Czym jest stoicyzm? Stoicyzm to praktyczna filozofia oparta na przekonaniu, że wszyscy ludzie mogą wieść satysfakcjonujące życie. Stoicyzm przekonuje, że każdy może cieszyć się dobrym życiem bez względu na zewnętrze okoliczności, ale aby to osiągnąć, trzeba chcieć rozwijać zdrowy umysł.
Stoicyzm uczy, że należy koncentrować myśli i działania wyłącznie na tym, co można kontrolować. W ten sposób dbasz o zdrowie umysłowe i właściwe nastawienie. Stoicyzm stawia przed nami wyzwanie, abyśmy uświadamiali sobie zarówno to, czego chcemy, jak i to, czego raczej wolelibyśmy uniknąć. Uczy przekierowywania uwagi na zdrowe pragnienia — gdy Ci się to uda, przekonasz się, że pozytywne emocje same będą częściej się pojawiały. Zyskasz odporność emocjonalną, która pomoże Ci przezwyciężyć wyzwania i przeszkody na drodze do szczęścia.
Przede wszystkim stoicyzm ma na celu nauczyć Cię radzenia sobie w życiu. Tę umiejętność, będącą harmonią rozumnych działań człowieka, nazywa się cnotą. Filozofia stoicka uczy więc życia cnotliwego:
kształtuje charakter, czyniąc z Ciebie człowieka zadowolonego, radosnego, odpornego i zdolnego do podejmowania działań zmierzających do tego, by nasz świat stał się lepszy.
„„Pamiętaj zresztą przy każdym zdarzeniu, które cię do smutku przywodzi, o zasadzie: To nie jest nieszczęściem, owszem, szczęściem jest znosić to wzniośle”.” – Marek Aureliusz
Jak zostać stoikiem? 3 dyscypliny i 4 cnoty stoickie
Ze wszystkich narzędzi stoickich dychotomia kontroli jest najbardziej podstawowym. Jej założenie brzmi następująco:
„niektóre rzeczy są od nas zależne, inne zaś niezależne”.
Stoicy rozróżniają sytuacje zgodnie z tym podziałem i koncentrują się tylko na tych, na które mają jakiś wpływ. Ta prosta praktyka stanowi rdzeń stoickiej relacji ze światem. Pozwala podjąć decyzję i świadomie skierować uwagę na te elementy, które decydują o skuteczności działań.
Każda praktyka, medytacja i działanie zaczyna się od treningu skierowywania uwagi na to, co możesz kontrolować.
Nauka stoickiej postawy skupia się na trzech dyscyplinach i czterech cnotach. Dyscypliny zapewniają reguły postępowania niezbędne do rozwinięcia stoickiego podejścia. Cnoty zapewniają definicję doskonałości, dzięki czemu zyskujemy wizję, do której możemy dążyć.
3 dyscypliny stoickie
Oto krótki przegląd trzech stoickich dyscyplin
#01 Dyscyplina pragnienia
Dyscyplina pragnienia pociąga za sobą radykalną zmianę wartości, ponieważ jej przestrzeganie oznacza pożądanie tylko tego, co jest pod Twoją pełną kontrolą. Przekierowanie uwagi na to, nad czym masz panowanie, uwolni Cię od uganiania się za rzeczami, które w żaden sposób nie przyczyniają się do Twojego szczęścia.
#02 Dyscyplina działania
Dyscyplina działania kieruje interakcjami z innymi ludźmi. Celem jest dążenie do zdrowych, pozytywnych relacji z każdym, kogo spotkasz, nawet jeśli wiesz, że możesz nie zyskać wzajemności.
#03 Dyscyplina akceptacji
Dyscyplina akceptacji dotyczy myśli o życiu. Dzięki niej nauczysz się oddzielać swoje początkowe reakcje na świat od ostatecznych osądów na jego temat. Zaczniesz odrzucać negatywne nastawienie i będziesz analizować swoje myśli, zbliżając się tym samym do mądrości
3 cnoty stoickie
Cnota jest sztuką życia w harmonii ze światem. Stoicyzm postrzega człowieka jako część natury, jak każdą rzecz, jak wszystko inne. To oznacza, że możesz nauczyć się wchodzić w interakcje ze światem w sposób, który najlepiej wyraża Twoje naturalne człowieczeństwo i Twoje niepowtarzalne, unikalne „ja”. Celem stoicyzmu jest więc rozwijanie w sobie swojego najlepszego „ja”. Starożytni stoicy wskazywali cztery podstawowe cnoty, będące dla nich właściwymi przewodnikami myśli i czynów. Są to:
#01 Mądrość
„Mądrość to nauka o tym, co należy i czego nie należy robić; odwaga to nauka o tym, co należy i czego nie należy tolerować”;
Mądrość (sophia) jest najmocniej związana z dyscypliną akceptacji. Stoicy traktowali mądrość jako sztukę praktyczną i z tego powodu czasem wyraz sophia tłumaczy się jako „rozwaga” lub „roztropność”.
Mądrość jest przeciwieństwem bezmyślności. Jesteś więc mądry, gdy podejmujesz rozważne, przemyślane działania, które zapewniają dobry flow w życiu. Mówiąc o mądrości, być może warto przeanalizować podział tej cnoty na następujące elementy: zdrowy rozsądek, właściwa kalkulacja, bystrość, rozwaga, pomysłowość.
Podstawową rolą mądrości jest prowadzenie nas w stronę dobra: mądrość ma pomóc nam skoncentrować uwagę na właściwych myślach, opiniach, pragnieniach i niechęciach. Drugim zadaniem mądrości jest sterowanie decyzjami, które podejmujemy w życiu. Powinienem wybrać to czy tamto? Zrobić to czy tamto?
#02 Odwaga
„Odwaga to nauka o tym, co należy i czego nie należy tolerować;”
Odwaga (andreia) to panowanie nad swoimi lękami. Odwaga jest przeciwieństwem tchórzostwa. Jest to jedna z dwóch cnót ściśle związanych z dyscypliną pragnienia. Jeżeli nie koncentrujesz swoich pragnień i niechęci w świecie zewnętrznym, ale zamiast tego dążysz do uzyskania cnoty, uzyskasz siłę do działania przeciwko rzeczom, których nie powinieneś tolerować. Stoicy wyróżniają następujące
aspekty odwagi: wytrwałość, pewność, szlachetność, pogoda ducha, pilność.
Odwagę zyskasz, praktykując dyscyplinę pragnienia i niechęci. Pamiętaj, że nic nie może spotkać Cię złego, jeśli to, co robisz, jest właściwe i zgodne z Twoją naturą, a Ty sam starasz się ze wszystkich sił
zaakceptować swoją sytuację i okoliczności
#03 Sprawiedliwość
„Sprawiedliwość to nauka o tym, co należy i czego nie należy rozdzielać między ludzi;”
Sprawiedliwość (diakaiosunê) związana jest z dyscypliną działania. Stoickie pojęcie sprawiedliwości jest znacznie szersze niż współczesne rozumienie tego słowa: to coś więcej niż tylko przestrzeganie prawa. Stoicy czasem tłumaczą ten termin jako „moralność”, gdyż obejmuje on wszystkie formy interakcji międzyludzkiej. Stoicyzm uczy, że każdy człowiek jest wartościowy i że wszyscy powinniśmy ze sobą współpracować. Sprawiedliwość w rozumieniu stoików pomaga nam współpracować z ludźmi, nawet jeśli oni są temu przeciwni. stoicy stosują na opisanie sprawiedliwości: szczerość, słuszność, uczciwe postępowanie, życzliwość, przychylność, uprzejmość.
#04 Umiarkowanie
„Umiarkowanie to nauka o tym, co należy i czego nie należy wybierać”.
Umiarkowanie (sôphrosunê) to kontrola nad własnymi pragnieniami i wraz z odwagą jest oczekiwanym rezultatem praktykowania dyscypliny pragnienia. Umiar jest przeciwieństwem nadmiaru. Jeśli pragniesz wyłącznie cnoty, to możesz rozsądnie podchodzić do tego, czego chcesz, i hojnie dysponować tym, co zostało Ci dane. W umiarkowaniu wyróżnić można następujące elementy: stosowność, skromność, samokontrola.
Podstawowym przekonaniem, które odróżnia myśl stoicką od większości innych starożytnych filozofii — a także współczesnych — jest pogląd, że cnota jest jedynym dobrem. Stoicy twierdzą, że cnota jest dobra w każdych okolicznościach. Sprawiedliwość zawsze jest dobra. Mądrość nigdy nie jest zła. Rzeczy, które wielu uważa za „dobre” — pieniądze, sława, a nawet zdrowie — bez wątpienia mogą działać na Twoją korzyść, ale mogą też działać w sposób szkodliwy.
Stoicyzm stawia przed Tobą wyzwanie, by skupić się na cnocie, ponieważ kiedy będziesz swoim najlepszym „ja”, to będziesz w stanie wykorzystać wszystko w najlepszy dla siebie sposób.
Dlaczego właśnie stoicyzm?
Przedstawione tu dyscypliny i cnoty pozwalają zrozumieć stoicką postawę, jej zasady i priorytety. A jakie są Twoje priorytety? Co cenisz sobie najbardziej? Do czego dążysz? Czy działania, które dotychczas podejmowałeś, były właściwe i prowadziły Cię do tego, co chcesz osiągnąć?
Masz w sobie potencjał. Celem stoików jest osiągnięcie eudajmonii, czyli poczucia doskonałości swojego życia. Dzięki koncentracji i praktyce możesz prowadzić życie pogodne, radosne i entuzjastyczne, nawet w obliczu wielkich wyzwań. Będziesz mniej gniewny, niespokojny i samotny, ponieważ stoicki sposób myślenia da odpór wszelkim negatywnym emocjom.
Dyscypliny, w połączeniu z cnotami, pomagają rozwijać zdrowy umysł, który z kolei pozwoli Ci być najlepszą wersją samego siebie w każdej sytuacji. Będziesz w stanie zbudować odporność i pozytywne życie emocjonalne, które zapewnia spokój i radość.
Jak zostać stoikiem. Odporność emocjonalna i pozytywne nastawienie
W czasach, w których stoicyzm się rozwijał, filozofia pomagała ludziom prowadzić wartościowe życie. Głosiciele stoicyzmu dostarczali etyczne podstawy działania w często zagmatwanym i pełnym wyzwań świecie. Stoicyzm pomaga w realizacji zadań i celów. Dzięki niemu nauczysz się przejmować kontrolę nad swoim życiem umysłowym i emocjonalnym. Będziesz kultywować umiejętności potrzebne do kierowania swoimi działaniami w pozytywny sposób, który pomoże zarówno Tobie, jak i wszystkim, z którymi wchodzisz w interakcje.
Jeśli chcesz zdobyć narzędzia pozwalające utrzymać zadowolenie z życia podczas wszystkich jego wzlotów i upadków, to masz właściwą książką jest Jak zostać stoikiem, której autorem jest Matthew Van Natta.
Jak zostać stoikiem to poradnik i źródło inspiracji do osiągnięcia pozytywnego nastawienia i samodyscypliny. Zawiera zestaw łatwych do zastosowania metod na kontrolę emocji i dążenie do trwałej radości oraz wewnętrznego spokoju. Autor opisuje różnorodne strategie i praktyki duchowe, które umożliwiają zmianę percepcji świata, co przekłada się na poprawę relacji, zwiększenie satysfakcji z życia codziennego oraz aktywny udział w życiu społecznym. Książka pokazuje, jak prastara filozofia stoicyzmu może wesprzeć w dążeniu do spokoju.
W publikacji Jak zostać stoikiem znajdziesz:
- historię i podstawy stoicyzmu,
- kluczowe elementy stosowania stoicyzmu w praktyce,
- sposoby na rozwijanie pozytywnych uczuć i eliminowanie tych negatywnych,
- techniki budowania mocnych relacji,
- metody rozwijania w sobie siły i inicjatywy.
Każdy może wieść wartościowe i satysfakcjonujące życie. Narzędzia opisane w tej książce — o ile będą stosowane konsekwentnie — pomogą Ci pokonać wszelkie przeszkody i znaleźć radość.
Odkryj szczęście płynącego ze stoickiego spokoju!
„Stoicyzm wyciąga z nas to, co najlepsze, tak abyśmy mogli jak najlepiej służyć otaczającemu nas światu. Jest na nim tyle wyzwań — tych drobnych i tych największych — które można byłoby pokonać dzięki mądrości i odwadze takich ludzi jak Ty”. – Matthew Van Natta
Źródło: Jak zostać stoikiem. Odporność emocjonalna i pozytywne nastawienie Autor: Matthew Van Natta, wydawnictwo Onepress 2021, tłumaczenie Marcin Kowalczyk
Podoba Ci się? 
Sprawdź też: Śniadanie z Seneką. Ćwiczenia ze stoicyzmu
