Czego pragniesz i dlaczego tak się dzieje? Od wieków ludzie zastanawiali się co nas motywuje? Jakie są podstawowe pragnienia ludzkiej natury? Jakie są fundamentalne dążenia, które kierują naszym życiem? Czego w głębi serca i umysłu ludzie pragną najbardziej?
Co napędza nas do działania i nadaje życiu sens?
Platon uważał że najistotniejszymi motywami w życiu są sprawiedliwość i dobro. Karol Darwin był zdania, że najważniejsze jest przetrwanie i reprodukcja. Freud sprowadził wszystkie instynkty do seksu i agresji. Carl Jung uważał, że najsilniejszym bodźcem jest sama wola istnienia. A behawiorysta Edward Thondike wskazywał na unikanie cierpienia i dążenie do przyjemności jako główny napęd motywacji. Abraham Maslow, który również istotnie przyczynił się do zrozumienia ludzkich motywacji, wyszedł od stwierdzenia, że ludzie są istotami, które nieustanie czegoś pragną. To jemu zawdzięczamy “Hierarchię potrzeb Maslowa”, która zaczyna się od tych najbardziej podstawowych (wynikających z funkcji życiowych, jak sen czy oddychanie), do potrzeb wyższego poziomu, które aktywizują się po zaspokojeniu tych niższych. Na szczycie, “piramidy Maslow’a” jest samorealizacja – wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości i spełnienia swojego potencjału.
Na pytanie o ludzkie pragnienia i motywacje próbował też odpowiedzieć amerykański psycholog i naukowiec, profesor Steven Reiss. W tym celu opracował on specjalny kwestionariusz, tak zwany Profil Podstawowych Celów i Ukierunkowania Motywacyjnego Reissa, aby ocenić co motywuje ludzi. Po wnikliwych wieloletnich badaniach, które objęły tysiące osób, z różnych krajów i kontynentów, wyróżnił tzw. 16 podstawowych pragnień człowieka. U każdego z nas te pragnienia występują w różnym stopniu. To one jednak tak naprawdę decydują o ludzkich motywach. 16 podstawowych pragnień może być skutecznym narzędziem w przewidywaniu zachowania ludzi w wielu rzeczywistych sytuacjach.
Jako ludzie mamy skłonność do realizowania wyznawanych przez siebie wartości. Metoda profilowania motywacyjnego Reiss’a (Reiss Motivation Profile – RMP®) pozwala określić wartości, którymi kieruje się dany człowiek, a co za tym idzie przewidzieć jego decyzje i zachowania. Tym samym pomaga wskazać optymalną drogę do osiągania indywidualnych celów i samorealizacji.
Czym są podstawowe pragnienia?
Podstawowe pragnienia to potrzeby psychologiczne, niektóre z nich trzeba zaspokajać żeby przetrwać, inne natomiast by doświadczać życia jako mającego sens. Są uniwersalne, motywowane wewnętrznie. Ludzie starają się zaspokoić swoje podstawowe pragnienia, tylko dlatego, że tego właśnie chcą. Podstawowe pragnienia można zaspokoić tylko na jakiś czas. Po pewnym czasie od ich zaspokojenia podstawowe pragnienie znowu daje o sobie znać, motywuje nas i wpływa na nasze zachowanie.
16 podstawowych pragnień kieruje ludzką psychiką i motywuje normalne zachowanie oraz kształtuje nasze cechy osobowości. Nie wybieramy sobie podstawowych pragnień pojawiają się automatycznie. Mają one korzenie ewolucyjne i genetyczne oraz wynikają z naszych doświadczeń wyniesionych z dzieciństwa i dorosłego życia. Podstawowe pragnienia motywują nas od wczesnej młodości przez całą dorosłość.
Wszelkie ludzkie motywacje można sprowadzić do kombinacji tych 16 podstawowych pragnień. Każdy z nas odczuwa wszystkie szesnaście podstawowych pragnień, ale w różnym stopniu. Mamy swoją własną hierarchię podstawowych pragnień, która wskazuje jakie znaczenie ma dla nas każde z nich.
“My nie wybieramy sobie motywatorów życiowych one pojawiają się w naturalny sposób”. – prof. Steven Reiss
Oto 16 najbardziej podstawowych pragnień, które nami rządzą. Ich poznanie pozwala lepiej zrozumieć kim jesteśmy i dlaczego robimy to co robimy. Zaczynamy!
Co nas motywuje? Oto 16 podstawowych pragnień człowieka
#01 Akceptacja
Pragnienie przynależności, unikania krytyki i odrzucenia
Potrzeba akceptacji to powszechne pragnienie, by nie być krytykowanym i odrzuconym. Pragnienie to motywuje nas do unikania sytuacji, w których moglibyśmy doznać krytyki lub odrzucenia, oraz do trzymania się z dala od ludzi, którzy nas nie lubią. Dlatego też, z powodu potrzeby akceptacji denerwujemy się czasem, kiedy jesteśmy oceniani, zdajemy jakieś testy lub idziemy na rozmowę kwalifikacyjną o pracę.
#02 Aktywność fizyczna
Pragnienie używania mięśni i utrzymania sprawności ciała.
Pragnienie aktywności fizycznej to pragnienie ruchu i ćwiczenia mięśni. Zaspokojenie tego pragnienia daje radość z własnej witalności, podczas gdy niezaspokojenie budzi niepokój i nerwowość. Pragnienie to skłania ludzi do energicznej aktywności fizycznej, takiej jak uprawianie sportu. Sprawia, że cenimy sprawność oraz siłę mięśni.
#03 Ciekawość
Pragnienie poznania i wiedzy.
Ciekawość to pragnienie aktywności intelektualnej, potrzeba poznania. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie zadziwienia lub zachwytu, podczas gdy niezaspokojenie nudę bądź dezorientację. Ciekawość determinuje nasz potencjał do czerpania satysfakcji z intelektualnych aspektów życia.
#04 Gromadzenie
Pragnienie powiększania zasobów i zbierania rzeczy.
Gromadzenie to pragnienie kolekcjonowania rzeczy. Ludzie zbierają wiele różnych przedmiotów, takich jak antyki, autografy, biżuteria, czasopisma, dzieła sztuki, książki, meble, zabawki, zdjęcia, znaczki, monety, ubrania i wiele innych. Gromadzenie wpływa na to w jaki sposób troszczymy się o swoje rzeczy, oraz na naszą postawę wobec wydawania pieniędzy. Gromadzenie może skłaniać nas do oszczędności i potępienia marnotrawstwa.
#05 Honor
Pragnienie zachowania się zgodnie z nakazami moralności.
Honor to pragnienie, by postępować moralnie. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie lojalności, podczas gdy niezaspokojenie daje poczucie winy i wstydu. Honor dotyczy przede wszystkim przestrzegania tradycyjnych reguły zachowania. Honor motywuje nas do lojalności wobec rodziców i rodu. Sprawia że jesteśmy dumni ze swojego dziedzictwa. Skłania nas do tego by by być człowiekiem uczciwym lojalnym godnym zaufania i odpowiedzialnym. Honor wzbudza w nas gotowość do osobistych poświęceń, koniecznych by wypełnić swój obowiązek.
#06 Idealizm
Pragnienie sprawiedliwości społecznej.
Idealizm to pragnienie, by zmieniać świat na lepsze. Zaspokojenie tego pragnienia budzi uczucie empatii, podczas gdy niezaspokojenie jest źródłem wzburzenia z powodu niesprawiedliwości społecznych. Pragnienie to skłania ludzi do angażowania się w sprawy społeczne, do zwracania uwagi na bieżące wydarzenia oraz do działalności dobroczynnej. Idealizm sprawia że człowieczeństwo jest dla nas wartością i odczuwamy współczucie dla nieznanych nam ludzi, których spotkały jakieś problem, nieszczęście. Skłania nas także do angażowania się w działania mające na celu zwalczanie chorób, biedy czy rasizmu oraz w różnego rodzaju działania społeczne i charytatywne.
#07 Jedzenie
Pragnienie konsumowania i jedzenia.
Jedzenie to uniwersalne pragnienie spożywania pokarmu. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie nasycenia, podczas gdy niezaspokojenie daje uczucie głodu. Pragnienie jedzenia sprawia, że doceniamy dobrą kuchnię. Ponieważ jedzenie jest z biologicznego punktu widzenia niezbędne do życia jest to pragnienie szczególnie silne.
#08 Kontakty społeczne
Pragnienie towarzystwa i przyjaźni.
Kontakt społeczny to pragnienie obracania się w towarzystwie ludzi podobnych do siebie. Zaspokajanie tego pragnienia sprawia przyjemność i daje poczucie przynależności, podczas gdy niezaspokojenie budzi poczucie osamotnienia. Pragnienie kontaktu społecznego tworzy psychologiczną potrzebę przyjaźni. Ludzie, którzy chcą mieć wielu znajomych rozwijają swoje umiejętności towarzyskie, by przyciągać do siebie innych i podtrzymywać te znajomości. Pragnienie kontaktów społecznych, to chęć przebywania z kolegami i rówieśnikami.
#09 Niezależność
Pragnienie samodzielności.
Niezależność to pragnienie samodzielności. Motywuje nas do tego by samemu dbać o siebie i nie prosić innych o przysługi czy pieniądze. Niezależność skłania ludzi do podejmowania samodzielnych decyzji. Zaspokojenie tego pragnienia daje nam radość osobistej wolności, niezaspokojenie natomiast poczucie zależności. Pragnienie niezależności skłania nas do indywidualizmu, czy wyróżnia się jako jednostka.
#10 Porządek
Pragnienie struktury i zorganizowania.
Pragnienie porządku to pragnienie życia w stabilnym i zorganizowanym otoczeniu. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie komfortu, niezaspokojenie powoduje dyskomfort. W pragnieniu porządku chodzi o formę, stabilność i czystość. Nieporządek to bezkształtność, zmienność i brud. Pragnienie porządku motywuje nas do planowania, tworzenia harmonogramów i organizowania. Porządek przyczynia się do przetrwania, ponieważ motywuje do utrzymywania organizacji i czystości.
#11 Rewanż
Pragnienie wyrównywania rachunków.
Pragnienie rewanżu to pragnienie wyrównywania rachunków z ludźmi, którzy utrudniają nam realizację naszych potrzeb albo nas obrażają. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie “słodkiej zemsty”, niezaspokojenie natomiast budzi wojowniczość i gniew. Czujemy się sprowokowani do walki, gdy zagrożony jest nasz status, zajmowane przez na terytorium czy nasza rodzina. Inne bodźce to rywalizacja o zasoby, dostęp do partnerów, obcy lub dziwni ludzie, przejawy agresji czy niechęci ze strony innych. Pragnienie rewanżu rozbudza ducha rywalizacji.
#12 Rodzina
Pragnienie posiadania i wychowywania wychowywania własnych dzieci.
Pragnienie rodziny to pragnienie posiadania dzieci. Obejmuje to co nazywa się instynktem macierzyńskim lub ojcowskim. Pragnienie posiadania rodziny motywuje ludzi, by spędzali czas ze swoimi dziećmi i by przekładali ich potrzeby nad swoje. Pragnienie to tworzy więź między rodzicem a dzieckiem.
#13 Seks
Pragnienie seksu i piękna.
Seks to uniwersalne pragnienie miłości erotycznej. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie ekstazy, podczas gdy niezaspokojenie budzi żądze. Pragnienie seksu skłania nas do dbania o własny wygląd oraz poszukiwania potencjalnych partnerów.
#14 Spokój
Pragnienie spokoju wewnętrznego i ukojenia.
Spokój to pragnienie unikania strachu lub bólu. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie rozluźnienia, niezaspokojenie natomiast wywołuje lęk, niepokój lub zdenerwowanie. Pragnienie to wpływa na nasz stosunek do bezpieczeństwa, zagrożenia, przygody i możliwego ryzyka finansowego. Pragnienie spokoju ma wartość ze względu na przetrwanie, ponieważ motywuje nas do unikania niebezpieczeństwa. Kiedy mamy do wyboru konfrontację lub ucieczkę, pragnienie spokoju skłania nas do ucieczki.
#15 Status
Pragnienie prestiżu i pozycji społecznej.
Pragnienie statusu to pragnienie osiągnięcia pozycji społecznej wynikającej z zamożności, tytułu, klasy społecznej albo wysokiego urodzenia. Zaspokojenie tego pragnienia daje poczucie wysokiej własnej wartości oraz wyższości, podczas gdy niezaspokojenie skutkuje poczuciem nieważności i niższości. Pragnienie statusu może motywować do dumy z zajmowanej pozycji społecznej. Pragnienie statusu sprawia, że ważne stają się wartości materialne. Chcemy mieszkać w dobrych dzielnicach, mieć drogie samochody, nosić markowe ubrania itp..
#16 Władza
Pragnienie działania zgodnie ze swoją wolą i wywierania wpływu na innych.
Pragnienie władzy to uniwersalne pragnienie asertywności działania zgodnie z własną wolą. Wiąże się z pragnieniem osiągnięć, siłą woli, determinacją i przywództwem. Zaspokojenie tego pragnienia daje radość z własnej skuteczności i poczucie kompetencji, podczas gdy niezaspokojenie rodzi poczucie żalu, a niekiedy zawstydzenia lub upokorzenia. Władza motywuje siłę woli, pragnienie osiągnięć i wytrwałość w dążeniu do celu. Pragnienie władzy determinuje to, do jakiego stopnia pragniemy mieć wpływ na ludzi, wydarzenia i swoje otoczenie.
Uwagi końcowe
Oto poznałeś 16 podstawowych pragnień. Model 16 pragnień Reissa to potężne narzędzie umożliwiające analizę Twoich własnych zachowań oraz ludzi, których znasz. Daję Ci możliwość dowiedzenia się o sobie i innych czegoś, czego wcześniej mogłeś nie wiedzieć. Jeśli wiemy w jaki sposób ktoś hierarchizuje i łączy 16 podstawowych pragnień, możemy przewidzieć ze znaczną dokładnością zachowanie tej osoby w konkretnych życiowych sytuacjach.
Twój Profil Motywacyjny RMP®
16 podstawowych pragnień sprawia, że jesteśmy indywidualnościami. Każdy realizuje szesnaście podstawowych pragnień, ale w różnym stopniu
Wypełniając specjalnie opracowany przez prof. Stevena Reissa i jego zespół test oraz odpowiadając na zawarte w nim pytanie, możesz określić swój własny indywidualny Profil Motywacyjny RMP®. Kiedy dowiesz się, które z tych 16 pragnień są dla Ciebie najbardziej, a które najmniej istotne, będziesz mógł ułożyć swoją pracę, życie rodzinne, relacje z innymi ludźmi i wypoczynek tak, by zaspokajać ważne pragnienia, a nie koncentrować się na tych mniej ważnych.
Twój osobisty Profil Pragnień wskaże Ci priorytety, którymi możesz kierować się w dążeniu do długotrwałego, głębokiego poczucia szczęścia i samorealizacji. Zaspokojenie najważniejszych pragnień pomoże Ci uzyskać poczucie sensu życia oraz satysfakcji, wykraczającej poza przyjemność i cierpienie. Nawet jeżeli nie uda Ci się zrealizować najważniejszych życiowych celów, samo dążenie do nich sprawi, że Twoje życie będzie sensowne i satysfakcjonujące. Jeśli natomiast nie będziesz się starać spełnić swoich podstawowych pragnień, życie może wydawać Ci się pozbawione sensu.
Droga do samodoskonalenia
Jeśli chcesz osiągnąć jakiś celu, zmienić czy poprawić coś w swoim życiu to model 16 podstawowych pragnień zdecydowanie może Ci w tym pomóc.
Kluczem do samodoskonalenia i wprowadzania pozytywnych zmian w swoim życiu jest analiza własnych zachowań w kontekście najważniejszych dla nas pragnień. Twój Profil Pragnień “mówi Ci”, czego chcesz od życia. Jeśli zmiana, którą chcesz wprowadzić, nie jest z nim zgodna, prawdopodobnie nie uda Ci się jej wprowadzić lub będzie ona krótkotrwała.
Jeśli myślisz o poważnej i długoterminowej zmianie, silna wola, odwołania do ambicji i nagrody to za mało. Przez krótki czas co prawda potrafimy się zmobilizować, zrobić coś “wbrew sobie” lub na wyższym poziomie niż zwykle. Ale długotrwała i stabilna zmiana musi się wiązać z tym czego naprawdę oczekujemy od życia. Musi wynikać z naszych wartości i naszych dominujących pragnień. Tylko powiązanie zmiany, z którymś z naprawdę ważnych dla nas pragnień może stać się wystarczająco silnym impulsem, aby tą zmianę wprowadzić i utrzymać jej efekty.
“Motywację do zmiany musimy odnaleźć w sobie samych”. – prof. Steven Reiss
Podstawowe pragnienia to coś, co nadaje naszemu życiu znaczenie. Kiedy budzisz się rano, Twoje pragnienia automatycznie budzą się wraz z Tobą i to one decydują o Twoim zachowaniu. To one powodują, że robisz to co robisz. Kiedy uda Ci się zaspokoić te pragnienia, które są dla Ciebie ważne, odczuwasz prawdziwe szczęście. Nie chwilową przyjemność, ale głębokie oparte na wartościach szczęście. Poczucie że Twoje życie ma cel i sens.
A Ty czego pragniesz najbardziej?
