Fryderyk Nietzsche powiedział kiedyś “Życie bez muzyki, byłoby pomyłką”. Rzeczywiście, nie sposób wyobrazić sobie świata bez muzyki, gdyby miała nastąpić cisza? Słyszymy ją wszędzie m.in. w autobusie, w sklepie, w pracy lub SPA. Poprawia nam nastrój i pobudza do działania. Wielu naukowców próbowało dociec, w jaki sposób muzyka stymuluje ludzki mózg? Co się dzieje w głowie, gdy słuchamy muzyki? Jakie obszary mózgu są odpowiedzialne za przetwarzanie dźwięków oraz jakie korzyści dla nas niesie słuchanie jej?
“Muzyka to zorganizowany dźwięk”. – Edgar Varèse
Jak słuchanie muzyki wpływa na mózg?
Neuropsychologiczny aspekt odbierania różnych brzmień, stał się przedmiotem wielu badań na całym świecie. Dzięki szybkiemu rozwojowi techniki można obrazować pracę mózgu podczas doświadczania muzyki.
“Dźwięk to obraz powstający w naszym umyśle, tworzony przez mózg”
Która półkula mózgów odpowiada za muzykę?
Początkowo naukowcy uważali, że za percepcję muzyki odpowiada prawa półkula. Wniosek ten wyciągnęli na podstawie badań osób po udarze. Udar lewej półkuli powodował zanik funkcji mówienia, ale chory mógł śpiewać. Udar zaś prawej półkuli nie pozbawiał funkcji mowy, tylko zdolności muzycznych.
Teoria dominacji prawej półkuli nie jest jednak tak jednoznaczna, dlatego obecnie uważa się, że za percepcję muzyki odpowiedzialne są obie półkule. Muzyka jest rozprowadzana po całym mózgu. Teoria ta powstała po przeanalizowaniu wspomnianych badań przez neuronaukowca- Roberta Zatorre oraz neuropsychologa Hervé Platela.
Jaki korzyści daje słuchanie muzyki?
Słuchanie muzyki ma dobroczynny wpływ na zdrowie psychiczne, fizyczne oraz pełni ważną funkcję socjalizacyjną (koncerty, chóry, wspólny śpiew). Muzyka redukuje napięcia, obniża stres, przeciwdziała depresji oraz pozwala wspaniale rozwijać się naszym dzieciom.
Co się dzieje z mózgiem gdy słuchamy muzyki?
Skupmy się nad tym, co dzieje się z mózgiem, kiedy słuchamy muzyki. Być może w trakcie czytania tego artykułu, słyszysz przyjemne brzmienia?
Muzyka może działać jak narkotyk
Kilkanaście lat temu dwaj profesorowie-Vinod Menon oraz Daniel Levitin, pracujący na Uniwersytecie Stanford, prezentowali badanym brzmienia muzyki klasycznej (Mozarta oraz Beethovena). W mózgach badanych osób nastąpiło pobudzenie powiązanych ze sobą struktur, związanych z układem nagrody- przyjemności.
Głównemu pobudzeniu poddało się tzw. pole brzuszne nakrywki śródmózgowia, produkujące dopaminę oraz jądro półleżące. To ostatnie odbiera sygnały poprzez noradrenalinę i opioidy. Tym samym złożone doświadczenie przyjemności, można porównać do narkotycznego stanu euforii i odprężenia.
Takiego właśnie porównania dokonał Valorie Salimpoor, pracujący dla Uniwersytetu w Montrealu. Salimpoor razem z Zatorre również prowadzili badania nad neurologicznymi aspektami słuchania muzyki. Jak ich poprzednicy, potwierdzili, że podczas słuchania muzyki uwalnia się neuroprzekaźnik- dopamina, której zawdzięczamy przyjemność z jedzenia, posiadania pieniędzy lub satysfakcję seksualną. Gdy narkomani dostają narkotyk, od którego są uzależnieni, gdy hazardziści wygrywają zakład – nawet gdy amatorzy czekolady dostają kakao – uwalniana jest dopamina.
Już samo oczekiwanie na muzyczne brzmienia, powodowały uwalnianie się dopaminy. Jest ona odpowiedzialna także za uczenie się oraz motywację. Doznaniom psychicznym towarzyszą także fizyczne uczucie odprężenia i relaksu.
Czy tylko muzyka klasyczna powoduje narkotyczny stan?
Jak pokazują kolejne badania- nie. Mózg reaguje na gatunek muzyczny, który lubimy. Dowiodły tego badania przeprowadzone przez dr Robin Wilkins z University of North California.
Nasza ulubiona muzyka zwiększa pobudzenie w przyśrodkowej i bocznej korze ciemieniowej oraz czołowej. Aktywność tej sieci odpowiada za tożsamość i osobowość. Pozwala tym samym skupić się na sobie oraz wzmaga kreatywność. Pobudzony zostaje również hipokamp, odpowiedzialny za pamięć emocjonalną oraz epizodyczną.
Muzyka pomaga tworzyć połączenia między neuronami oraz tworzyć nowe
Co ciekawe, na Uniwersytecie w Helsinkach wykryto, że muzyka pomaga leczyć stany demencji i otępienia. Eksperyment przeprowadzono wśród 48 ochotników. W ramach przeprowadzonych badań pobrano krew do analiz. Pozwoliło to wysunąć ciekawą teorię. Wśród osób o jakichkolwiek zdolnościach muzycznych, po odsłuchaniu koncertu skrzypcowego Mozarta, nastąpiły zmiany w aktywności genów synaptycznych (chroniących neurony).
Słuchanie muzyki pozwala wzmocnić połączenia między neuronami oraz tworzyć nowe!
Jak mózg reaguje gdy słuchamy ulubionego utworu?
Neuronaukowcy poszli krok dalej i sprawdzili, jak reaguje mózg na naszą ulubioną piosenkę? Portugalscy badacze uznali, że rzeczywiście mózg najbardziej reaguje na preferowany przez nas utwór. W układzie nagrody podczas słuchania występuje silna aktywacja mózgu, powodująca stan euforii.
Czy dla mózgu najlepsza jest muzyka klasyczna?
Muzyka klasyczna, zwłaszcza Mozarta wiodła prym jako najbardziej stymulująca. W 1993 roku pojęcie “Efekt Mozarta” wymyśliła amerykańska psycholog Frances Rauscher. Podważono jednak jej koncepcję, jak i inne badania podkreślając, że muzyka klasyczna ma taki sam wpływ na inteligencję jak każda inna.
Obecnie wykorzystuje się ją w terapii autyzmu, zaburzeń emocjonalnych, epilepsji oraz w śpiączce. Poprawia ona funkcję mózgu u osób z zaburzeniami poznawczymi. Przy czym warto pamiętać, że w muzykoterapii, zastosowanie mają łagodne brzmienia, o jednostajnym rytmie.
Każdy rodzaj muzyki może stymulować mózg. Warunek jest jeden- powinniśmy ją lubić.
“Muzyka jest wykorzystywana do tego, by manipulować naszymi uczuciami, a my zwykle akceptujemy albo wręcz uwielbiamy siłę, z jaką muzyka wywołuje w nas tak różne doznania”.
Sprawdź też: Co mówi o Tobie muzyka której słuchasz?
Zasłuchany mózg. Co się dzieje w głowie gdy słuchasz muzyki
Czym jest muzyka? Skąd się bierze? Dlaczego niektóre połączenia dźwięków tak bardzo nas poruszają, podczas gdy inne, dla wielu osób są trudne do zniesienia?
Daniel J. Levitin, niegdyś muzyk rockowy, a dziś neurobiolog, przeanalizował związek między muzyką – jej wykonaniami, kompozycją, sposobami słuchania i tym, co sprawia, że się nam podoba – a mózgiem człowieka. Wykorzystując najnowsze badania i przykłady muzyczne, od Mozarta, Elli Fitzgerald i U2, po Schönberga i Metallicę, Levitin pokazuje, dlaczego odczuwamy więź emocjonalną z muzyką, której słuchaliśmy, będąc nastolatkami, i jak kompozytorzy wykorzystują to, w jaki sposób nasz mózg racjonalizuje świat.
Zasłuchany mózg to książka o naukowej stronie muzyki widzianej z perspektywy neurobiologii kognitywnej – dziedziny będącej połączeniem psychologii i neurologii. Daniel J. Levitin pokazuje w ujęciu neuropsychologicznym, jak muzyka wpływa na nasze mózgi, umysły, myśli i nastroje. Pomaga przeanalizować, z czego składa się muzyka. Jakie są podstawowe elementy tworzące muzykę? Jak uporządkowanie tych elementów prowadzi do powstania muzyki? Omawia badania naukowe nad muzyką, znaczeniem muzyki i przyjemnością, jaką daje muzyka.
To opowieść o równoległej ewolucji mózgu i muzyki – o tym, co muzyka może nam powiedzieć o mózgu i co mózg może nam powiedzieć o muzyce, a także o tym, co każde z nich może nam powiedzieć o nas samych.
Kochasz muzyką? Kochasz naukę? Zasłuchany mózg do książka dla Ciebie!
A Ty jakiej muzyki lubisz słuchać najbardziej?
“W pewnym sensie poddajemy się muzyce, której słuchamy – pozwalamy sobie na to, by w głębi serca i duszy całkowicie zaufać kompozytorowi i muzykom; pozwalamy, by muzyka zabrała nas gdzieś poza nasze jestestwo”.
