W dzisiejszym, coraz bardziej zglobalizowanym świecie, rewolucja cyfrowa zmieniła nieodwracalnie nasz sposób życia, pracy i interakcji społecznych. Z jednej strony, technologia niesie ze sobą niesamowite korzyści – przyspiesza rozwój gospodarczy, ułatwia dostęp do informacji i usług oraz umożliwia globalną komunikację. Z drugiej strony jednak, coraz częściej zadajemy sobie pytanie: czy przypadkiem nie staliśmy się ofiarami tej technologii, nieświadomie rezygnując z naszej autonomii?
W książce „AI Eksploracja„, autorzy Andrzej Zybertowicz i Katarzyna Zybertowicz stawiają tezę, że współczesna ludzkość, zamiast przejmować kontrolę nad technologią, oddaje jej stery. Jednym z głównych powodów tego stanu rzeczy jest „czarnoskrzynkowość” technologii, czyli brak pełnej świadomości, jak dokładnie działają nowoczesne systemy. Coraz częściej technologie, takie jak sztuczna inteligencja (AI), stają się narzędziem, które kieruje naszymi decyzjami – od codziennych zakupów po fundamentalne wybory życiowe. Czy to znaczy, że staliśmy się ofiarami?
Technologia, która miała służyć człowiekowi, stała się niewidzialnym reżyserem naszego życia. Nasze społeczeństwo zmaga się z cyberuzależnieniami, a media społecznościowe doprowadziły do polarizacji i rozkładu więzi społecznych. To jest właśnie jeden z paradoksów postępu: zamiast zbliżać nas do szczęścia, technologia często staje się narzędziem alienacji. Rewolucja cyfrowa pozornie daje wolność, ale w rzeczywistości może nas więzić w złudnym komforcie, w którym przestajemy podejmować świadome decyzje.
„Nie ma przesady, gdy mówimy, że to, co teraz my – ludzkość – robimy z AI, a później to, co ona sama może zrobić z nami, jest nie tylko dla ludzkości istotne, ale że wręcz może przesądzić o naszym losie.” – Andrzej Zybertowicz
AI Eksploracja. Czy ludzkość stała się ofiarą rewolucji cyfrowej?
Czym jest mnożnik siły i co ma wspólnego z AI?
Jednym z kluczowych pojęć, które autorzy podkreślają, jest mnożnik siły (force multiplier). Termin ten często pojawia się w kontekście wojskowości, ale ma znacznie szersze zastosowanie, również w odniesieniu do technologii AI. Mnożnik siły to rozwiązanie techniczne lub instytucjonalne, które pozwala na zwiększenie efektywności działania danej jednostki lub organizacji. W przypadku AI, jest to narzędzie, które może drastycznie zwiększyć potencjał ludzki, przekształcając wiele dziedzin życia.
AI jest mnożnikiem siły w każdym sensie – wzmaga efektywność pracy, analizy danych, a nawet procesy decyzyjne. Przykład? Systemy sztucznej inteligencji w medycynie potrafią diagnozować choroby szybciej i dokładniej niż człowiek, co z jednej strony przynosi korzyści, ale z drugiej strony może prowadzić do uzależnienia się od tych technologii i zaniku tradycyjnych kompetencji. To właśnie mnożnik siły AI sprawia, że technologia ma zdolność kształtowania przyszłości na niewyobrażalną skalę.
AI wpływa na naszą zdolność adaptacji – jako społeczeństwo stajemy się bardziej wydajni, ale równocześnie coraz mniej zależni od naszego własnego myślenia i działania. To właśnie w tym leży ryzyko: AI może być używane jako narzędzie władzy, a ludzkość może stać się zakładnikiem technologii, którą stworzyła.
Czym AI jest dziś i czym może być w przyszłości?
Dziś sztuczna inteligencja to zaawansowane systemy oparte na algorytmach, które potrafią wykonywać zadania, które dotąd były domeną ludzi. Od rozpoznawania obrazów po przetwarzanie języka naturalnego – AI, jak systemy typu ChatGPT, zyskały zdolność do rozumienia i generowania odpowiedzi, które sprawiają wrażenie naturalnych interakcji. AI wykorzystywana jest w medycynie, finansach, edukacji i wielu innych dziedzinach.
Jednak AI w swojej obecnej formie to zaledwie początek. Autorzy książki „AI Eksploracja” zauważają, że w przyszłości może dojść do pojawienia się sztucznej superinteligencji (ASI – Artificial Superintelligence), czyli systemów przewyższających ludzką inteligencję we wszystkich możliwych dziedzinach. Tego rodzaju AI nie tylko wykona nasze polecenia, ale być może zacznie podejmować autonomiczne decyzje, które nie zawsze będą zgodne z ludzkimi wartościami.
Emergencja, czyli wyłanianie się nowych, nieoczekiwanych właściwości systemów AI, stanowi poważne wyzwanie. Sztuczna inteligencja, która rozwija się niezależnie od naszych przewidywań, może prowadzić do scenariuszy, których nie jesteśmy w stanie kontrolować. Czy AI może stać się nie tylko naszym narzędziem, ale także graczem, który będzie podejmował decyzje za nas? To pytanie nie jest już tylko domeną literatury science fiction, ale coraz częściej pojawia się w realnych debatach nad przyszłością technologii.
Zakończenie: Dlaczego musimy zadać sobie pytania o naszą przyszłość?
Książka „AI Eksploracja” jest ważnym głosem w dyskusji o przyszłości ludzkości w erze sztucznej inteligencji. Autorzy zwracają uwagę, że technologia AI nie jest jedynie kolejnym wynalazkiem, ale potencjalnym przełomem, który może zrewolucjonizować nasze społeczeństwa na niespotykaną dotąd skalę.
Czy ludzkość stanie się ofiarą własnych wynalazków? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. To, co dzisiaj wydaje się narzędziem, jutro może stać się graczem, który przejmie kontrolę. AI, jako mnożnik siły, ma ogromny potencjał – zarówno pozytywny, jak i destrukcyjny. Musimy być świadomi tego, że nie tylko rozwój technologii ma znaczenie, ale także to, jaką rolę odgrywa w naszym życiu.
W obliczu takiego wyzwania potrzebujemy więcej refleksji, dialogu i odpowiedzialności. Jak sugerują Zybertowiczowie, AI to nie tylko narzędzie, ale także test dla naszej cywilizacji – test, czy potrafimy mądrze i odpowiedzialnie kierować naszą przyszłością.
Czy jesteśmy na to gotowi?
„Być może AI kiedyś pomoże rozwiązać któryś z poważnych problemów ludzkości; na razie tylko je mnoży. Obawiamy się, że dowody na szkodliwość AI przyjdą za późno! AI, wtargnąwszy w sam rdzeń systemów społecznych, z pewnością zmieni nasze człowieczeństwo. W wersji optymistycznej – wzmocni dobre strony naszej natury. W wersji pesymistycznej – odczłowieczy nas. Na razie kupmy sobie czas – spowolnijmy rozwój technologii cyfrowych, a zwłaszcza AI„. – Andrzej Zybertowicz
Źródło: AI Eksploracja Andrzej Zybertowicz Katarzyna Zybertowicz, wydawnictwo Zona Zero 2024
Podoba Ci się? 
Sprawdź też: Jak mieć umysł jutra? PRISM 5 psychologicznych supermocy kluczowych w pracy przyszłości
