Jaki sens ma życie? Człowiek w poszukiwaniu sensu życia

Jaki sens ma życie? Pytanie o sens życia jest jednym z najbardziej fundamentalnych pytań, jakie ludzkość zadaje sobie od tysięcy lat. To nie tylko religie czy następujące po sobie nurty filozoficzne, ale także każdy z nas, z osobna, próbuje znaleźć na nie odpowiedź. Często człowiekowi wydaje się, że życie pozbawione jest sensu. Niekiedy nie jesteśmy go w stanie odnaleźć przede wszystkim w swojej codzienności. Czujemy się zagubieni na morzu naszej własnej egzystencji. Trwamy w stanie zawieszenia, bo nie potrafimy sobie z nim poradzić. Jak więc odnaleźć sens życia i jak poradzić sobie z uczuciem jego braku, które nas przytłacza?

“Dążenie do znalezienia w życiu sensu jest u człowieka najpotężniejszą siłą motywującą”. – Viktor E. Frankl

Jaki sens ma życie? Człowiek w poszukiwaniu sensu życia

Całokształt życia

Nie ma wśród nas człowieka, który na takim czy innym etapie swojego życia, nie zastanawiałby się jakie ono właściwie ma sens. Kiedy przestajemy dostrzegać sens naszej egzystencji? Kiedy na naszej drodze piętrzą się kolejne trudności, pojawia się cierpienie i ból, często niefizyczny. Sens życia błędnie dostrzegamy w szeroko rozumianym szczęściu oraz dobrobycie. Jeżeli poszukamy go w całokształcie naszego życia, w każdej jego sferze, łatwiej będzie przetrwać nam trudny okres zwątpienia.

Każde życie ma sens, dlatego nie warto jest go wartościować. Dobrze jest popracować nad utrwaleniem przekonania, iż nasza egzystencja, mimo tego, że, być może nie układa się tak jak powinna, jak byśmy tego chcieli, ma swój niepodważalny sens. W ten sposób odnajdziemy w sobie nie tylko motywację ale również siłę do dalszego działania. Myślenie o bezcelowości życia, istnieniu, które jest pozbawione sensu, pogrążanie się w czarnych myślach, prowadzi do bardzo poważnych zaburzeń psychicznych, których możemy doświadczyć w przyszłości. Warto jednak pamiętać, że poczucie bezsensu stanowi nie tylko przyczynę ale również objaw różnych znanych nam chorób, szczególnie jeżeli przeżyliśmy silny, emocjonalny wstrząs lub doświadczyliśmy w przeszłości jakiejś życiowej traumy.

Dlaczego oraz po co?

Dwa fundamentalne pytania na drodze odnalezienia sensu istnienia brzmią „Dlaczego?” oraz „Po co?”. Praca zawodowa to dla niektórych z nas wyłącznie stres i frustracja. Niewielu dostrzega w niej jakikolwiek sens. Zmiana pracy raz, drugi, trzeci – nie jest złym rozwiązaniem ale za każdym kolejnym razem warto poszukać problemu gdzieś indziej, niekoniecznie w samym środowisku pracy. Zadajmy sobie nieco przekorne pytanie, dlaczego ta praca jest dobra? Dzięki niej utrzymujemy siebie, naszą rodzinę. Gromadzimy oszczędności na czarną godzinę. Może nawet realizujemy swoją pasję i marzenia.

Wszystko dobrze, ale nawet taka świadomość nie jest w stanie dać nam poczucia wolności. Nadal będziemy zmagać się z cierpieniem, nadal będziemy doświadczać wyrzeczeń. Bez nich przecież nie osiągniemy celu, jakim jest, chociażby, zarabianie pieniędzy. Jeżeli odnajdziemy sens, pozwoli on nam znieść wszelkie niewygody, przewidziane na drodze do osiągnięcia zamierzonego celu. Sens istnienia daje nie tylko motywację ale również energię, byśmy osiągnęli wszystko to, o czym marzymy.

Teoria Viktora Frankla – trzy drogi do zdobycia sensu

Niewątpliwie bardzo złym znakiem jest, kiedy zaczynamy coraz częściej przekonywać samych siebie, że nasze życie jest bez sensu. Prawdą jest, iż każde życie ma sens a myślenie o tym w przeciwnych kategoriach, jeszcze bardziej i efektywniej pogarsza komfort naszego codziennego funkcjonowania tu i teraz. Pozbawia nas motywacji, odbiera nam energię, którą moglibyśmy przeznaczyć na działanie. Życie z przekonaniem, iż wszystko to, co się w nim aktualnie dzieje, ma jakiś sens, bo zmierza do określonego celu, pomoże nam uczynić je nieco bardziej przyjemniejsze a przede wszystkim nieco lżejsze. Bez znaczenia jest gdzie znajdziemy pocieszenie, ponieważ czy to będzie Kościół czy nauka, najważniejsze jest to, by je gdziekolwiek znaleźć.

Viktor Frankl odkrył bowiem trzy drogi prowadzące człowieka do zdobycia sensu. Są nimi:

doświadczenie czegoś wspaniałego,
stworzenie czegoś wspaniałego,
własna postawa.

Tak więc doświadczeniem czegoś wspaniałego może być muzyka, jedzenie, wino, filmy, literatura, malarstwo a także inne formy szeroko rozumianej sztuki, z którymi obcowanie pozwala zobaczyć sens naszego, ludzkiego istnienia w tak drobnych, wydawać by się mogło, całkiem nieistotnych zdarzeniach. Doświadczeniem czegoś wspaniałego może też spotkanie z innymi ludźmi, nawiązywanie z nimi relacji.

Stworzenie czegoś wspaniałego to ugotowanie obiadu, posprzątanie mieszkania, jego wyremontowanie czy kreatywne spędzenie czasu na zabawie z własnym dzieckiem. Jak widać nic, co zrewolucjonizowałoby świat sztuki lub nauki. Niektóre gesty dnia codziennego są większe a niektóre mniejsze ale ich znaczenie jest, każdorazowo, ogromne.

Własna postawa to próba zmienienia samego siebie w obliczu przekonania, że nic w naszym życiu zmienić już się nie da. A może by tak spróbować zmienić myślenie, z negatywnego na pozytywne? Można też spróbować popracować nad naszymi emocjami, nad sposobem ich wyrażania, manifestowania. Dobrze jest pamiętać, że wprowadzenie choćby minimalnych zmian w obrębie nas samych doprowadzi do widocznych zmian w naszym otoczeniu, co z kolei doprowadzi nas do miejsca, w którym dostrzeżemy swój własny i niepowtarzalny sens życia.

“Pomiędzy bodźcem i reakcją jest przestrzeń: w tej przestrzeni leży wolność i moc wyboru naszej odpowiedzi”. – Viktor E. Frankl

Kim był Viktor Frankl?

Viktor Frankl to twórca logoterapii, czyli takiej formy psychoterapii, która skupia się nad rozważaniami dotyczącymi sensu życia oraz podejmuje próby efektywnego odnalezienia go. Był austriackim lekarzem psychiatrą, który w czasie II wojny światowej, trafił do obozu zagłady. Przetrwał głód, przerażenie oraz cierpienie stawiając sobie cel, jakim było ponowne spotkanie się z żoną oraz rozpoczęcie badań naukowych. Pocieszenie odnalazł w wierze. W okresach załamania, których doświadczał, wola przetrwania go jednak nie utrzymywała. Viktor Frankl przetrwał dzięki współwięźniom, którzy byli w dokładnie takiej samej sytuacji jak on. Oni nie pozwalali mu się poddać i tak po prostu, wziąć i umrzeć. Stąd też wzięło się przekonanie, iż sens ludzkiego życia można z powodzeniem odnaleźć w innych ludziach, w niesieniu im pomocy. Działania społeczne, polityczne, budowanie relacji z drugim człowiekiem – to wszystko ma istotne znaczenie nie tylko dla nas samych.

Walka z brakiem sensu

Podejmując walkę z brakiem sensu życia, warto zadawać sobie konkretne pytania. Gdyby tak każde wydarzenie jakie doświadczamy potraktować jako pytanie od życia… Na początku może to być bardzo trudne do wdrożenia ale nie poddawajmy się od razu, na starcie. Jednym z takich pytań, które niekiedy podświadomie sobie zadajemy jest pytanie „co teraz?”. Może choć raz słyszeliśmy je od kogoś z naszego otoczenia. „Czego życie wymaga, abym zrobił/zrobiła właśnie tu, właśnie teraz?”. Brak poczucia sensu życia jest błędnym kołem, z którego nie tak łatwo się wydostać, bo przecież po co robić to czy tamto, skoro nic tak naprawdę nie ma sensu. Nie pozwalajmy mu obniżać naszej motywacji.

Może jednak tak się zdarzyć, że nawet przy ciągłym pytaniu siebie, będzie Ci towarzyszyć uczucie beznadziei. Możesz nie mieć pojęcia jak odzyskać sens istnienia, pomimo tego, że będziesz się starać go odnaleźć na każdy możliwy sposób. Wówczas poszukaj pomocy, której mogą Ci udzielić bliskie osoby – członkowie rodziny lub przyjaciele. Taką osobą może być również specjalista jakim jest psychoterapeuta. Podjęcie terapii może zmienić wiele a co najważniejsze, zmienić to na lepsze. Terapeuta pomoże Ci uporać się z Twoimi emocjami. Pomoże Ci zrozumieć, jakie jest Twoje prawdziwe „ja”, czyli to, kim naprawdę jesteś, o czym marzysz, jakie są Twoje życiowe cele. Psychoterapia to szansa na dowiedzenie się czegoś więcej o sobie samym. Być może kryjesz się pod maskami zobowiązań, zależności. Zrozumieć siebie to także zrozumieć sens życia.