„Życie bez miłości w ogóle się nie liczy.” Elif Shafak to obecnie najbardziej poczytna pisarka w Turcji, której powieści zyskały również ogromną popularność na świecie. Porusza w nich tematy mistyczne i te związane z naturą człowieka. W swojej bestsellerowej książce 40 zasad miłości, lirycznej, pobudzającej wyobraźnię opowieści bez trudu łączy Wschód i Zachód, przeszłość i teraźniejszość, tworząc pełną dramatyzmu, fascynującą i żywiołową opowieść o tym, jak działa miłość w świecie. Odkrywa przed nami Czterdzieści Zasad Religii Miłości, którą można osiągnąć przez miłość i tylko miłość….A prawdziwa miłość daje nam moc dokonania zmian w sobie, o których być może nigdy nie sądziliśmy, że są możliwe.

“Wszystkie prawdziwe miłości i przyjaźnie są historiami nieoczekiwanej przemiany. Jeżeli jesteśmy tą samą osobą przed doświadczeniem miłości i po jej przeżyciu, oznacza to, że nie dość mocno kochaliśmy”. – Elif Shafak

Życie bez miłości się nie liczy. 40 zasad miłości

#01 zasada miłości

“To, jak widzimy Boga, stanowi bezpośrednie odbicie tego, jak widzimy samych siebie. Jeśli myśl o Bogu przywołuje w naszych umysłach głównie lęk i poczucie winy, znaczy to, że w naszym wnętrzu narasta właśnie za dużo lęku i poczucia winy. Jeśli zaś widzimy Boga jako istotę pełną miłości i współczucia, sami tacy jesteśmy”.

#02 zasada miłości

“Ścieżka wiodąca do Prawdy to mozół serca, a nie głowy. Uczyń serce, nie umysł, swoim najważniejszym przewodnikiem! Spotkaj swoje nafs, zmierz się z nim i ostatecznie odnieś nad nim zwycięstwo dzięki sercu. Znajomość własnego ego doprowadzi cię do poznania Boga”.

#03 zasada miłości

“Możesz zgłębiać Boga we wszystkim i we wszystkich we wszechświecie. Bóg nie przebywa bowiem w zamkniętych przestrzeniach meczetu, synagogi czy kościoła. Jeśli jednak odczuwasz potrzebę, by dowiedzieć się, gdzie dokładnie znajduje się Jego siedziba, wiedz, że istnieje tylko jedno miejsce, gdzie można Go znaleźć: w sercu tego, który prawdziwie miłuje. Nie ma nikogo, kto by żył po tym, jak Go zobaczył, tak jak nie ma nikogo, kto by umarł po tym, jak Go zobaczył. Kto Go odnajdzie, pozostanie z Nim na wieki”

#04 zasada miłości

“Rozum i miłość uczynione są z innej materii” — powiadał. “Rozum wiąże ludzi w supły i niczego nie ryzykuje, za to miłość rozwiązuje wszelkie węzły i ryzykuje wszystko. Rozum zawsze jest rozważny i ostrzega: Bacz, byś nie popadł w nadmiar ekstazy, za to miłość powiada: Ach, nie przejmuj się! Rzuć się śmiało na głębiny! Rozum łatwo się nie załamuje, miłość zaś bez wysiłku obraca się w rumowisko, gdzie wśród ruin kryją się skarby. Złamane serce skrywa skarby”

#05 zasada miłości

“Większość problemów tego świata bierze się z pomyłek słownych i prostych nieporozumień. Nigdy nie bierz słowa za dobrą monetę. Kiedy wkraczasz na terytorium miłości, język w postaci, którą znamy, przestaje mieć jakiekolwiek zastosowanie. To, co nie daje się ująć w słowa, można wyrazić jedynie milczeniem”.

#06 zasada miłości


“Samotność i osamotnienie to dwie różne rzeczy. Kiedy jesteś samotny, łatwo ci się łudzić, że podążasz właściwą ścieżką. Lepsze jest osamotnienie, ponieważ oznacza ono, że jest się samemu, ale nie jest się samotnym. Ostatecznie jednak lepiej jest odnaleźć osobę, która będzie naszym zwierciadłem. Pamiętaj, tylko w sercu drugiej osoby możesz naprawdę ujrzeć samego siebie, a także dostrzec obecność Boga w swym wnętrzu”.

#07 zasada miłości

“Cokolwiek się zdarzy w twym życiu, bez względu na to, jak dokuczliwe wydają się twe problemy, nie zapuszczaj się w czeluść rozpaczy. Nawet wtedy gdy zatrzaśnięte zostały wszelkie drzwi, Bóg otworzy nowy szlak — wyłącznie dla ciebie. Bądź wdzięczny! Łatwo jest być wdzięcznym, kiedy wszystko się dobrze układa. Sufi jest wdzięczny nie tylko za to, co otrzymał, ale także za to, czego mu odmówiono”.

#08 zasada miłości

“Cierpliwość nie oznacza biernego znoszenia czegoś. Oznacza natomiast, że umiemy być na tyle dalekowzroczni, by zobaczyć końcowy skutek procesu. Czymże jest cierpliwość? Oznacza, że spoglądamy na cierń, a widzimy różę, i patrzymy w noc, a dostrzegamy świt. Niecierpliwość oznacza, że jesteśmy na tyle krótkowzroczni, iż nie potrafimy przewidzieć skutków. Miłośnikom Boga nigdy nie brakuje cierpliwości, gdyż wiedzą oni, że aby z nowiu powstała pełnia, konieczny jest czas”.

#09 zasada miłości

“Wschód, zachód, północ czy południe nie robią żadnej różnicy. Bez względu na cel wędrówki staraj się zawsze uczynić z każdej wyprawy podróż po własnym wnętrzu. Jeśli podróżujesz wewnątrz siebie, przemierzysz cały szeroki świat, a nawet wykroczysz poza jego granice”.

#10 zasada miłości

“Położna wie, że kiedy nie pojawia się ból, nie otwiera się droga dla dziecka i matka nie może urodzić. Podobnie, aby narodziło się nowe ja, konieczne są trudności. Niczym glina, którą trzeba wypalić, żeby stwardniała, Miłość doskonali się jedynie w bólu”.

#11 zasada miłości

“Poszukiwanie Miłości nas przemienia. Wśród tych, którzy dążą do Miłości, nie ma takiego, który by nie dojrzał po drodze. Już w chwili gdy zaczynasz szukać Miłości, przemieniasz się wewnętrznie i zewnętrznie”.

#12 zasada miłości

“Wokół nas więcej jest fałszywych guru i zwodniczych nauczycieli niż gwiazd we wszechświecie. Nie myl żądnych władzy, samolubnych ludzi z prawdziwymi mentorami. Autentyczny mistrz duchowy nie będzie ściągał twojej uwagi na siebie i nie będzie oczekiwał od ciebie ślepego posłuszeństwa ani absolutnego podziwu, zamiast tego pomoże ci dostrzec i docenić twoje wewnętrzne ja. Prawdziwi mentorzy są tak przezroczyści jak szkło. Pozwalają, by przenikało przez nich światło Boga”.

#13 zasada miłości

“Spróbuj nie opierać się zmianom, które napotykasz na swej drodze. Zamiast tego daj się ponieść życiu. I nie martw się, że wywraca się ono czasem do góry nogami. Skąd wiesz, że ta strona, do której się przyzwyczaiłeś, jest lepsza od tej, która cię czeka?”.

#14 zasada miłości

“Bóg jest bardzo zajęty kończeniem dzieła, którym jesteś, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz. Jest bez reszty tobą pochłonięty. Wszystkie istoty ludzkie to stające się dzieła, które powoli, acz nieubłaganie, zbliżają się do doskonałości. Każdy z nas to niedopracowane dzieło sztuki, które zarówno czeka na dokończenie, jak i do niego dąży. Bóg zajmuje się każdym z nas z osobna, ponieważ ludzkość to wytrawna sztuka kaligrafii, w której dla całości obrazu równie ważna jest pojedyncza kropka”.

#15 zasada miłości


“Łatwo jest kochać doskonałego Boga, tak nieskazitelnego i nieomylnego, jak się nam objawia. O wiele trudniej jest kochać bliźnich wraz z ich niedoskonałościami i wadami. Pamiętaj, poznać można jedynie to, co jest się w stanie pokochać. Nie ma mądrości bez miłości. Jeśli nie nauczymy się miłować Bożego stworzenia, nie będziemy prawdziwie kochać, ani też prawdziwie nie poznamy Boga”.

#16 zasada miłości

“Prawdziwy brud jest wewnątrz. Resztę da się zmyć. Istnieje jednak taki rodzaj brudu, którego nie sposób wywabić czystą wodą, a jest nim plama nienawiści i bigoterii, która kazi duszę. Możesz oczyścić ciało wstrzemięźliwością i postem, lecz tylko miłość oczyści twe serce”.

#17 zasada miłości

“Cały wszechświat zawiera się w pojedynczej istocie ludzkiej, w tobie. Wszystko, co widzisz wokół siebie, także rzeczy, które niekoniecznie lubisz, i nawet ludzie, którymi gardzisz lub których nie cierpisz, obecne jest w tobie, choć w różnym stopniu. Nie szukaj zatem szejtana poza sobą. Diabeł to nie jakaś nadprzyrodzona siła, która atakuje z zewnątrz. To zwyczajny głos w naszym wnętrzu. Jeśli w pełni poznasz samego siebie, uczciwie i nieugięcie mierząc się ze swoją jasną i ciemną stroną, osiągniesz wyższą postać świadomości. Kiedy ktoś zna siebie, zna też Boga”.

#18 zasada miłości

“Jeśli chcesz zmienić sposób, w jaki traktują cię inni, powinieneś najpierw zmienić sposób, w jaki traktujesz samego siebie. Jeżeli nie nauczysz się szczerze i w pełni kochać samego siebie, nie zostaniesz pokochany przez innych. Gdy jednak uda ci się to osiągnąć, bądź wdzięczny za każdy cierń, który inni mogą w ciebie cisnąć. To znak, że wkrótce zasypią cię różami”.

#19 zasada miłości

“Nie troskaj się, dokąd zawiedzie cię droga. Zamiast tego skup się na pierwszym kroku. To najtrudniejsza część wyprawy i to za nią bierzesz odpowiedzialność. A kiedy już go zrobisz, pozwól, by wszystko samo się ułożyło. Nie płyń z prądem, sam nim zostań”.

#20 zasada miłości

“Wszyscy zostaliśmy stworzeni na Jego obraz, a mimo to każde z nas zostało stworzone jako odrębna i inna od pozostałych istota. Nie ma dwóch takich samych ludzi. Nie ma dwóch serc, które biłyby w identycznym rytmie. Jeśli Bóg chciałby, żeby wszyscy byli tacy sami, z pewnością by nas takimi uczynił. A zatem lekceważenie różnic i narzucanie własnych myśli innym jest równoznaczne z nieposzanowaniem świętego planu Boga”.

#21 zasada miłości

“Kiedy prawdziwy miłośnik Boga udaje się do gospody, staje się ona jego izdebką modlitewną, lecz kiedy do tej samej izby wkracza opilca, staje się ona jego gospodą. We wszystkim, co czynimy, liczy się serce, a nie powierzchowność. Sufi nie osądzają innych według wyglądu ani tego, kim ktoś jest. Kiedy sufi się w kogoś wpatruje, zamyka oczy i otwiera trzecie oko, które dostrzega sferę wewnętrzną”.

#22 zasada miłości

“Życie to chwilowa pożyczka, a świat to jedynie niedokładna imitacja prawdziwej Rzeczywistości. Tylko dzieci biorą zabawkę za realny przedmiot. Pomimo to ludzie albo darzą zabawkę niedojrzałą miłością, albo niszczą ją bez szacunku i odrzucają. Strzeż się w doczesnym życiu wszelkich krańcowych postaw, albowiem zachwieją one twoją wewnętrzną równowagą. Sufi nie wpada w skrajności. Sufi zawsze zachowuje umiar i łagodność”.

#23 zasada miłości

“Istota ludzka zajmuje wyjątkowe miejsce pośród Bożego stworzenia. Tchnąłem w niego mego ducha, rzecze Bóg. Każdy z nas bez wyjątku został przeznaczony do reprezentowania Boga na ziemi. Spytaj sam siebie, jak często — jeśli w ogóle — zachowujesz się jak Jego przedstawiciel? Pamiętaj, na każdym z nas spoczywa obowiązek, by odkryć w swoim wnętrzu boskiego ducha i żyć według jego wskazań”.

#24 zasada miłości

“Piekło jest tu i teraz — także niebo. Przestań się zamartwiać piekłem i marzyć o niebie, ponieważ są one obecne w tym właśnie momencie. Za każdym razem, gdy się zakochujemy, wznosimy się do nieba. Za każdym razem, gdy nienawidzimy, zazdrościmy lub walczymy, spadamy wprost w ogień piekielny”.

#25 zasada miłości

“Każdy czytający pojmuje święty Koran na innym poziomie, co idzie w parze z głębią jego rozumienia. Istnieją cztery poziomy wglądu w istotę Księgi. Pierwszym jest zewnętrzny sens Koranu — i tym zadowala się większość ludzi. Drugim batin — poziom sensu wewnętrznego. Trzecim — wnętrze wnętrza. Czwarty poziom zaś jest tak głęboki, że nie da się go wyrazić słowami, musi zatem pozostać nieopisany”.

#26 zasada miłości

“Wszechświat to jeden byt. Wszystkich i wszystko wiąże wzajemnie ze sobą niewidoczna sieć opowieści. Czy jesteśmy tego świadomi, czy też nie, wszyscy prowadzimy milczącą rozmowę. Nie wyrządzaj krzywdy. Okazuj współczucie. I nie rozsiewaj plotek za czyimiś plecami, nawet pozornie niewinnych uwag! Słowa, które opuszczają twoje usta, nie znikają, lecz są przez wieki przechowywane w nieskończonej przestrzeni i wrócą do ciebie we właściwym czasie. Ból jednego człowieka dotknie nas wszystkich. Radość jednego człowieka rozjaśni oblicza wszystkich”.

#27 zasada miłości

“Ten świat jest niczym ośnieżona góra, która odbija echem twój głos. Cokolwiek powiesz, dobrego czy złego, w jakiś sposób do ciebie wróci. Jeśli zatem ktoś żywi wobec ciebie złe myśli, opowiadanie o nim równie negatywnych rzeczy tylko pogorszy sprawę. Wpadniesz w błędne koło złej energii. Zamiast tego przez czterdzieści dni i nocy mów i myśl miłe rzeczy o tej osobie. Po upływie tego czasu wszystko będzie już inne, ponieważ to ty zmienisz się wewnętrznie”.

#28 zasada miłości

“Przeszłość to interpretacja. Przyszłość to złudzenie. Świat nie porusza się w czasie po linii prostej, wiodącej z przeszłości w przyszłość. Zamiast tego czas płynie wewnątrz nas po nieskończonych spiralach. Wieczność nie oznacza nieskończonego czasu, lecz po prostu bezczasowość. Jeśli pragniesz doznać wiecznego oświecenia, wyrzuć z umysłu przeszłość oraz przyszłość i pozostań w chwili teraźniejszej”.

#29 zasada miłości

“Przeznaczenie nie oznacza, że twoje życie zostało ostatecznie przesądzone. A zatem pozostawianie wszystkiego losowi i brak uczestnictwa w muzyce wszechświata świadczy o czystej ignorancji. Muzyka wszechświata przenika wszystko i jest skomponowana na czterdziestu różnych poziomach. Twoje przeznaczenie to poziom, na którym odgrywasz swoją melodię. Możesz nie zmieniać samego instrumentu, ale to, jak grasz, zależy wyłącznie od ciebie”.

#30 zasada miłości

“Prawdziwy sufi, nawet wtedy gdy jest niesłusznie oskarżany, atakowany i potępiany ze wszystkich stron, znosi to cierpliwie, nie mówiąc złego słowa o swoich krytykach. Sufi nigdy nie obarcza nikogo winą. Jakże bowiem mogą istnieć jacyś oponenci czy rywale, a nawet «inni», skoro w ogóle nie ma żadnego «ja»? I jak można kogokolwiek winić, skoro wszystko i wszyscy są Jednym?”.

#31 zasada miłości

“Jeśli pragniesz umocnić wiarę, musisz złagodnieć od wewnątrz. Aby wiara stała się twarda niczym skała, serce powinno być miękkie niczym piórko. Przez chorobę, wypadek, stratę, przerażenie uczymy się, jak stać się mniej egoistycznymi i krytycznymi wobec innych, a bardziej im współczuć i kierować się wspaniałomyślnością. Mimo to tylko niektórzy korzystają z tej lekcji i łagodnieją, podczas gdy pozostali robią się jeszcze surowsi niż przedtem. Jedynym sposobem na zbliżenie się do prawdy jest otwarcie serca na innych, tak aby pomieściło ono całą ludzkość i by jeszcze zostało w nim miejsce na miłość”.

#32 zasada miłości

“Nikt i nic nie może stać między tobą a Bogiem. Żadni imamowie, kapłani, rabini ani inni stróże moralnego czy religijnego porządku. Żadni mistrzowie duchowi, nawet twoja wiara. Wyznawaj swoje wartości i zasady, lecz nigdy nie tyranizuj nimi bliźnich. Jeśli stale łamiesz serca innym ludziom, to bez względu na to, jakie spełniasz powinności religijne, i tak nie przyniosą one żadnego pożytku. Trzymaj się z dala od wszelkiego bałwochwalstwa, zaciemni ci bowiem widzenie. Niech Bóg, i tylko On, będzie twoim przewodnikiem. Ucz się Prawdy, przyjacielu, ale uważaj, aby nie uczynić z własnych prawd fetysza”.

#33 zasada miłości

“Podczas gdy wszyscy na tym świecie dążą do jakiegoś celu i pragną zostać kimś, tylko po to, żeby w chwili śmierci wszystko to zostawić, ty zmierzasz ku najwyższemu etapowi nicości. Przeżyj swe życie lekki i pusty niczym liczba zero. Niczym się przecież nie różnimy od naczynia. To nie zewnętrzne ozdoby i ornamenty, lecz wewnętrzna pustka pozwala nam utrzymać pion. A zatem nie to, co chcielibyśmy osiągnąć, lecz świadomość nicości sprawia, że posuwamy się w życiu naprzód”.

#34 zasada miłości

“Poddanie się nie oznacza słabości ani bierności. Nie prowadzi też do fatalizmu czy rezygnacji. Wręcz przeciwnie: prawdziwa, pochodząca z wnętrza moc tkwi w poddaniu się. Ci, którzy podporządkowują się boskiej esencji życia, będą żyli w niezmąconym spokoju nawet wówczas, gdy cały świat pogrąży się w zamęcie”.

#35 zasada miłości


“Na tym świecie to nie podobieństwa pozwalają nam zrobić krok naprzód, lecz zdecydowane przeciwieństwa, obecne w każdym z nas bez wyjątku. Przeto wierzący musi poznać niewierzącego, który mieszka w jego wnętrzu. Z kolei niewierzący musi poznać milczącego wierzącego, który w nim bytuje. Aż do dnia, w którym osiągnie się stan Insān al-Kāmil, doskonałej istoty ludzkiej, wiara stanowi stopniowy proces, w którym niezbędna jest niewiara, jej pozorne przeciwieństwo”.

#36 zasada miłości

“Ten świat wzniesiono na regule wzajemności. Ani okruszek dobroci, ani krztyna zła nie pozostaną nieodwzajemnione. Nie lękaj się spisków, oszustw i zasadzek ze strony innych ludzi. Jeśli ktoś zastawia pułapkę, to samo również czyni Bóg, On bowiem jest największym spiskowcem. Nawet listek nie drgnie bez wiedzy Boga. Uwierz w to w pełni i bez zastrzeżeń. Wszystko, co robi Bóg, jest doskonałe”.

#37 zasada miłości

“Bóg to sumienny zegarmistrz. Dokładnie wyznacza On bowiem każdemu zdarzeniu na ziemi jego właściwy czas: ani minutę za późno, ani minutę za wcześnie. Dla każdego bez wyjątku zegar działa niezawodnie. Każdy ma czas, by miłować, i czas, by umierać”.

#38 zasada miłości

“Nigdy nie jest za późno, żeby zapytać samego siebie: Czy jestem gotów na zmianę życia, jakie wiodę? Czy jestem gotów zmienić się wewnętrznie? Jeśli choć jeden dzień w twoim życiu jest taki sam jak poprzedni, to wielka szkoda. Powinniśmy się odnawiać i odradzać z każdym kolejnym momentem i z każdym oddechem. Oto jedyny sposób, by narodzić się do nowego życia: umrzeć jeszcze przed śmiercią”.

#39 zasada miłości

“Całość zawsze trwa taka sama, zmieniają się tylko jej części. Na miejsce każdego złodzieja, który opuszcza ten świat, rodzi się nowy. Każda uczciwa osoba, która wydaje ostatnie tchnienie, zostaje zastąpiona nową. W ten sposób nie tylko wszystko pozostaje takie samo, ale tak naprawdę nic nigdy nie ulega zmianie. Na miejsce każdego sufiego, który umiera, gdzieś rodzi się nowy”.

#40 zasada miłości

“Życie bez miłości w ogóle się nie liczy. Nie pytaj, jakiej miłości masz poszukiwać, duchowej czy materialnej, boskiej czy ziemskiej, wschodniej czy zachodniej… Jedne podziały prowadzą tylko do kolejnych. Miłość nie zna etykietek i definicji. Jest tym, czym jest: czysta i prosta. Miłość to woda życia. A miłujący to ognista dusza! Kiedy ogień pokocha wodę, wszechświat kręci się inaczej”.

“Wybierz Miłość, Miłość! Gdyż bez słodkiego
Żywota Miłości życie to ciężar — co już pojąłeś”. – Rumi, Elif Shafak

Źródło: Czterdzieści zasad miłości autorka Elif Shafak, Wydawnictwo Poznańskie 2021, tłumaczenie Ewa Elżbieta Nowakowska

Czterdzieści zasad miłości - Elif Shafak
Czterdzieści zasad miłości – Elif Shafak

Sprawdź też: Kochać i być kochanym. 10 zasad miłości i budowania trwałych związków