Co to są modele mentalne? Modele mentalne stanowią swego rodzaju szablony, którymi  możemy się posługiwać w różnych kontekstach, aby nadawać światu sens i znaczenie, poprawnie interpretować informacje oraz rozumieć kontekst, w którym się znajdujemy. Pomagają nam uzyskiwać przewidywalne rezultaty. Modele mentalne są jak mapa dzięki której zdobywasz zrozumienie i zdolność do podejmowania optymalnych decyzji.

Każdy z nas dysponuje już pewnymi własnymi modelami mentalnymi, które się wyłoniły przez wszystkie lata naszego dotychczasowego życia. Bazują na naszych wartościach, doświadczeniach, właściwym nam światopoglądzie.

Powinniśmy mieć w głowie możliwie liczne modele. Bo jeśli dysponujesz wieloma bardzo zróżnicowanymi modelami mentalnymi, to poszerzają one Twój punkt widzenia i wykluczają część potencjalnych błędów, które mogłyby się pojawić w wyniku posługiwania się tylko jednym lub dwoma modelami. Im więcej modeli mentalnych zdobywasz, tym lepiej sobie radzisz oraz tym głębiej rozumiesz stare i nowe zjawiska w swoim życiu. Dlatego też warto posiadać jak najszerszą paletę różnych modeli mentalnych z różnych dyscyplin. A tworząc własną rozległą sieć modeli mentalnych będziesz lepiej przygotowany na wszystko, co tylko się pojawi się na twojej życiowej drodze.

Peter Hollins, który jest badaczem i psychologiem zgłębiającym meandry natury człowieka zidentyfikował i opisał najważniejsze jego zdaniem 30 modeli mentalnych. Wspierają one mądre i wnikliwe myślenie oraz poszerzą Twoje horyzonty. Pomogą ci one zrozumieć własne położenie oraz zobaczyć drogę do celu. Ułatwią ci skupienie się na ważnych kwestiach. Podejmowanie właściwych decyzji i skutecznych działań. Jeśli zaczniesz z nich sprawnie korzystać na co dzień możesz osiągnąć ponadprzeciętne rezultaty. Oto 30 modeli mentalnych, które musisz znać. Zaczynamy!

„Trzeba mieć w głowie możliwie liczne modele mentalne. Jeśli bowiem wykorzystujemy tylko jeden lub dwa modele, to zgodnie z naturą ludzkiej psychologii urabiamy rzeczywistość tak, aby pasowała do naszych modeli, a przynajmniej tak, aby nam się wydawało, że pasuje”. – Peter Hollins

Oto 30 modeli mentalnych. Twoja ścieżka prowadząca do podejmowania najlepszych decyzji i szybkiego rozwiązywania trudnych problemów

Modele mentalne do podejmowania decyzji — szybkość i kontekst

#01 Zajmij się tym, co ważne, odsuń na bok to, co pilne

Wykorzystuj go, aby oddzielać prawdziwe priorytety od fałszywych

#02 Wizualizuj sobie wszystkie płytki domina 

Wykorzystuj go, aby podejmować maksymalnie rzetelne decyzje.

#03 Podejmuj decyzje, które da się odwrócić 

Wykorzystuj go, aby strategicznie wycofywać się z decyzji, kiedy spodziewasz się bądź doświadczasz niepożądanych efektów swego działania.

#04 Kieruj się regułą satysfakcji

Wykorzystuj go, aby realizować swoje priorytety i rezygnować z tego, co nieistotne.

#05 Trzymaj się zakresu 40 – 70%

Wykorzystuj go, aby równoważyć posiadane informacje z podejmowanymi działaniami.

#06 Minimalizuj żal 

Wykorzystuj go, aby patrzeć na swoją decyzję z perspektywy przyszłości.

Modele mentalne aby widzieć wyraźniej

#07 Ignoruj „czarne łabędzie”

Wykorzystuj go, aby pamiętać, że to, co stanowi odstępstwo od dotychczasowej normy, nie powinno wywracać Twojego sposobu myślenia.

#08 Szukaj punktów równowagi

Wykorzystuj go, aby odnajdywać rzeczywiste wzorce, w jakie układają się dane, i nie dać się zwodzić tym pozornym.

#09 Czekaj na regresję do średniej 

Wykorzystuj go, aby odnajdywać rzeczywiste wzorce, w jakie układają się dane, i nie dać się zwodzić tym pozornym (tak, znowu!).

#10 Co zrobiłby Bayes?

Wykorzystuj go, aby obliczać prawdopodobieństwo i przewidywać przyszłość na podstawie rzeczywistych wydarzeń.

#11 Zrób to jak Darwin

Wykorzystuj go do poszukiwania szczerej prawdy w dowolnej sytuacji.

#12 Myśl za pomocą systemu 2 

Wykorzystuj go, aby myśleć w sposób analityczny, a nie emocjonalny.

Modele mentalne do rozwiązywania problemów

#13 Weryfikuj własny punkt widzenia za pomocą wzajemnej oceny 

Wykorzystuj go, aby umieć wypracować konsensus i zrozumieć, z czego wynikają różnice zdań.

#14 Trop własne słabości

Wykorzystuj go, aby samodzielnie przyjrzeć się sobie starannie, zanim zrobią to inni.

#15 Odróżniaj współzależność od przyczynowości

Wykorzystuj go, aby zrozumieć, czym naprawdę należy się zająć, aby skutecznie rozwiązać problem.

#16 Opowiadanie historii wspak

Wykorzystuj go, aby skuteczniej poznawać aspekt przyczynowości.

#17 Metoda SCAMPER 

Wykorzystuj go, aby metodycznie i kreatywnie rozwiązywać problemy poprzez dopasowywanie. Podmieniaj, łącz, adaptuj, pomniejszaj/powiększaj, szukaj nowych zastosowań, eliminuj, odwracaj.

#18 Wróć do elementarnych zasad

Wykorzystuj go, aby obalać uprzedzenia i znajdować własne rozwiązania.

Antymodele mentalne, czyli o tym, jak unikanie może się przyczynić do sukcesu 

#19 Unikaj bezpośrednich celów

Wykorzystuj go, aby widzieć jasno, jak zrealizujesz swój dalekosiężny zamiar.

#20 Unikaj myślenia jak ekspert 

Wykorzystuj go, aby patrzeć strategicznie i widzieć zarówno cały las (obraz całościowy), jak i drzewa (drobniejsze detale).

#21 Unikaj działań poza strefą swoich talentów

Wykorzystuj go, aby upewnić się, na co musisz przeznaczyć swoje zasoby i czas.

#22 Unikaj sporządzania list 

Wykorzystuj go, aby kierować swoją uwagę tylko na to, co się liczy w danym momencie.

#23 Unikaj postępowania po linii najmniejszego oporu

Wykorzystuj go, aby zwiększać samodyscyplinę i siłę woli.

Modele mentalne znane od dawna, ale wciąż funkcjonują nie bez powodu! 

#24 Prawo Murphy’ego – co może się nie udać, na pewno się nie uda.

Wykorzystuj go, aby upewnić się, że niczego nie pozostawiono na łaskę przypadku.

#25 Brzytwa Ockhama – im prostsza przyczyna, tym większe szanse, że jest
prawdziwa.

Wykorzystuj go, aby określać realne prawdopodobieństwo.

#26 Brzytwa Hanlona – nigdy nie przypisuj złośliwości tego, co da się adekwatnie wyjaśnić niedbałością

Wykorzystuj go, aby wyjaśniać działania, dając innym przywilej wątpliwości.

#27 Zasada Pareto –  20% wkładu, generuje 80% wyniku

Wykorzystuj go, aby odkrywać, gdzie Twoje zasoby i czas mogą odegrać kluczową rolę.

#28 Prawo Sturgeona – 90% wszystkiego to brednie

Wykorzystuj go, aby lepiej oceniać swoje zasoby mentalne i skuteczniej je chronić.

#29 i #30 prawa Parkinsona – trywialność wkrada się bardzo łatwo a praca rozrasta się tak, aby szczelnie wypełnić cały czas przewidziany na jej ukończenie.

Wykorzystuj je, aby zerwać z prokrastynacją i robić więcej w krótszym czasie.

Uwagi końcowe

Modele mentalne są jak mapa, która pomaga ci kierować uwagę na istotne elementy tego, w obliczu czego właśnie stoisz. Definiuje kontekst, tło i kierunek twoich potencjalnych działań. Zdobywasz rozumienie – nawet jeżeli brakuje Ci twardej wiedzy lub długiej praktyki. A także zdolność do podejmowania optymalnych decyzji.

Jak uważa Peter Hollins w sytuacji, kiedy modele mentalne są liczne i różnorodne, „zmagają” się między sobą, dzięki czemu powstaje bardziej zwarty światopogląd. Posługiwanie się tylko jednym czy dwoma modelami zaś zawęża postrzeganie świata do ograniczonego kontekstu lub dyscypliny.

Aby poszerzyć swoją sieć modeli mentalnych o te które dodadzą ci mentalnej siły zajrzyj do książki 30 modeli mentalnych. Dzięki wydawnictwu Onepress i tłumaczeniu Katarzyny Rojek ta inspirująca, dająca do myślenia i praktyczna książka dostępna jest po polsku. Peter Hollins przybliża w niej koncepcję sieci modeli mentalnych, która pomoże ci lepiej funkcjonować w świecie. Część opisanych w książce modeli jest specyficzna, część natomiast ma charakter uniwersalny i nadaje się do powszechnego stosowania.

Modele mentalne będą ci pomagać jaśniej myśleć, podejmować lepsze decyzje, znajdować przejrzystość w postrzeganym chaosie. Umiejętność spojrzenia na ten sam obiekt bądź na to samo wydarzenie przez pryzmat odmiennych modeli mentalnych pozwoli ci zyskać bardzo różne perspektywy zależnie od tego, na czym skupiasz uwagę, a już na pewno zapewni szerszą ich gamę niż w przypadku, kiedy tkwisz wyłącznie we własnym układzie odniesienia. Im bardziej różnorodne są owe perspektywy, tym lepiej rozumiesz świat.

Skup się na tym, co ważne, patrz przenikliwie, podejmuj najlepsze decyzje. Wzmocnij swoją mentalną siłę!

„Bez modeli mentalnych jako swego rodzaju mapy własnego myślenia jesteś w stanie zobaczyć tylko przypadkowe, pojedyncze elementy zupełnie ze sobą niepowiązane. Gdy dysponujesz odpowiednim modelem, wówczas masz w ręku mapę wraz z legendą wyjaśniającą, co poszczególne linie oznaczają, i potrafisz trafnie zinterpretować informacje oraz podjąć rzetelne decyzje”. – Peter Hollins

Sprawdź też: Trening mentalny. Codzienne nawyki, które wzmocnią Twoją mentalną siłę