Decyzja o rozpoczęciu psychoterapii jest pierwszym krokiem ku zmianie swojego życia. Jednak wraz z podjęciem tej kluczowej decyzji, pojawiają się dylematy, które warto poddać pod rozwagę. Jednym z głównych dylematów, przed którymi stajemy, jest wybór psychoterapeuty lub psychologa, z którego usług chcemy skorzystać. Czym kierować się przy wyborze specjalisty/specjalistki? Jak znaleźć psychologa lub psychoterapeutę, którzy będą nam odpowiadać?
Jaki nurt psychoterapeutyczny będzie dla mnie odpowiedni?
W psychoterapii istnieje wiele nurtów, które różnią się od siebie podstawowymi założeniami oraz mogą mieć różną skuteczność w zależności od obranych przez pacjenta celów, doświadczanych symptomów. Przed umówieniem się na spotkanie z psychologiem lub psychoterapeutą warto jest poczytać nieco o dostępnych nurtach terapeutycznych. Nie trzeba koniecznie zdobywać bardzo rozległej wiedzy na ten temat- wystarczy zdecydować, które ogólne założenia i sposoby pracy w poszczególnych nurtach najbardziej do nas trafiają.
Odpowiednie kwalifikacje i wykształcenie
Zanim wybierzmy osobę, z którą zawiążemy współpracę, przyjrzyjmy się jej kwalifikacjom- czy jest osobą, która ukończyła studia magisterskie z psychologii? W przypadku psychologów jest to obowiązek- psychoterapeuta również musi mieć wykształcenie magisterskie i ukończoną szkołę psychoterapeutyczną. Na rynku możemy spotkać wielu samozwańczych psychologów, którzy oprócz tytułu „terapeuty” (nie zaś psychoterapeuty), nie mają więcej do zaoferowania. „Terapeutą” można zostać po różnych, często wątpliwej jakości, kursach. Psycholog i psychoterapeuta są natomiast osobami, które posiadają wykształcenie akademickie z zakresu psychologii, a dodatkowo szkolą się/ukończyli szkołę psychoterapeutyczną w określonym nurcie psychoterapeutycznym. W naszym kraju zawód psychoterapeuty czy psychologa nie jest wystarczająco uregulowany prawnie, a wiele obowiązujących przepisów obowiązuje jedynie na piśmie.
Z tego powodu warto jest zadawać pytania, dociekać. Jeśli już umówiliśmy się na pierwsze spotkanie, nie oznacza to, że nie możemy zrezygnować z dalszej współpracy. Pierwsze spotkanie z psychologiem jest spotkaniem „zapoznawczym” i mamy pełne prawo, by zadawać pytania i poruszać nurtujące nas kwestie. W trakcie konsultacji psycholog sam powinien nas poinformować o swoich kwalifikacjach oraz metodach, które stosuje. Gdy tego nie zrobi, możemy sami przejąć inicjatywę. Dobrze jest zapytać o wcześniej wspomniane wykształcenie, odpowiednie kwalifikacje, a także o specjalizację, doświadczenie i o to z jakimi pacjentami dany psycholog współpracuje.
Jakiej współpracy możemy się spodziewać?
Oprócz informacji o wykształceniu, doświadczeniu i specjalizacji, warto jest dowiedzieć się więcej na temat sposobu, w jaki psycholog prowadzi sesje- tego typu kwestie powinny być poruszone w trakcie pierwszego spotkania. Ile czasu trwa pojedyncza sesja? Jaki jest jej koszt? W jaki sposób się rozliczamy? Co dzieje się, gdy musimy odwołać sesję? Wszystkie kwestie praktyczne powinny zostać wyjaśnione i jasno określone.
Kolejnymi istotnymi kwestiami są te dotyczące problemów, z którymi się borykamy. Jak psycholog ocenia nasz stan? Jaka pomoc jest nam potrzebna? Jakich efektów możemy się spodziewać i jakich efektów my sami oczekujemy? Dobry psycholog/psychoterapeuta powinien poinformować nas o tym, w jaki sposób chce nam pomóc, czego możemy się spodziewać w przebiegu terapii, jaki wkład we współpracę jest od nas wymagany? Określenie wzajemnych oczekiwań i wyznaczenie jasnych granic są bardzo istotne w procesie psychoterapii.
Pierwsze wrażenie
Kiedy poruszymy już wszystkie formalne i praktyczne kwestie, możemy przyjrzeć się bliżej naszym własnym odczuciom. Czy specjalista, do którego się udaliśmy, wywarł na nas dobre wrażenie? Czy czuliśmy się przy nim bezpiecznie, komfortowo? Pierwsza wizyta u psychologa lub psychoterapeuty jest wydarzeniem stresującym i normalnym jest, jeśli czujemy się nieswojo. Ważnym jest, aby mimo wszystko terapeuta zwracał się do nas z szacunkiem i zrozumieniem oraz żebyśmy nie czuli się przy nim/przy niej źle. Dobry psycholog umie odpowiedzieć na nasze emocje, rozwiać ewentualne wątpliwości, wyjaśnić niezrozumiałe kwestie, zadbać o nasz komfort. Warto także, aby najzwyczajniej w świecie budził w nas sympatię.
Czasami zdarza się, że po podjęciu decyzji okaże się, że współpraca z daną osobą nam nie odpowiada. O ile na efekty psychoterapii trzeba trochę poczekać, o tyle w niektórych sytuacjach warto poszukać nowego specjalisty. Jeśli po pewnym czasie od rozpoczęcia współpracy wciąż będziemy czuć się nieusatysfakcjonowani współpracą lub psycholog nas czymś zrazi, pamiętajmy, że mamy prawo zrezygnować ze współpracy. Dobry psycholog dba o swoich pacjentów, szanuje ich poglądy i emocje, akceptuje ich decyzje i nie stara się za wszelką cenę narzucić swojego zdania- raczej kieruje i tłumaczy, niż układa pacjentom życie, czy udziela rad. Jeśli specjalista nie ma odpowiedniego podejścia i nie oferuje nam dostatecznego wsparcia, zawsze możemy poszukać kogoś, kto zaoferuje nam to, czego potrzebujemy.
Artykuł przygotował Dominik Haak – psycholog, seksuolog z Warszawy.
