Upierdliwi pracownicy. Jak radzić sobie z trudnymi relacjami w pracy?

Relacje w pracy istotnie wpływają na nasze życie. Doświadczenie skutecznie przypomina nam jednak, że nie mamy wyboru: jesteśmy skazani na relacje w pracy, a one wpływają na nasze szczęście i nasze wyniki. Dlatego należy poświęcać uwagę nie tylko tym relacjom, które dają nam świeżą energię i sprawiają, że chodzenie do pracy jest przyjemnością, ale też tym, które nas irytują – albo jeszcze gorzej. Jak radzić sobie z trudnymi relacjami w pracy?

Istnieje wiele, wiele rodzajów złego zachowania, a strategie współpracy z trudną osobą będą zależały od konkretnego zachowania, z jakim mamy do czynienia. Amy Gallo redaktorka współpracująca z renomowanym czasopismem „Harvard Business Review” oraz  autorka książki Upierdliwi współpracownicy, określa osiem problematycznych typów osób trudnych współpracowników i wskazuje, jak radzić sobie z każdym z nich.

„Relacje tworzą pozytywne lub negatywne doświadczenia z pracy, a sukces w prawie każdej roli zależy od tego, jak dobrze dogadujesz się z innymi”. – Amy Gallo

Upierdliwi współpracownicy. 8 trudnych typów osobowości w pracy

#01 Niepewny szef

Charakterystyczne zachowania:

• Zbytnie przejmowanie się tym, co myślą o nim inni;
• Chroniczna niezdolność do podejmowania decyzji (lub uparte trzymania się już raz podjętej), nawet gdy niesie ona ze sobą niewielkie konsekwencje;
• Częsta zmiana kierunku projektu lub spotkania, szczególnie w wyniku sugestii osoby sprawującej władzę;
• Wykorzystywanie okazji do podkreślania swojej wiedzy merytorycznej lub kwalifikacji, zwłaszcza gdy nie jest to konieczne; w bardziej toksycznym wydaniu może to się wiązać z umniejszaniem innych po to, by samemu wydać się ważniejszym;
• Próby kontrolowania wszystkiego w zespole lub projekcie, w tym tego, kiedy, gdzie, a nawet w jaki sposób pracownicy realizują swoje zadania;
• Wymaganie, by każda decyzja i szczegół uzyskiwały aprobatę szefa;
• Niepozwalanie zespołowi na kontakty z kolegami z innych działów i menedżerami wyższego szczebla w celu kontroli przepływu informacji i zasobów.

#02 Pesymista

Charakterystyczne zachowania:

• Narzekanie na zebrania, kierownictwo, współpracowników, na cokolwiek i na wszystko;
• Oświadczanie, że nowa inicjatywa lub projekt są skazane na porażkę;
• Prezentowanie podejścia typu „już tego próbowaliśmy i nic z tego nie wyszło”, szczególnie w trakcie dyskusji na temat innowacyjnych rozwiązań czy nowych sposobów pracy;
• Natychmiastowe wskazywanie ryzyk związanych z daną taktyką bądź strategią;
• Szukanie czegoś negatywnego do powiedzenia, nawet wtedy, gdy informacje czy zebranie są zasadniczo pozytywne.

#03 Ofiara

Charakterystyczne zachowania:

• Użalanie się nad sobą i oczekiwanie, że inni też będą to robili („Co powiesz na małe użalanko?”);
• Unikanie odpowiedzialności za negatywne rezultaty oraz zrzucanie winy na inne osoby i czynniki zewnętrzne;
• konstruktywnej krytyki i wymyślanie wymówek, by zrzucić z siebie winę;
• Działanie przygnębiająco na innych poprzez narzekanie i prezentowanie postawy „O, ja biedny!”;
• Pogrążanie się w negatywnych uczuciach;
• Przewidywanie porażki, szczególnie własnej.

#04 Typ pasywno-agresywny

Charakterystyczne zachowania:

• Celowe ignorowanie terminów, pomimo wcześniejszego zobowiązania się do ich przestrzegania;
• Obietnice wysłania maila, które nigdy nie zostają spełnione;
• Niegrzeczne zachowanie w stosunku do ciebie (np. ignorowanie cię lub przerywanie ci na zebraniu), a następnie zaprzeczanie, by istniał między wami jakiś problem; w wypadku konfrontacji reagowanie na zasadzie „wszystko sobie wymyślasz” lub że „nie mam pojęcia, o czym mówisz”;
• Mowa ciała wyrażająca złość lub przygnębienie, ale utrzymywanie przy tym, że wszystko jest w porządku;
• Dawanie do zrozumienia, że nie podobają mu się wyniki twojej pracy, przy jednoczesnym braku otwartego przekazu lub bezpośredniego komentarza na ten temat;
• Ukrywanie deprecjonujących określeń pod postacią komplementów. Na przykład stwierdzenie: „Masz taki wyluzowany styl!” może faktyczne oznaczać „Uważam, że jesteś leniwy”;
• Przekręcanie twoich słów w trakcie sprzeczki tak, by wychodziło na to, że to ty nie masz racji.

#05 Wszystkowiedzący

Charakterystyczne zachowania:

• Prezentowanie postawy „po mojemu albo wcale”;
• Monopolizowanie konwersacji, niepozwalanie, by ktoś mu przerywał i mówienie głośniej, by zagłuszyć innych;
• Przedstawianie własnych pomysłów jako lepszych;
• Odrzucanie głosów krytycznych i informacji zwrotnych;
• Mówienie protekcjonalnym tonem;
• Wyjaśnianie rzeczy, które pozostali już rozumieją;
• Rzadkie zadawanie pytań lub okazywanie zaciekawienia;
• Przypisywanie sobie sukcesów grupy lub nieuznawanie wkładu innych w sukces;
• Wpraszanie się do rozmów innych osób.

#06 Dręczyciel

Charakterystyczne zachowania:

• Oskarżanie cię – pośrednio lub bezpośrednio – o niskie zaangażowanie w pracę;
• Ustanawianie standardów, które są praktycznie niemożliwe do osiągnięcia;
• Przydzielanie ci niepotrzebnej lub nieodpowiedniej pracy, czyli tego, co akademicy nazywają „bezpodstawnymi zadaniami”;
• Szczycenie się poświęceniami, jakich dokonywało się w trakcie wspinania się po szczeblach kariery zawodowej, i oczekiwanie od ciebie podobnych poświęceń;
• Deprecjonowanie twoich osiągnięć, zwłaszcza przez porównywanie ich ze swoimi;
• Odmawianie ci wolnego i brak elastyczności względem twoich zobowiązań poza pracą;
• Przypisywanie negatywnych cech określonemu pokoleniu („milenialsi są leniwi i myślą, że wszystko im się należy” lub „pokolenie Z jest takie delikatne – nie jest w stanie znieść nawet odrobiny dyskomfortu”);
• Niezauważanie istnienia barier systemowych, takich jak uprzedzenia względem płci lub instytucjonalny rasizm („Mi się jakoś udało. Nie wiem dlaczego akurat tobie nie wychodzi”);
• Utrzymywanie, że znęcanie się nad kimś buduje jego charakter.

#07 Typ stronniczy

Charakterystyczne zachowania

• Wyrażanie zaskoczenia pozytywną cechą danej osoby („Jesteś tak elokwentny!”);
• Oznaczanie zachowania, które jest akceptowane w przypadku przedstawicieli grupy większościowej, jako negatywne lub nieprofesjonalne („Pohamuj swoją złość”);
• Zakładanie, że ktoś nie jest zdolny do czegoś lub nie jest czymś zainteresowany z powodu swojej tożsamości („Wątpię, że będzie chciała pracować przy tym projekcie. Ona ma rodzinę na głowie”);
• Używanie słów i wyrażeń, które poniżają drugą osobę lub sugerują fałszywe poczucie zażyłości lub bliskości („kochaniutka”, „kolo”, „siostrzyczko”);
• Zakładanie czegoś w oparciu o stereotypy lub odmawianie komuś jego indywidualnej tożsamości („Wyglądasz młodo jak na menedżera”);
• Zachowywanie się tak, jak gdyby uprzedzenia lub dyskryminacja nie istniały („Nie zwracam uwagi na rasę”).

#08 Polityczny manipulant

Charakterystyczne zachowania

• Przechwalanie się własnymi sukcesami;
• Przypisywanie sobie zasług;
• Próby przypodobania się osobom sprawującym władzę lub tym, którzy mogą pomóc mu w karierze;
• Zachowywanie się tak, jak gdyby sprawowało się funkcję kierowniczą, chociaż tak nie jest;
• Plotkowanie i rozsiewanie pogłosek, szczególnie na temat współpracowników, którzy jego zdaniem stoją mu na drodze;
• Forsowanie własnych pomysłów, często kosztem celów zespołu lub firmy;
• Zatrzymywanie dla siebie informacji, by samemu wydać się wpływowym;
• Podważanie pozycji danej osoby przez niezapraszanie jej na zebrania lub ujawnianie kluczowych informacji na temat jej pracy.

9 zasad osiągania porozumienia z każdym

„Nikt z nas nie jest doskonały w radzeniu sobie ze złożonoś­cią relacji międzyludzkich. Nauczyłam się jednak tego, że istnieją pewne punkty styku – kluczowe koncepcje pomagające nam posprzątać naszą stronę ulicy – do których nieustannie wracam, bez względu na to, czy mam do czynienia z osobą, która dokładnie wpisuje się w jeden z ośmiu archetypów, czy z kimś, kogo trudno zaszufladkować”. –  Amy Gallo

Oto dziewięć zasad osiągania porozumienia z każdym. Tworzą one podstawę filozofii interpersonalnej odporności według Amy Gallo. Te zasady wzmocnią twoją determinację i poprawią twoją skuteczność w przypadku konfliktu, bez względu na to, kto jest twoim przeciwnikiem. Pomogą ci osiągnąć dalekosiężny cel, jakim jest dojście z daną osobą do porozumienia.

Zasada nr 1: Skup się na tym, co jesteś w stanie kontrolować

• Nie marnuj czasu na przekonywanie współpracownika, by się zmienił, ludzie zmieniają się wtedy, gdy sami tego chcą.
• Zamiast tego skup się na tym, co możesz zrobić inaczej.

Zasada nr 2: Twoja perspektywa jest jedną z wielu

• Zaakceptuj fakt, że zarówno ty, jak i twoja koleżanka lub kolega nie zawsze będziecie się zgadzać.
• Przestań ich obwiniać, spróbuj znaleźć wspólną drogę do przodu.
• Zadaj sobie pytanie: A co, jeśli się mylę? Jakie są moje założenia?

Zasada nr 3: Miej świadomość własnych uprzedzeń

• Poznaj swoje uprzedzenia, byś mógł rozpoznać, kiedy wpływają one na wasze interakcje – lub sprawiają, że niesprawiedliwie interpretujesz działania współpracownika.
• Dostrzegaj działanie efektu podobieństwa, czyli tego, że możesz preferować ludzi o podobnym wyglądzie, przekonaniach czy doświadczeniach.
• Unikaj efektu potwierdzenia, czyli tendencji do interpretacji wydarzeń lub faktów jako dowodów na słuszność twoich przekonań.

Zasada nr 4: Nie twórz sytuacji „ja przeciwko niemu”

• Wyobraź sobie, że w konflikt zaangażowane są trzy podmioty: ty, twój współpracownik i relacje między wami.
• Twórz pozytywne wyobrażenia oparte na współpracy (w których na przykład ty i twój współpracownik siedzicie po tej samej stronie stołu) zamiast takich, które odwołują się do konfliktów – pozwoli to zwiększyć szansę na poprawę niezdrowych relacji.

Zasada nr 5: Odwołaj się do empatii, by spojrzeć na sprawy z innej strony

• Obdarzaj współpracownika kredytem zaufania i pytaj siebie: „Jaka jest najbardziej pozytywna interpretacja jego zachowań?”
• Zakładaj, że istnieją przyczyny jego drażniących zachowań (nawet, jeśli się z nimi nie zgadzasz).

Zasada nr 6: Bądź świadomy swego celu

• Jasno określ cele w waszych relacjach.
• Zapisz je i odwołuj się do nich często.
• Uważaj na ukryte motywy, które mogą osłabić szansę na porozumienie.

Zasada nr 7: Unikaj plotek – w większości przypadków

• Oprzyj się pokusie obgadywania współpracownika za jego plecami.
• Uważaj, z kim rozmawiasz na temat tej sytuacji, poszukuj osób konstruktywnych, które działają w twoim najlepszym interesie i potrafią wyrazić przeciwne zdanie. a ponadto są dyskretne.

Zasada nr 8: Eksperymentuj i sprawdzaj, co działa

• Wymyśl dwie–trzy rzeczy do przetestowania – drobne działania przynoszą często znaczny rezultat.
• Modyfikuj swoje metody w zależności od tego, czego uczysz się po drodze, bądź też gotowy do porzucenia tych, które nie przynoszą rezultatów.
• Zrób coś, czego wcześniej nie próbowałeś, nawet to, czego ta druga osoba nie oczekuje.

Zasada nr 9: Zachowuj otwartość umysłu

• Przyjmij nastawienie prorozwojowe i uwierz, że możesz się czegoś nauczyć i że relacje mogą się zmienić.
• Skup się na tym, co możesz zyskać dzięki osiągnięciu celów porozumienia.

Bez względu na to, z jakim rodzajem trudnego współpracownika masz do czynienia lub co postanowisz robić dalej, pamięta­nie o tych dziewięciu zasadach zwiększy twoje szanse na zbudo­wanie silniejszych, bardziej satysfakcjonujących relacji w pracy.

Nowe podejście do trudnych relacji

Nadszedł czas, by skupić się na umiejętnościach, które są nam potrzebne w poruszaniu się po grząskim gruncie porozumiewania się z innymi. Jeśli właśnie czytasz te zdania, to już wykonałeś pierwszy ważny krok: jesteś gotów dać szansę zrozumieniu i pojednaniu.

Jeśli chcesz odnosić sukcesy w pracy – osiągać jak najlepsze wyniki, być zaangażowanym i produktywnym, a także myśleć kreatywnie i mieć szerokie horyzonty – poświęcaj uwagę relacjom.

Amy Gallo w książce Upierdliwi współpracownicy Jak się dogadać z szefem idiotą, pesymistycznym podwładnym czy wszechwiedzącym kolegą zebrała wyniki badań i wskazówki z wielu obszarów – neuronauki, inteligencji emocjonalnej, negocjacji i zarządzania – abyś mógł poradzić sobie z problematycznymi relacjami w sposób produktywny i zniuansowany.

Łącząc bada­nia, wspaniałe przykłady i sugestywny przekaz – pokazuje, jak sprawić, by twoje relacje z trudnymi współpracownikami stały się zdrowsze i jak je zmienić na lepsze. Pokazuje też, dlaczego ciężka praca nad rela­cjami jest warta wysiłku.

Konflikty w pracy są nieuniknione – to część bycia człowiekiem – ale że możemy zrobić coś więcej, niż tylko je znosić lub starać się przetrwać. Strategie zaprezentowane w ośmiu rozdziałach na temat archetypów wraz z dziewięcioma zasadami opisanymi i wyjaśnionymi szczegółowo w rozdziale 11 mają za zadanie pomóc ci współpracować z każdym.

Jednocześnie należy mieć świadomość, że niektóre osoby trudno zaszufladkować, dlatego Amy Gallo przedstawia też zasady, które się sprawdzą bez względu na to, z jakim rodzajem negatywnego zachowania masz do czynienia.

Gdy będziesz uczył się, jak zmieniać swoje najtrudniejsze relacje, rozwiniesz też umiejętności i pewność siebie, które będą ci potrzebne, by udoskonalić jakość wszystkich twoich kontaktów międzyludzkich. Ponadto zarówno wyższy poziom samoświadomości, jak i wyższa inteligencja emocjonalna, które zdobędziesz, sprawią, że staniesz się lepszym lide­rem. Zdolności te są niezbędne, by odnieść sukces na dowolnym szczeblu kariery, w dowolnej branży, dlatego umiejętność rozwiązywania konfliktów i osiągania porozumienia z każdą osobą wzmocni twoje szanse na rozwój zawodowy.

Stres powodowany przez negatywne interakcje ze współpracownikami może z pewnością wpływać na naszą wydajność, zamienić pracę w koszmar, a nawet zainfekować inne aspekty naszego życia.  Nie musimy jednak rozkładać bezradnie rąk ani liczyć na to, że ktoś wyżej dostrzeże problem i podejmie interwencję. Możemy dowiedzieć się, dlaczego problematyczni współpracownicy zachowują się w określony sposób, opanować techniki radzenia sobie z ich najtrudniejszymi cechami i ostatecznie zdecydować, kiedy kontynuować wysiłki, a kiedy odpuścić. Dzięki wskazówkom zawartym w tej książce będziesz w stanie umieścić konflikt na właściwym miejscu, uwalniając cenny czas i zdolności umysłowe potrzebne do realizacji zadań, które są dla ciebie naprawdę ważne.

Porady zawarte w tej książce pomogą ci postępować w sposób autentyczny i zgodny z twoimi wartościami, tak aby twoje życie zawodowe stało się lepsze. Z odpowiednią dozą za­angażo­wania, samoświadomości i empatii możesz nauczyć się porozumiewać z każdą osobą, nawet z tymi, którzy cię irytują lub prowokują

„Wszyscy możemy mieć mocniejsze i zdrowsze relacje w pracy”. – Amy Gallo

Źródło: Upierdliwi współpracownicy Jak się dogadać z szefem idiotą, pesymistycznym podwładnym czy wszechwiedzącym kolegą – Amy Gallo, wydawdnictwo MT Biznes 2023, tłumaczenie Jarosław Filip Dąbrowski.

Sprawdź też: Mam ochotę go udusić! 7 typów trudnych ludzi w pracy

Podoba Ci się? i rośnij z nami w siłę!