Pierwsze szkoły powstały już w starożytności. Szkoła spartańska lub ateńska były ukierunkowane na wykształcenie pewnych cech charakteru i zdobycie określonej wiedzy. Różniły się od siebie dosyć znacząco, ale obie miały za zadanie kształtować młodych ludzi na pewien wzór. Jaka jest współczesna szkoła? Obecnie, szkoła w Polsce opiera się głównie na modelu pruskim. W placówce istnieje ścisła hierarchia i podporządkowanie zasadom. Wiedzę dosłownie, wtłacza się, nie bacząc na indywidualne umiejętności i ćwiczenia praktyczne. Jaka jest alternatywa dla takiej szkoły? To Metoda Montessori – system wychowawczy dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, który pomaga we wszechstronnym rozwoju dziecka.

“Czego nie ma najpierw w zmysłach, tego nie ma później w umyśle”. – Maria Montessori

Na czym polega  Montessori? 

Włoska lekarka Maria Montessori, poświęciła życie na badania naukowe. Wnioskiem płynącym z jej obserwacji była myśl, aby pozwolić dzieciom na samodzielność, kreatywność i tym samym umożliwić rozwój. Opracowała metodę edukacyjną, w której duży nacisk  postawiony jest na środowisko oraz nauczycieli tworzących to środowisk.

Edukacja Montessori polega na towarzyszeniu dziecku w czynnościach, które je absorbują i dostarczaniu materiałów do eksperymentów oraz nauki. W pojęciu tym kryje się też zjawisko okresów sensytywnych u dzieci oraz odkrycie polaryzacji uwagi.

Szkoła niejako wymusza na uczniu podzielność uwagi. Szybkie przeskakiwanie z tematu na temat lub uczenie tego, co w danej chwili jest mało interesujące, nie daje efektów. Dzieci są zniechęcone, a wiedza szybko się ulatnia.

Zarówno Montessori w przedszkolu, jak i szkoła Montessori służą dziecku, nie zaś na odwrót.
Nauczyciel, który widzi fascynację podopiecznego, np. literami, podsuwa mu materiały i pozwala, na to, aby uczeń zajął się tylko tym intrygującym tematem, który tak bardzo skupia jego uwagę.

W efekcie cztero- pięciolatki przyswajają naukę czytania i pisania. Robią to z zapałem i przyjemnością, dopóki trwa okres sensytywny na daną czynność.

Po upływie tego czasu, nauka czytania i pisania może być żmudna i kłopotliwa. W szkołach państwowych, tak właśnie wygląda edukacja. Wszystkie dzieci, bez względu na zainteresowania muszą robić, tylko to co każe nauczyciel.

„Najważniejszym okresem w życiu nie są lata studiowania na wyższej uczelni, ale te najwcześniejsze, czyli okres od narodzenia do sześciu lat. Jest to czas, kiedy formuje się inteligencja człowieka i nie tylko ona, ale całość jego zdolności psychicznych.” – Maria Montessori

Jak uczy Montessori?

Placówki publiczne, które kształcą w myśl idei, jaką jest edukacja Montessori, posługują się blokami tematycznymi. Przedszkole Montessori uczące wiedzy, np. o świecie nie skupia się na pojedynczych elementach, ale robi to serwując całą porcję wiadomości, na temat danego kraju. Ucząc się o Wielkiej Brytanii, dzieci poznają zwyczaje, zabytkowe budowle oraz inne związane z tym zjawiska. Nauczyciele posługują się mapą, na której podopieczni mogą ustawiać budowle. Mapa świata może służyć też do rozmieszczania zwierząt wedle miejsca występowania, itd. Takie połączenie sprawia, że uczniowie już na początkowym etapie, niejako widzą mapę w głowie i mogą bez problemu nauczyć się geografii bez żmudnego ślęczenia nad atlasem.

Dzieci posługują się przedmiotami wspomagającymi twórcze i logiczne myślenie. W nauce wykorzystuje się liczne przedmioty, które pomagają w eksperymentowaniu i nabywaniu wiedzy przez doświadczenie. Wagi szalkowe, liczydła, klocki o różnych kształtach i kolorach, modele układu słonecznego, plansze edukacyjne, zestawy do prac ręcznych i manualnych, a także wiele więcej ciekawych pomocy.

Jakie są korzyści z Montessori?

Niewątpliwą zaletą, jaką daje edukacja Montessori jest zróżnicowana pod względem wiekowym grupa. Nigdzie w społeczeństwie nie występuje przecież, poza klasą szkolną, grupa ludzi będących w tym samym wieku, znajdujących się przez wiele godzin na określonej wspólnej przestrzeni. W miejscu pracy i środowisku domowym spotykamy się z osobami w różnym wieku i z bagażem innych doświadczeń.

Dziecko będące częścią nienaturalnej, ujednoliconej grupy nie ma skąd czerpać inspiracji ani nie ma możliwości dzielenia się wiedzą z młodszymi lub uzyskiwania jej od starszych dzieci.

„Dziecko, któremu poświęcono więcej uwagi i opieki, wyrasta na osobę silniejszą, bardziej zrównoważoną duchowo i energiczniejszą.” – Maria Montessori

Montessori w domu – jak to zrobić?

Jeśli w okolicy trudno znaleźć placówkę, jaką jest szkoła Montessori, można spróbować samodzielnie wprowadzić pewne elementy w domu.

Można zacząć od rozlokowania rzeczy dziecka, w ten sposób, aby mogło po nie sięgnąć samo. Edukacja Montessori, to także nauka samodzielności. W poszukiwaniu materiałów do pracy w domu można samemu zrobić pomoce. Mapa lub zwierzątka, waga, instrumenty muzyczne lub wspólne sadzenie roślin i ich obserwacja nie są kosztowne. Pomoce Montessori, można też wykorzystywać poza placówkami edukacyjnymi. Można je kupić w naprawdę zróżnicowanych i przystępnych cenach. Na początek nie muszą to być drogie rzeczy, ważna natomiast jest wiedza rodziców, na temat tego, czym aktualnie interesuje się dziecko.

“Czego dziecko nie jest w stanie samo zrobić, musimy mu to dokładnie pokazać. Nie możemy dawać zbytecznej pomocy, ale też nie zaniechamy tej koniecznej”. – Maria Montessori

Uwagi końcowe

Metoda Montessori została stworzona ponad sto lat temu. To system edukacji, który rzucił zupełnie nowe światło na pedagogikę. Obserwujemy obecnie renesans popularności tej metody w postaci przedszkoli Montessori, a także publikacji wspomagających edukację tą metodą.

Edukacja Montessori, choć to dosyć dawna myśl i idea, zdaje się być edukacją przyszłości. Zarówno dzieci, jak i rodzice są zmęczeni gonieniem materiału i wkuwaniem na pamięć. Takie podejście nie prowadzi uczniów do sukcesu. Nie ma też co się łudzić, że zdobyta w ten sposób wiedzą da spełnienie zawodowe.

Tylko rzeczy, które fascynują i są zgłębiane z pasją mają szansę stać się ważne w życiu. Dzięki temu istnieje też duża szansa, że uczeń stanie się prawdziwym mistrzem w danej dziedzinie, co przełoży się w przyszłości na sukces zawodowy.

“Edukacja nigdy więcej nie powinna być w głównej mierze przekazywaniem wiedzy, ale musi przyjąć nową formę, szukając uwolnienia dla ludzkich możliwości”. – Maria Montessori

Chcesz wiedzieć więcej o metodzie Montessorri? Oto książki o Montessorri, które warto na początek przeczytać:

Sekret dzieciństwa. – Maria Montessori

Sekret dzieciństwa. - Maria Montessori
Sekret dzieciństwa. – Maria Montessori

Opieka nad dzieckiem to niełatwe zadanie. Nawet przypadkiem można popełnić niewielki błąd, który może okazać się katastrofalny w skutkach w przyszłości. My dorośli nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, co dzieje się w umyśle małego człowieka i nieświadomie możemy zrobić mu krzywdę, próbując w niewłaściwy sposób ingerować w jego świat.

Jak zrozumieć dziecko, kiedy jest się dorosłym? Książka Marii Montessori “Sekret dzieciństwa” w jasny sposób przedstawia teorię na temat tego, co dzieje się w umyśle dziecka i jak kształtuje się młody człowiek w naszym społeczeństwie. Ukazuje prawdę o kształtowaniu się psychiki dziecka zgodnie z koncepcją wypracowaną przez autorkę – Marię Montessori. Praca ta została podzielona na zwięzłe rozdziały, w których opisano, jak rozwija się młody człowiek i w jaki sposób można mu w tym pomagać, jednocześnie nie szkodząc.

Montessori w twoim domu. –  Simone Davis

Montessori w twoim domu. - Simone Davis
Montessori w twoim domu. – Simone Davis

Montessori w twoim domu to wyjątkowy poradnik. Pomoże każdemu stać się bardziej skutecznym rodzicem, ale ma też na celu zmienić sposób, w jaki postrzegamy małe dzieci. Jego autorka, doświadczona nauczycielka Montessori, pokazuje jak można przenieść na domowy grunt wartości wynikające z zasad organizacji montessoriańskich placówek edukacyjnych i co dzień cieszyć się byciem z dzieckiem.

Posiłkując się zasadami opracowanymi przez słynną Marię Montessori, Simone Davies opowiada, w jaki sposób zobaczyć w osławionym buncie dwulatka okres zwiększonej ciekawości, kiedy dziecko chłonie wiedzę jak gąbka, uczy się szacunku do świata i odkrywa go z radością. Autorka przedstawia setki praktycznych propozycji i pomysłów na przyjemne i wartościowe życie z maluchem w domu i kreatywny rozwój dziecka.

“Dziecko ma przed sobą wielką misję, która je motywuje: rozwój i stanie się człowiekiem”. – Maria Montessori