Jak często zdarza Ci się weryfikować swoje poglądy i sposób myślenia? Uważaj aby nie wpaść w pułapkę błędnego myślenia! W codziennym życiu większość z nas przedkłada pewność przekonań nad dyskomfort wątpliwości. Chętniej wsłuchujemy się w te opinie, które poprawiają nam samopoczucie niż w te, które zmuszają nas do zastanowienia się. Spór postrzegamy jako zagrożenie dla naszego ego, a nie jako szansę zdobycia nowej wiedzy. Zamiast możliwie często rozmawiać z tymi, którzy rzucają nam wyzwania intelektualne, otaczamy się ludźmi, którzy zgadzają się z naszymi wnioskami. W rezultacie nasze przekonania są słabe. Nazbyt często zdarza nam się myśleć tak jak myśli kaznodzieja stający w obronie swoich dogmatów, prokurator wytrwale dowodzący niesłuszności argumentów drugiej strony albo polityk zabiegający o poparcie. Zbyt rzadko zaś myślimy jak naukowiec poszukujący prawdy.
“Pewność przekonań częściej rodzi się z niewiedzy niż z wiedzy”. – Karol Darwin
Pomyśl jeszcze raz bo im kto mądrzejszy, tym większe popełnia gafy
Być może wiedza to potęga, ale mądrość zdobywa się wtedy, gdy się wie, czego się nie wie.
Intelektualna pokora to zrozumienie, że nie wiesz wszystkiego, że często się mylisz i że zmiana zdania, gdy pojawiają się nowe dowody, jest w porządku, a nawet jest dobrą rzeczą. Nie trzeba dodawać, że intelektualna pokora jest cechą, której zarówno bardzo brakuje, jak i która jest teraz rozpaczliwie potrzebna. Dlatego cieszy fakt, że w końcu w Polsce dzięki wydawnictwu MT Biznes ukazała się książka Adama Granta “Leniwy Umysł“, nagradzanego autora, profesora i autora bestsellerów Buntownicy oraz Dawaj i bierz.
W Leniwym umyśle, Grant przekonuje, że w czasach, gdy nasze tożsamości stają się coraz bardziej sztywne – w niemałej mierze dzięki mediom społecznościowym, politycznemu trybalizmowi i innym ideowym bańkom – nadszedł czas, by spojrzeć w inną stronę i skupić się na elastyczności. Bo nie jesteś tym, co wiesz, ani tym, co myślisz. Jesteś tym, jak wiesz i jak myślisz.
Jeśli chcesz doskonalić się w sztuce weryfikacji własnych poglądów, oto kilka praktycznych wskazówek od Adama Granta, które mogą ci w tym pomóc.
“Weryfikacja poglądów to niezwykle wartościowy proces, który przeprowadzamy stanowczo zbyt rzadko – zarówno w odniesieniu do ważnych życiowych decyzji, jak i największych wyzwań naszych czasów. Złożone problemy, takie jak pandemia, zmiany klimatu czy polaryzacja poglądów politycznych, wymagają od nas elastyczności myślowej. Gdy mamy do czynienia z dużą liczbą niewiadomych i stale zmieniającymi się zagrożeniami, kluczem do poznania rzeczywistości są pokora, wątpliwości i dociekliwość”. – Adam Grant
Leniwy umysł. Jak weryfikować własne poglądy i decyzje?
Aby móc skutecznie weryfikować własne poglądy na poziomie osobistym, trzeba najpierw otworzyć swój umysł na inne możliwości. Jest to trudniejsze, niż można by przypuszczać. Adam Grant radzi co zrobić, aby było to skuteczne. Dzięki tym wskazówkom możesz uniknąć pułapek błędnego myślenia.
#01 Wypracuj sobie nawyk zastanawiania się jeszcze raz
Myśl jak naukowiec.
Traktuj poglądy, które dopiero się kształtują, jako przeczucie lub hipotezę, która wymaga weryfikacji na podstawie danych. Na etapie formułowania opinii oprzyj się pokusie przemawiania głosem kaznodziei, prokuratora czy polityka.
Zachowuj się jak przedsiębiorca, który rozpatruje swoje strategie biznesowe w kategorii eksperymentu. Ciągłe i śmiałe eksperymenty to prawdopodobnie najlepsze narzędzie, jakiego można użyć w procesie weryfikacji poglądów. Staraj się zachowywać zdolność do nagłej zmiany kierunku.
Definiuj swoją tożsamość przez pryzmat wartości, a nie opinii.
Nieuzasadnionego przywiązania do dawnych przekonań można unikać, dbając o to, aby nie wpisywały się one w nasze wyobrażenia o sobie.
Myśl o sobie jako o człowieku, który ceni dociekliwość, elastyczność myślową, ciągłe doskonalenie się i zabieganie o nową wiedzę. Na etapie formułowania opinii twórz w głowie listę argumentów, które mogłyby cię skłonić do zmiany zdania.
Poszukuj informacji, które przeczą twoim poglądom.
Aby zapobiegać błędowi potwierdzenia, wyeliminować zjawisko filtrowania informacji i uwolnić się z baniek informacyjnych, trzeba aktywnie szukać informacji sprzecznych z naszymi założeniami. Najprościej w tym celu zacząć od osób, które nas skłaniają do refleksji, nawet jeśli na ogół nie zgadzamy się z ich zapatrywaniami.
#02 Świadomie kształtuj poczucie pewności siebie
Zrób wszystko, żeby nie utknąć na “Szczycie Głupoty”
Niech pewność siebie nie pomyli ci się z rozeznaniem w temacie. Efekt Dunninga-Krugera przypomina nam, że im lepiej o sobie myślimy, tym częściej przeceniamy własne możliwości i tym większe grozi nam ryzyko, że przestaniemy się doskonalić. Aby nie zawierzyć przesadnie własnej wiedzy, spróbuj zastanowić się nad tym, na ile dokładnie potrafiłbyś wyjaśnić zagadnienie drugiej osobie. Cytując słowa przypisywane Albertowi Einsteinowi: “Jeżeli nie potrafisz czegoś prosto wyjaśnić – to znaczy, że niewystarczająco to rozumiesz”.
Doceniaj wątpliwości.
Jeśli zdarzy ci się zwątpić w swoje kompetencje, spróbuj zdefiniować sytuację jako okazję do rozwoju. Człowiek może jednocześnie wierzyć, że potrafi nauczyć się różnych rzeczy i powątpiewać w słuszność chwilowo przyjmowanych rozwiązań. Uświadomienie sobie, czego się nie wie, to często pierwszy krok na drodze do zdobycia wiedzy eksperckiej.
Ciesz się, że się pomyliłeś.
Jeśli zdarzy ci się popełnić błąd, powiedz sobie, że dzięki temu odkryłeś coś nowego. Nie bój się śmiać z siebie. Dzięki temu przestaniesz myśleć o tym, żeby cokolwiek komukolwiek udowodnić, a zaczniesz skupiać się na tym, żeby się rozwijać.
#03 Zachęcaj innych do krytycznej weryfikacji twojego procesu myślowego
Ucz się czegoś nowego od każdej napotkanej osoby. Każdy wie o czymś więcej niż ty. Pytaj ludzi, nad czym ostatnio się zastanawiają, albo sam zacznij rozmowę o tym, jak zdarzyło ci się w ciągu ostatniego roku zmienić zdanie na jakiś temat.
Oprócz sieci wsparcia buduj też sieć mobilizacji.
Dobrze jest mieć wokół siebie ludzi, którzy będą ci kibicować, ale warto też mieć krytyków, którzy będą ci rzucać wyzwania. Kogo zaliczyłbyś do grona swoich najbardziej wnikliwych krytyków? Wskaż tych ludzi, a następnie poproś ich o ocenę twojego sposobu myślenia. Aby dać im jasno do zrozumienia, że jesteś otwarty na odmienne poglądy, wyjaśnij, dlaczego szanujesz ich krytyczne opinie. Wskaż też, w czym są ci najbardziej pomocne.
Nie uciekaj przed konstruktywną krytyką.
Spory nie muszą być nieprzyjemne. Konflikt w relacji zwykle jest bezproduktywny, natomiast konflikt w zadaniu pomaga na nowo zastanowić się nad różnymi rzeczami. Warto próbować wpisywać rozbieżność poglądów w ramy debaty. Ludzie wówczas będą podchodzić do sprawy bardziej intelektualnie, a mniej emocjonalnie.
“Warto czasem zastanowić się jeszcze raz, bo dzięki temu można znaleźć nowe rozwiązania starych problemów, a być może także dzięki starym rozwiązaniom uporać się z nowymi problemami. To sposób na to, aby uczyć się nowych rzeczy od ludzi wokół nas i rzadziej w życiu czegoś żałować. Znakiem rozpoznawczym mądrego człowieka jest to, że potrafi on rozpoznać moment, w którym trzeba się rozstać z ukochanymi narzędziami, a być może także z bliską sercu cząstką własnej tożsamości.”. – Adam Grant
Uwagi końcowe
Większość ludzi wychodzi założenia, że inteligencja to zdolność myślenia i przyswajania wiedzy. Im ktoś jest mądrzejszy, tym bardziej złożone problemy potrafi rozwiązywać – i robi to w krótszym czasie. Tymczasem w szybko zmieniającym się świecie w jakim obecnie żyjemy bardziej się liczą inne umiejętności poznawcze. A mianowicie zdolność weryfikacji przyjętych założeń i pozbywania się nieaktualnych informacji.
Umiejętność przemyśliwania wszystkiego od nowa to supermoc XXI wieku.
Umiejętność lepszego i szybszego przemyślenia wszystkiego na nowo będzie kluczem do osiągnięcia sukcesu w przyszłości. Leniwy umysł Adama Granta jest manifestem, który pokazuje jak to zrobić.
Leniwy umysł Adama Granta odkryje przed Tobą siłę wiedzy o tym, czego nie wiesz. Dzięki tej książce dowiesz się jak ponowne przemyślenia mogą prowadzić do doskonałości w pracy i mądrości w życiu.
Odkryj dlaczego warto weryfikować założenia, swoje poglądy i decyzje. Jak kształtować własną elastyczność intelektualną oraz jak zachęcać innych do podobnej swobody w myśleniu.
Trzy poziomy myślenia na nowo
Dzięki książce Leniwy umysł dowiesz się jak weryfikować poglądy i poszerzać horyzonty myślowe na trzech ważnych poziomach
- Osobistym. Nauczysz się, jak otworzyć swój umysł na nowe i różnorodne źródła pomysłów. Stając się lepszy w indywidualnym przemyśleniu i weryfikacji swoich założeń, będzie ci to dobrze służyć w trakcie twojego życia osobistego. Pomoże też w rozwoju kariery zawodowej.
- Interpersonalnym. Jeśli uda ci się zachęcić najbliższe ci osoby do częstszego myślenia na nowo, zaowocuje to lepszymi i bogatszymi relacjami.
- Zbiorowym. Gdy stworzysz społeczność osób uczących się przez całe życie w miejscu pracy i w innych interakcjach społecznych, może to prowadzić do zrobienia naprawdę imponujących postępów i wielkich osiągnięć.
Leniwy umysł to zaproszenie do wyzbycia się poglądów, które ci już nie służą. To zachęta do tego, aby uwolnić się od nieracjonalnego przywiązania do stałości i by za fundament własnej tożsamości uznać elastyczność myślenia. Dzięki opanowaniu sztuki weryfikacji dotychczasowych poglądów będziesz miał większe szanse osiągnąć sukces w pracy i szczęście w życiu.
Myśl i działaj jak naukowiec!
Elastyczność przewyższa stałość, gdy świat jest w ciągłym ruchu. Opanuj sztukę ponownego przemyślenia, a znacznie lepiej dostosujesz się do zmian, niż próbując powstrzymać ich falę.
W myśleniu naukowym duma schodzi na dalszy plan. Jej miejsce zajmuje pokora, wątpliwości odgrywają większą rolę niż pewność, a ciekawość bierze górę nad potrzebą zamknięcia tematu.
Podejdź do wszystkiego jak naukowiec. Przeprowadzaj eksperymenty, aby dowiedzieć się, co naprawdę działa. Niech przemówią dane, a nie twoje opinie i założenia.
Niech Twój umysł nie będzie leniwy! Pomyśl jeszcze raz i otwórz się na nowe możliwości!
“Każdy z nas może doskonalić się w sztuce przemyśliwania wszystkiego od nowa. Niezależnie od tego, do czego ostatecznie byśmy doszli, świat byłby moim zdaniem lepszym miejscem, gdybyśmy częściej przyglądali mu się oczami naukowca”. – Adam Grant
Sprawdź też: Zastanów się nad tym jak myślisz. Pułapki umysłu. Myślenie szybkie i wolne.
A czy Ty myślisz o tym jak myślisz? Czy weryfikujesz swoje założenia i decyzje?
