Masz wrażenie, że świat jest pełen dekoncentrujących pokus? Nie możesz się skupić? Tracisz koncentrację? Wyobraź sobie niezwykłą moc realizowania swoich zamierzeń. Ile razy wzrosła by twoja wydajność w pracy? O ile więcej czasu mógłbyś spędzić z rodziną lub na robieniu rzeczy, które uwielbiasz? O ile bardziej byłbyś szczęśliwszy? Jak wyglądałoby życie, gdyby Twoją supermocą była nierozpraszalność?

Codziennie jesteśmy bombardowani tysiącem czynników rozpraszających naszą uwagę. Dekoncentracja uwagi może wymknąć się spod kontroli. Nieprzygotowanie do radzenia sobie z dekoncentrującymi bodźcami wystawia mózg na pokusy, które marnują nasz cenny czas. Często wiemy, co powinniśmy robić. Nie wiemy tylko, jak przestać się dekoncentrować.

Na szczęście jako ludzie mamy wyjątkową zdolność do adaptowania się do różnego rodzaju zagrożeń. Możemy podjąć działania, które pozwolą na “przeprogramowanie” naszych umysłów i odzyskanie poczucia kontroli.
Unikania rozpraszających bodźców można i trzeba się nauczyć. Aby wieść życie, na jakim nam zależy, należy nie tylko robić rzeczy właściwe, lecz także nie robić takich, których będziemy żałować.

Jak odzyskać skupienie? Nir Eyal autor książki Nierozpraszalni – Jak panować nad uwagą i decydować o swoim życiu ma na to sposób. Co trzeba zrobić? Nierozpraszalność można osiągnąć stosując czteroetapowy model nierozpraszalności. To narzędzie umożliwiające skupienie na tym co najważniejsze, patrzenie na świat z lepszej perspektywy i komunikowanie się z nim w nowy sposób. Może być ono Twoim drogowskazem podczas panowania nad skupieniem i decydowania o swoim życiu.

“Problem nie dotyczy wyłącznie nowoczesnej technologii. Nierozpraszalność nie wymaga bycia luddytą. Chodzi o zrozumienie prawdziwych powodów postępowania wbrew swoim interesom”. – Nir Eyal

Trakcja vs. atrakcja. Co zwycięża w Twoim życiu?

Codziennie wykonujesz różnorodne zadania. W dużym uproszczeniu można je podzielić na te które są dla ciebie korzystne i te które ci nie sprzyjają.

  • Trakcja to dowolne działanie, które przybliża cię do tego czego naprawdę chcesz. Termin ten pochodzi od łacińskiego słowa trahere, które oznacza „ciągnąć”. Do kategorii trakcji możesz zaliczyć wszelkie aktywności, które prowadzą cię w życiu do tego, co chcesz osiągnąć.
  • Atrakcje to działania, które odciągają nas od tego czego naprawdę chcemy. Chodzi o tego rodzaju czynniki, które nas rozpraszają i hamują postęp w kierunku wymarzonego życia. Pogoń za atrakcjami uniemożliwia osiąganie wyznaczonych celów.

Trakcja pozwala nam realizować cele; atrakcje odwracają od nich naszą uwagę. Trakcja i atrakcja są konsekwencją różnych bodźców. Zewnętrzne bodźce skłaniają do podejmowania działań za pośrednictwem wskazówek płynących z otoczenia. Wewnętrzne bodźce skłaniają do podejmowania działań za pośrednictwem wskazówek płynących z wnętrza.

“Aby żyć tak, jak chcesz, powinieneś nie tylko robić właściwe rzeczy, ale też unikać robienia tych złych”. – Nir Eyal

Jak odzyskać skupienie i być NIEROZPRASZALNYM?

Oto model nierozpraszalności. 4 kroki które prowadzą do skupienia, panowania nad uwagą i swoim życiem:

#01 Zapanuj nad bodźcami wewnętrznymi

Wewnętrzne bodźce kierują tobą od środka. Gdy czujesz głód sięgasz po jedzenie. Gdy jest ci zimno, starasz się ogrzać. Wewnętrzne bodźce skłaniają do podejmowania działań za pośrednictwem wskazówek płynących z wnętrza.

Przez lata uważaliśmy, że główną motywacją są nagrody i kary. W rzeczywistości jednak motywacja ma mniej wspólnego z przyjemnością niż sądzimy. Tak naprawdę napędza nas pragnienie ucieczki od bólu chcenia. Motywacja jest chęcią do uniknięcia dyskomfortu.

Znajdź pierwotną przyczynę dekoncentracji. Rozpraszanie się nie jest tylko kwestią elektronicznych gadżetów. Oddziel bezpośrednie przyczyny od prawdziwej siły sprawczej. Szukaj źródłowych — a nie pośrednich — przyczyn dekoncentracji.

Siłą sprawczą wszystkich naszych zachowań jest dążenie do zmniejszenia dyskomfortu, wszystko inne zaś to bieżące, bezpośrednie pobudki.

Jedynie dzięki zrozumieniu istoty naszego bólu możemy zacząć go kontrolować i znaleźć lepsze sposoby radzenia sobie ze szkodliwymi pragnieniami. Ucz się radzić sobie z dyskomfortem, zamiast próbować uciekać od niego w atrakcje.

Przestań na siłę tłumić zachcianki — jeszcze je w ten sposób umocnisz. Przyglądaj się im i pozwól rozproszyć.
Wszystkie sposoby unikania dyskomfortu są potencjalnie uzależniające, lecz to nie znaczy, że nie da się im oprzeć. Jeśli znasz czynniki, które skłaniają Cię do określonych zachowań, możesz podjąć działania pozwalające nad nimi zapanować.

“Możemy kontrolować płynące z wnętrza dekoncentrujące pokusy poprzez zmianę sposobu myślenia o nich. Możemy przeformułować bodziec, zadanie i temperament”. – Nir Eyal

#02 Znajdź czas na trakcję

Trakcja przybliża Cię do rzeczy, których oczekujesz od życia, dekoncentrujące atrakcje zaś cię od nich oddalają.
Twój najcenniejszy zasób to czas. A to oznacza, że musisz więcej czasu inwestować w wartościowe działania.
Nie uda ci się nazwać bodźca, który odwraca Twoją uwagę, jeśli nie będziesz wiedział, od czego cię ta rzecz odciąga. Bez planowania nie da się odróżnić trakcji od atrakcji.

Czy harmonogram w twoim kalendarzu odzwierciedla twoje wartości? Aby zostać człowiekiem, którym chcesz być, musisz mieć czas na życie zgodne ze swoimi wartościami. Trzy życiowe dziedziny — Ty, relacje i praca — stanowią ramy, zgodnie z którymi powinieneś planować sposób wykorzystania czasu.

Najskuteczniejszy sposób znalezienia czasu na trakcję to tak zwany “timeboxing”. Technika ta bazuje na dobrze poznanym mechanizmie, który psychologowie nazywają zamiarem lub intencją realizacji (ang. implementation intention). To wyszukany sposób powiedzenia: “zdecydowałem, co chcę zrobić i kiedy to zrobię”. Technika ta umożliwia znalezienie czasu na trakcję w każdej z życiowych dziedzin.

Najpierw zarezerwuj czas dla siebie. Jesteś w centrum trzech dziedzin życia, one zaś to Ty, relacje i praca. Jeśli nie wygospodarujesz czasu dla siebie, dwie pozostałe dziedziny na tym ucierpią.

Staraj się robić rzeczy, które sobie zaplanowałeś. Nie zawsze w pełni panujemy nad rezultatami przeznaczonego na coś czasu, decydujemy jednak o tym, ile włożymy go w dane zadanie. Jeśli nie przeznaczasz czasu na to, co zaplanowałeś, to znaczy, że coś tu nie gra i schodzisz na przysłowiowe manowce.

“Chodzi nie o to, co zrobisz ze swoim czasem; miarą sukcesu jest raczej zrobienie tego, co zaplanowałeś”. – Nir Eyal

#03 Nie daj się zewnętrznym bodźcom

Obecnie większość zmagań z dekoncentracją to w istocie zmagania z zewnętrznymi bodźcami.

Zewnętrzne bodźce skłaniają do podejmowania działań za pośrednictwem wskazówek płynących z otoczenia. Mówią ci, co masz robić — takie jak dzwonki, brzęczyki i wibracje, zachęcające do sprawdzenia skrzynki pocztowej, otwarcia powiadomienia o nowych informacjach czy odebrania telefonu.

Zewnętrznymi bodźcami mogą być także inni ludzie, na przykład współpracownik, który przystanął przy twoim biurku. Mogą to również być przedmioty np. telewizor, który zachęca do obejrzenia jakiegoś programu.

Zewnętrzne bodźce często są dekoncentrujące, mogą skłonić cię do zboczenia z obranego kursu. Jednak nie zawsze są szkodliwe. Bo jeśli taki bodziec pomaga ci zyskać trakcję (np. przypomina ci o czymś istotnym), to znaczy, że jest korzystny.

Dekoncentracja prowadzi do błędów i obniża efektywność. Jeśli będziesz się często rozpraszał, nie wykonasz pracy najlepiej, jak umiesz.

“Musimy zadawać sobie następujące pytanie: „Czy dany bodziec mi służy, czy to ja służę jemu?”. Na tej podstawie można zablokować zewnętrzne bodźce, które nam nie sprzyjają”. – Nir Eyal

#04 Unikaj atrakcji dzięki paktom

Przezorność jest antidotum na impulsywność. Staraj się z góry przewidywać, kiedy będziesz narażony na dekoncentrację. Koncentracja wymaga nie tylko wyłączenia się na dekoncentrujące bodźce, lecz także włączenia się do działania.

Po opanowaniu bodźców wewnętrznych, znalezieniu czasu na trakcję i skutecznej walce z bodźcami zewnętrznymi ostatni krok na drodze do nierozpraszalności polega na unikaniu tendencji do zbaczania z obranego kursu.

W tym celu powinieneś opanować technikę zobowiązań, która umożliwia pokonywanie naturalnych odruchów dzięki wyeliminowaniu przyszłych wyborów. Pakty i zobowiązania zmniejszają ryzyko dekoncentracji. Ułatwiają one postępowanie zgodnie z powziętymi z góry decyzjami.

Pakt (lub kontrakt) to samodzielnie podjęta decyzja, będąca oświadczeniem woli zrobienia czegoś w przyszłości.

Są trzy rodzaje zobowiązań (paktów), które mogą ci ułatwić pozostanie na właściwym kursie:
  • Pakt starań pozwala zapobiec dekoncentracji poprzez utrudnienie niepożądanych zachowań. Konieczność podjęcia dodatkowego wysiłku zmusza cię do postawienia sobie pytania, czy dekoncentracja istotnie jest tego warta. Pakty starań zmniejszają też prawdopodobieństwo rezygnacji z zadania, które wykonujesz.
  • Pakt kosztów polega na wyznaczeniu pewnej ceny za niekonsekwencję. Udowodniono, że stanowi to bardzo skuteczną motywację. Pakty kosztów są najbardziej efektywne wtedy, gdy możesz wyeliminować zewnętrzne bodźce, które cię dekoncentrują.
  • Pakt tożsamości jest zobowiązaniem do przestrzegania wizerunku samego siebie. Możesz zapobiec dekoncentracji, działając w zgodzie ze swoją tożsamością. Tożsamość bardzo wpływa na nasze zachowanie. Ludzie zwykle postępują zgodnie z tym, jak się widzą. Przestrzegaj rytuałów. Powtarzanie mantr, sporządzanie harmonogramu albo wykonywanie innych rutynowych czynności umacnia tożsamość i wpływa na przyszłe działania. Dzięki zawieraniu paktów tożsamości jesteśmy w stanie zbudować oczekiwany wizerunek siebie.

Zobowiązania najlepiej podejmować dopiero po zastosowaniu trzech poprzednich strategii bycia nierozpraszalnym. Jeśli nie rozprawisz się z wewnętrznymi bodźcami, które skłaniają cię do dekoncentracji, będziesz skazany na porażkę. Jeśli nie zarezerwujesz czasu na trakcję, twoje ewentualne zobowiązania będą bezcelowe. Wreszcie zaś, jeśli przed powzięciem zobowiązania nie usuniesz zewnętrznych bodźców, które ci nie sprzyjają, to jego skuteczność może się okazać znikoma.

“Zobowiązania są ostatnią linią obrony, chroniącą nas przed dekoncentracją”. – Nir Eyal

Uwagi końcowe

Skupienie i nierozpraszalność możesz osiągnąć dzięki nauce i stosowaniu czterech fundamentalnych strategii postępowania:

#01 Zapanuj nad bodźcami zewnętrznymi
#02 Znajdź czas na trakcję
#03 Nie daj się zewnętrznym bodźcom
#04 Unikaj atrakcji dzięki paktom.

Rozpraszające bodźce będą istniały zawsze i to ty jesteś odpowiedzialny za to, by nad nimi zapanować. Aby wieść życie, na jakim ci zależy, powinieneś nie tylko robić rzeczy właściwe, lecz także nie robić takich, których będziesz żałować. Jeśli zależy ci na pracy, rodzinie oraz dobrej kondycji fizycznej i emocjonalnej, musisz opanować sztukę bycia nierozpraszalnym.

Nierozpraszalni. Jak panować nad uwagą i decydować o swoim życiu - Nir Eyal
Nierozpraszalni. Jak panować nad uwagą i decydować o swoim życiu – Nir Eyal

Aby ułatwić sobie to zadanie, odzyskać skupienie i stać się nierozpraszalnym sięgnij koniecznie  po książkę Nierozpraszalni, którą napisał Nir Eyal. Dzięki wydawnictwu Onepress ta, tak bardzo potrzebna w dzisiejszym świecie pełnym rozpraszających bodźców, książka dostępna jest po polsku w tłumaczeniu Piotra Cieślaka.

Nierozpraszalni to książka pełna praktycznej wiedzy, którą Nir Eyal zgromadził podczas rozwijania prawdopodobnie najważniejszej umiejętności XXI wieku – koncentracji. Opowiada o byciu nierozpraszalnym i o tym, jak możesz sam tego dokonać.

Dzięki technikom przedstawionym w tej książce dowiesz się, co dokładnie od dziś powinieneś robić, aby przejąć kontrolę nad koncentracją i świadomie decydować o swoim życiu.

Przejmij władzę nad swoim czasem i przyszłością — stań się NIEROZPRASZALNYM!

“W przyszłości na świecie będą dwa rodzaje ludzi: ci, którzy pozwalają, by ich uwaga i życie były kontrolowane i sterowane przez innych, oraz ci, którzy z dumą będą nazywać się „nierozpraszalnymi”. – Nir Eyal

Sprawdź też: Siła koncentracji – Lifescale – jak się skupić by mieć kreatywne produktywne i szczęśliwe życie?

Teraz Twoja kolej!