Bądź liderem! 5 poziomów przywództwa

W latach dziewięćdziesiątych, ludzie którzy chcieli osiągnąć sukces w biznesie koncertowali się na zarządzaniu. Bardzo wiele osób chciało się doskonalić w dziedzinie zarządzania. Zarządzanie było w modzie. Jak grzyby po deszczu pojawiały się publikacje, książki kursy, szkolenia i studia dotyczące zarządzania. Wszyscy wokół chcieli lepiej zarządzać. Mało kto mówił wówczas o przywództwie, a co dopiero o tym, że są “poziomy przywództwa”, po których można się wspinać na drodze do bycia lepszym liderem.

Obecnie na skutek zmian w globalnym świecie i biznesie jakie nastąpiły na przestrzeni ostatnich lat, zarządzanie zeszło na dalszy plan. Okazało się niewystarczające na wyzwania jakie stoją przed obecnymi organizacjami i biznesem. Zarządzanie funkcjonuje najlepiej, gdy nic się nie zmienia. A tego z pewnością nie można powiedzieć o współczesnym świecie VUCA – Volatility (zmienność, ulotność), Uncertainty (niepewność), Complexity (złożoność) i Ambiguity (niejednoznaczność). Przywództwo natomiast jest związane z ludźmi i ich dynamiką, zmieniającą się nieustannie. Rolą przywódcy jest kreowanie zmian i inspirowanie rozwoju.

Dziś to przywództwo zyskało na znaczeniu i uzyskało palmę pierwszeństwa. Przywództwo znacznie bardziej wpisuje się w obecną sytuację na świecie. Jednym z autorytetów w dziedzinie przywództwa, od którego możemy się wiele nauczyć na ten temat jest John C. Maxwell. Mówca, coach, trener i autor licznych bestsellerów w dziedzinie przywództwa i rozwoju osobistego. Wskazuje on na 5 poziomów przywództwa, o których trzeba pamiętać, chcąc udoskonalić swoje umiejętności i możliwości w tej dziedzinie. Przyjrzyjmy się więc, czym według Maxwella jest przywództwo i jakie są poziomy przywództwa.

“Wielcy liderzy nie wykorzystują ludzi po to, aby sami mogli wygrywać. Przewodzą ludziom, aby odnosić wspólne zwycięstwa”. – John C. Maxwell

Czym jest przywództwo?

Zacznijmy od określenia czym jest przywództwo? Wiele osób mówi o przywództwie i o potrzebie bycia liderami z prawdziwego zdarzenia. Nie wszyscy jednak dostatecznie dobrze rozumieją czym jest przywództwo. John C. Maxwell, uważa że przywództwo to przede wszystkim wywieranie wpływu. Zwiększając zdolność wpływania na innych, zyskujemy możliwość skutecznego kierowania ich działaniami. Przywództwo to zdolność pozyskiwania zwolenników. Jeśli chcesz być przywódcą to ludzie muszą za Tobą iść. Wpływ to początek prawdziwego przywództwa. Każdy, kto potrafi przekonać innych do podążania za nim jest liderem.

“Ten,  kto  tylko  myśli,  że  przewodzi,  a nie  znajduje  nikogo,  kto  by  za  nim  podążał,  jest  wyłącznie  sPacerowiczem”.

Dlaczego przywództwo jest ważne?

Kierowanie ludźmi i organizacjami tylko poprzez nakazy, rozkazy i kontrolę nie zdaje egzaminu, zwłaszcza w dłuższej perspektywie. Jeśli myślimy o kreowaniu wartości, lepszych relacjach międzyludzkich, trwałym i zrównoważonym rozwoju potrzeba przywódców i prawdziwych liderów.

Coraz więcej  ludzi  docenia  wartość  dobrego  przywództwa. Ludzie, który stają się lepszymi liderami, zmieniają swoje życie i życie ludzi wokół nich na lepsze. Stają się bardziej skuteczni, efektywni. Mają mniej słabych, a więcej mocnych stron. W większym stopniu wykorzystują swoje talenty i swój potencjał. Są bardziej spełnieni i szczęśliwi.

Wszystko wzrasta i upada zależnie od przywództwa. Jeśli ktoś chce wpłynąć pozytywnie na swoje życie, ludzi wokół, a nawet na losy świata, to bycie lepszym przywódcą zdecydowanie mu w tym pomoże.

“Wszystko  zależy  od  przywództwa. Świat  staje  się  lepszym  miejscem,  gdy  ludzie  są  lepszymi przywódcami”.

Czy każdy może być przywódcą?

Wiele osób uważa, że przywódcą trzeba się urodzić. Nie rozwijają się w stronę bycia liderami, bo uważają, że to nie dla nich. Nie urodzili się przywódcami, więc nie mogą przewodzić.

Jednak nie jest to słuszne podejście. Przywództwo to umiejętność, którą można w sobie rozwinąć i udoskonalić. Oczywiście niektórzy rodzą się z pewnymi naturalnymi predyspozycjami, które pomagają im w przewodzeniu, jednak nikt tak naprawdę nie rodzi się liderem. Każdy z nas ma w sobie potencjał do bycia przywódcą. Wymaga to oczywiście chęci, zaangażowania, pracy i rozwoju.

Wywieranie wpływu, które jest podstawą przywództwa jest czymś, czego można się nauczyć i co można doskonalić. Możesz stać się lepszym liderem, niż jesteś, jeśli będziesz świadomie i celowo rozwijał w sobie przywództwo.

“Przywództwo  to  coś, co  może  w sobie  rozwinąć i udoskonalić  każdy,  kto  chce  włożyć  w to odpowiedni wysiłek”.

5 poziomów przywództwa – etapy maksymalizacji osobistego potencjału

Aby lepiej zrozumieć dynamikę przywództwa Maxwell proponuje narzędzie, które nazywa pięcioma poziomami przywództwa. Można je traktować jak „mapę drogową”, która pokazuje kierunek, w którym możemy podążać rozwijając naszą zdolność do wywierania wpływu na innych i bycia lepszym liderem. Choć model ten jest znany od wielu lat, wciąż jest skuteczny i pomaga rozwijać w sobie cechy przywódcze.

#1 Pozycja (Prawa i uprawnienia) – Ludzie podążają za Tobą bo muszą

Na najniższym poziomie przywództwa jest – Pozycja. Przywództwo wynikające z zajmowanego stanowiska. To etap, na którym lider jeszcze nie rozwinął w sobie umiejętności wywierania faktycznego wpływu na ludzi, którymi przewodzi. Za jego przywództwem stoi przede wszystkim stanowisko, formalna funkcja czy tytuł jaki posiada. To pozycja zapewnia mu władzę.

Na poziomie pierwszym ludzie są skłonni podążać za liderem pozycyjnym tylko dlatego, że muszą. Mogą go szanować, być uprzejmi, ale tak naprawdę lider nie ma na nich rzeczywistego wpływu. Przeważnie robią tylko to, czego lider pozycyjny od nich wymaga, i nic więcej. Na prośbę lidera o zrobienie czegoś dodatkowego można od nich usłyszeć – „To nie należy do naszych obowiązków”. Nie są zaangażowani w wizję ani w sprawy, którymi kierują liderzy pozycyjni.

Na tym poziomie często liderzy pozycyjni szukają bezpieczeństwa opartego bardziej na tytule. Polegają raczej na wpływach swoich przywódców, osób które dały im władzę niż na swoich własnych. Nie potrafią skłonić ludzi, by podążali za nimi dalej, niż wynika to z nadanego im zakresu uprawnień. Lider na pierwszym poziomie dysponuje tylko swoją pozycją w hierarchii. Ktoś mu powierzył władzę, z której może korzystać.

Liderzy pozycyjni mogą określać reguły, narzucać je na innych, wydawać polecenia. Wymagać od ludzi, aby wypełniali swoje obowiązki. Istnieje jednak różnica między pozycją a wpływem. Prawdziwy lider to ktoś więcej niż człowiek wykorzystujący nadaną mu władzę. Prawdziwy lider to osoba, za którą inni podążają chętnie i z przekonaniem. Jednak ani tytuł, ani stanowisko nikogo nie doprowadzą zbyt daleko w przywództwie. Stanowisko nie czyni nikogo liderem, nie sprawia, że ludzie podążają za nim. Jeśli chce się być wielkim liderem trzeba wznieść się na kolejne poziomy przywództwa.

“Stanowisko to jedynie ubogi substytut rzeczywistych wpływów”.

#2 Przyzwolenie (Relacje) – Ludzie podążają za Tobą bo chcą

Kolejnym poziomem przywództwa jest – Przyzwolenie. Przyzwolenie  opiera się na  dobrych relacjach. Wpływ  zaczyna  się  w sercu,  nie  w głowie. Rozwija się dzięki bliskim relacjom. Liderzy, którzy osiągnęli sukces na tym poziomie, poświęcają swój czas i energię potrzebom i oczekiwaniu poszczególnych osób, którym przewodzą. Wchodzą z nimi w relacje. Nie można być liderem, nie dbając o ludzi. Ludzie nie pójdą za liderem, z którym nie można się dogadać i porozumieć. Trwałe i skuteczne przywództwo, wymaga zbudowania solidnych i trwałych relacji. Można lubić ludzi, nie przewodząc im, ale nie można przewodzić ludziom, jeśli się ich nie lubi.

Na tym poziomie lider staje się silniej nastawiony na współpracę z innymi. Wchodzi w relacje z ludźmi, buduje je, zdobywa zaufanie. Zaczyna rozwijać w sobie umiejętność realnego wpływania na ludzi. Poprawia się atmosfera, powstają solidne i trwałe więzi.

Pierwszy poziom daje formalne przyzwolenie na przywództwo od przełożonych, na drugim poziomie lider otrzymuje pozwolenie na przywództwo od swoich ludzi. Nie można jednak poprzestawać na tym poziome przywództwa trzeba iść dalej, w stronę konkretnych i wymiernych wyników.

“Przywództwo  to  nakłonienie  ludzi  do  pracy  dla  ciebie, gdy  nie  są  do  tego  zobowiązani.”

#3 Produkcja (Wyniki i rezultaty) – Ludzie podążają za Tobą dlatego co robisz dla organizacji

Przywództwo wynikające ze stanowiska, czy przywództwo pochodzące z dobrych relacji są niewystarczające. Aby być dobrym liderem, trzeba realizować konkretne cele, zapewniać efekty i wyniki.

Liderzy na trzecim poziomie sprawiają, że to co chcą i czego oczekuje od nich organizacja zostaje zrobione. Pomagają ludziom, którym przewodzą osiągać cele i wyniki. Korzysta na tym zwłaszcza organizacja. Zwiększa się produktywność. Rosną zyski. Ludzie realizują to czego się od nich oczekuje. Rośnie morale i zaangażowanie. Zimniejsza się rotacja. Wzrasta lojalność i zaufanie.

Na poziomie trzecim przywódca staje się inicjatorem zmian. Potrafi rozwiązywać problemy, podejmować czasem trudne decyzje i wie jak wznieść swój zespół na wyższy poziom efektywności. Lider na tym poziomie potrafi osiągać wyniki i inspirować ludzi, by osiągali te wyniki razem z nim. Daje innym powody do tego, by chcieli z nim pracować i za nim podążać.

Organizacje, które mają liderów skutecznych na trzech pierwszych poziomach przywództwa osiągają spore sukcesy. Jeśli lider potrafi połączyć wyniki z relacjami i zbudować zespół ludzi, którzy się lubią oraz sprawiają, że rzeczy zostają zrobione, to tworzy to mocną kombinację i przynosi korzyści. Sam lider jest też postrzegany jako człowiek sukcesu i bardzo dobry przywódca.

“Dobre przywództwo nie może się ograniczać do przyjemnej atmosfery w pracy. Trzeba jeszcze realizować zadania!”

#4 Rozwijanie ludzi (Uczenie przywództwa) – Ludzie podążają za Tobą dlatego co robisz dla nich

Najwięksi liderzy nie tylko sprawiają, że „rzeczy zostają zrobione”, ale robią dużo więcej – rozwijają ludzi, którym przewodzą.

Wielu liderów nie zdaje sobie nawet sprawy z istnienia tego poziomu. Tak bardzo skupiają się na własnej produktywności i na wydajności członków zespołu, że nie uświadamiają sobie potrzeby rozwijania ludzi.

Przywódca powinien czuć się odpowiedzialny za rozwijanie ludzi i robić to. Liderzy stają się wielcy nie z powodu władzy, ale z powodu zdolności do upełnomocniania innych. Wielkość przywódców nie wynika z ich władzy, lecz z umiejętności przekazywania jej innym.

Lider musi pomagać ludziom, aby potrafili lepiej wykorzystywać swój osobisty potencjał. Skuteczniej wykonywać pracę, ale również aby sami nauczyli się, jak być liderami. Wykorzystując swoją pozycję, pozytywne relacje z zespołem oraz skuteczność w działaniu, przywódca poziomu trzeciego zaczyna inwestować w ludzi, którzy chcą iść w ślady lidera i sami stać się przywódcami.

Ponieważ wszystko zależy od przywództwa, posiadanie większej liczby lepszych liderów zawsze sprawia, że organizacja staje się lepsza. Gdy liderzy zaczynają rozwijać innych, zespoły i organizacje przechodzą na zupełnie nowy poziom skuteczności i efektywności.

Na tym poziomie przywództwa pojawia się lojalność ludzi wobec lidera – mentora, który pomaga innym w doskonaleniu ich życia i osobistym rozwoju. Lider na tym poziomie zdobywa serca i umysły ludzi. Ludzie chętnie podążają za liderem, ponieważ przynosi im to osobiste korzyści.

“Sukces  bez  następcy  jest  w ostatecznym  rozrachunku  porażką”.

#5 Szczyt (Szacunek i osobisty autorytet) – Ludzie podążają za Tobą dlatego kim jesteś i co sobą reprezentujesz

Ostatnim poziomem przywództwa jest Szczyt, czasem nazywany poziomem Osobowości. Jest to najwyższy i najtrudniejszy do osiągnięcia poziom przywództwa, który opiera się na autorytecie, szacunku i reputacji. Nie jesteśmy w stanie wymusić szacunku ze strony innych. Szacunek musi nam zostać dany bez przymusu, więc znajduje się on poza naszą kontrolą.

Tylko nieliczni liderzy są w stanie wznieść się na ten poziom. Osiągają go tylko przywódcy obdarzeni szczególnymi zdolnościami. Liderzy, którzy przez całe życie potwierdzali swoje przywództwo. Kształtowali i inwestowali w innych liderów, wynosząc ich aż na czwarty poziom przywództwa. Ich spuścizna i to co zrobili mówią same za siebie. Osiągnęli wpływy nie tylko we własnych organizacjach, ale również poza nimi. Ludzie idą za nimi z powodu tego, kim są i co sobą reprezentują.

Czy każdy może osiągnąć ten poziom przywództwa? Nie. Czy powinniśmy starać się dążyć do jego osiągnięcia? Zdecydowanie tak!

“Przywódcy poziomu piątego często przerastają swoje stanowiska, organizacje, a nawet całe branże”.

5 poziomów przywództwa – o czym warto pamiętać?

• Model pięciu poziomów przywództwa, którego twórcą jest John C. Maxwell można zastosować w każdej dziedzinie życia zarówno osobistego, jak i zawodowego
• Przechodząc na wyższy poziom, nie porzucasz poziomu niższego
• Wobec każdej osoby w swoim życiu  jesteś  na  innym  poziomie  przywództwa
• Im wyższy poziom, tym więcej czasu i zaangażowania wymaga dalszy awans
• Im wyższy poziom przywództwa, tym jest ono łatwiejsze
• Gdy przechodzisz  na  wyższy  poziom przywództwa  w relacji  z daną  osobą,  wzrasta  poziom  twojego  wpływu
• Im wyższy poziom, tym większe korzyści
• Droga na wyższy poziom zawsze wymaga dalszego rozwoju
• Osiągając nowy poziom przywództwa, nigdy nie opuszczasz poprzedniego. Poziomy układają się jeden na drugim, dając wspólny efekt
• Trwanie na tym samym poziomie ogranicza przywódców i ich zespoły
• Zmieniając stanowiska i miejsca pracy, rzadko zachowujemy te same poziomy przywództwa
• Wyższych poziomów nie zdobywa się w pojedynkę
• Zdobywanie wyższych poziomów idzie powoli, ale regres i upadek mogą być błyskawiczne
• Jako lider nigdy nie „dotrzesz na miejsce”. W przywództwie nic nie jest stałe.

Jak w praktyce zastosować 5 poziomów przywództwa? 

Poza wiedzą teoretyczną i świadomością 5 poziomów przywództwa liczy się praktyka. Co możesz zrobić, aby zacząć stosować ten model?

Gdy spotykasz ludzi, w pierwszej kolejności zacznij pracować nad relacją. Gdy tylko uda się Wam nawiązać więź emocjonalną i połączenie, postaraj się zaangażować i przejść na poziom rezultatów – wspólnie coś osiągnąć. Zacznij też szukać sposobów, by zaoferować ludziom jakąś wartość i rozwijać ich.

Sam autor tego modelu stosuje takie podejście i Ty również możesz rozwijać swoje wpływy w taki sposób. Potrzebna jest tylko chęć i podjęcia działania.

Uwagi końcowe

Oto poznałeś 5 poziomów przywództwa według Johna C. Maxwella. Poziom, który osiąga lider, zależy bardziej od wpływu niż od jakiegokolwiek innego czynnika. Na poziomie pierwszym ludzie muszą podążać za liderem. W przypadku poziomu drugiego chcą podążać za liderem. Na poziomie trzecim cenią i podziwiają lidera za to, co zrobił dla organizacji i zespołu. Na czwartym poziomie ludzie stają się lojalni wobec lidera z powodu tego, co zrobił on dla nich osobiście. Poziom piąty to szczyt – tu o przywództwie decyduje reputacja, osobisty autorytet i powszechny szacunek.

Aby lepiej poznać 5 poziomów przywództwa sięgnij po książkę, którą napisał Johna C. Maxwell “Pięć poziomów przywództwa“, a na polski przetłumaczył ją Marek Czekański. Dowiesz się z niej na temat poszczególnych poziomów przywództwa. Poznasz plusy i minusy, najkorzystniejsze zachowania, przekonania ułatwiające przywódcy przechodzenie na wyższe poziomy oraz ich związki z ogólnymi zasadami przywództwa.

Jeśli chcesz dowiedzieć się jeszcze więcej o przywództwie i o  tym jak być wielkim liderem, wybierz książkę “Bądź liderem! 2.0“. Dostępna jest po polsku w tłumaczeniu Anity Doroby. To odświeżona wersja bestsellerowej książki Johna C. Maxwella, której pierwsza wersja ukazała się przeszło 20 lat temu. W nowym wydaniu 2.0 Maxwell pokazuje, jak rozwijać wizję, wartości, wpływ i motywację – cechy liderów odnoszących sukcesy. 80 % treści jest całkowicie nowych i są dostosowane do obecnych realiów. Książka Maxwella pomaga w zrozumieniu, jak działa wywieranie wpływu oraz uczy jak je wykorzystać, aby przewodzić skuteczniej. Pomaga w zdobyciu umiejętności i zdolności, dzięki którym rozwiniesz się jako lider i będziesz lepszym przywódcą.

Już dziś przygotuj się do przywództwa i naucz się, jak rozwijać umiejętność wywierania wpływu oraz jak za jej pomocą zmieniać świat na lepsze! Bądź liderem!