotnej pozwala na bieżąco oceniać swoje decyzje i uczyć się na błędach, co z kolei prowadzi do lepszego podejmowania decyzji w przyszłości.
Twoje decyzje, Twoje życie
Zahariades
Decyzje, które podejmujemy, kształtują nasze życie. Damon Zahariades w książce „Zdecyduj się. Jak dokonywać lepszych wyborów” oferuje konkretne strategie, które mogą pomóc nam podejmować lepsze, bardziej świadome wybory. Dzięki jego wskazówkom możemy nauczyć się, jak zarządzać emocjami, jak unikać pułapek poznawczych i jak dokonywać wyborów zgodnych z naszymi wartościami.
Jeśli czujesz, że twoje decyzje często prowadzą cię na manowce, ta książka może być kluczem do zmiany. Sięgnij po nią i odkryj, jak świadome podejmowanie decyzji może poprawić jakość twojego życia – zarówno osobistego, jak i zawodowego.
„Poza tragediami i szczęśliwymi zbiegami okoliczności nasze życie zależy przede wszystkim od nas samych. W niemal każdej sytuacji powodzenie i porażki, radości i smutki wynikają z naszych decyzji. Im skuteczniej będziemy podejmować racjonalne, zdrowe, przemyślane decyzje, tym lepsze rezultaty osiągniemy.” – Damon Zahariades
Źródło: Zdecyduj się. Jak dokonywać lepszych wyborów – Damon Zahariades, wydawnictwo Bellona 2024, tłumaczenie Anna Nowosielska
Podoba Ci się? 
Sprawdź też: Złe decyzje zakupowe. Jak nie tracić pieniędzy na zakupy w firmie?
