Czy wyobrażasz sobie życie bez mediów społecznościowych? Media społecznościowe stały się nieodłączną częścią codziennego korzystania z sieci. W 2020 roku ponad 3,6 miliarda ludzi używało mediów społecznościowych na całym świecie. Ta liczba ma wzrosnąć do prawie 4,4 miliarda w 2025 roku, co będzie stanowić około połowy światowej populacji. Przeciętnie na portalach społecznościowych spędzamy 2,4 godziny dziennie, co stanowi wzrost o ponad pół godziny od 2015 roku.
Social media miały nas połączyć, pomóc w budowaniu relacji i lepszej komunikacji. Dobrze wykorzystane, jak każde narzędzie, mogą przynieść wiele korzyści. Ale istnieje też ciemna strona mediów społecznościowych. Sprawia one, że korzystanie z nich niesie za sobą spore konsekwencje i wiele zagrożeń. Jaki jest główny problem z social media i dlaczego powinieneś usunąć swoje konta społecznościowe?
Zdaniem Jarona Lanier autora książki 10 powodów, dla których powinieneś natychmiast usunąć swoje konta z mediów społecznościowych problemem jest BUMMER. To machina do masowego modyfikowania zachowań, wykorzystywana do manipulacji i zarabiania na nas pieniędzy. To jej działanie sprawia, że powinieneś się zastanowić, czy natychmiast nie skasować wszystkich swoich kont z mediów społecznościowych.
“Naszym problemem nie jest internet, smartfony, inteligentne głośniki czy sztuka algorytmów. Zamiast tego problemem, który sprawił, że świat stał się ostatnio taki mroczny i szalony, jest machina BUMMER, a u jej podstaw nie leży konkretna technologia, ale rodzaj planu biznesowego generującego zachęty promujące nieetyczne działanie i korumpujące ludzi”. – Jaron Lanier
Machina BUMMER czyli dlaczego powinieneś usunąć swoje konta z mediów społecznościowych
Jaron Lanier to naukowiec, muzyk i pisarz, najlepiej znany ze swojej pracy nad rzeczywistością wirtualną i swoich działań na rzecz humanizmu i zrównoważonej ekonomii w kontekście świata cyfrowego. Jest też autorem książki Dziesięć powodów, dla których powinieneś natychmiast usunąć swoje konta z mediów społecznościowych. Według Laniera problemem nie jest smartfon, bez którego wielu z nas nie wyobraża sobie życie. Problemem nie jest też Internet, który mimo niezaprzeczalnych zalet jest przez niektórych oskarżany o to, że zrujnował świat. Głównym problemem są platformy internetowe działające w systemie BUMMER – “Behaviors of Users Modified and Made into an Empire for Rent”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza “Zachowania użytkowników zmodyfikowane i przekształcone w imperium do wynajęcia”.
“Problemem nie jest konkretna technologia, ale wykorzystanie technologii do manipulowania ludźmi, do gromadzenia władzy w sposób, który jest tak pokręcony i podejrzany, że możemy postrzegać go jako zagrożenie dla przetrwania cywilizacji”. – Jaron Lanier
BUMMER to machina, która zdaniem Lanier składa się sześciu ruchomych części.
A — atencja dla dupków, dająca im fory
Ludzie w Internecie zwykle zaczynają się zachowywać nienaturalnie i agresywnie. Chociaż nie każdy internetowy kontakt jest nieprzyjemny, to jednak wiele sieciowych dyskusji cechuje agresja i hejt. Agresja zasilała negatywne doświadczenia mające silne działanie behawioralne. Dlatego też ta agresja stała się paliwem dla firm tworzących media społecznościowe, które szybko zaczęły dominować w Internecie.
Dlaczego dochodzi do tej agresji? Zwykli ludzie znajdują się w sytuacji, w której główną (a często jedyną) dostępną nagrodą jest atencja. Gdy do zdobycia nie ma niczego prócz atencji, zwykli ludzie najczęściej stają się dupkami. Dlatego, że często to największe dupki przyciągają najwięcej uwagi. Ta naturalna skłonność do “dupkowatości: cechuje działanie wszystkich innych elementów machiny BUMMER.
B — brutalne wtrącanie się w nasze życie
Wszyscy jesteśmy poddawani inwigilacji żywcem wyjętej z powieści Orwella 1984. Za szpiegowanie odpowiedzialne są głównie podłączone do internetu sprzęty osobiste. Najczęściej są to smartfony, z którymi wielu z nas praktycznie się nie rozstaje.
Na nasz temat gromadzone są najróżniejsze dane. Dotyczą one zainteresowań, połączeń, przemieszczania się, kontaktowania z innymi, odpowiedzi emocjonalnej na różne sytuacje, zakupów, wyrazu twarzy, oznak życia i wiele innych.
Zaawansowane algorytmy korelują różne dane dotyczące jednej osoby z danymi innych osób. Te korelacje w praktyce stają się teoriami opisującymi naturę każdego z podmiotów. A te teorie z kolei są bezustannie oceniane pod kątem tego, na ile trafnie potrafią przewidzieć zachowania. Dzięki informacji zwrotnej, bezustannie rosnącym i nieograniczonym niczym zbiorom danych, algorytmy te stają się stają się coraz trafniejsze.
C — celowe kierowanie zachowaniami ludzi w możliwie najbardziej niezauważalny sposób
Elementy A i B machiny BUMMER są połączone w system oceniający i dający informację zwrotną, która celowo modyfikuje zachowanie.
Ogólnie rzecz biorąc dostosowywane kanały są optymalizowane, by zwiększyć „zaangażowanie” każdego użytkownika. Zwykle robi się to za pomocą zachęt nacechowanych emocjonalnie, co z czasem prowadzi do uzależnienia.
Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, jak jesteśmy manipulowani. Podstawowym celem tej manipulacji jest coraz mocniejsze związanie nas z systemem i sprawienie, byśmy spędzali z nim coraz więcej czasu. Testowane są jednak też inne zastosowania
manipulacji.
Jeśli na przykład czytasz na urządzeniu, twoje nawyki co lubisz czytać zostaną skorelowane z nawykami wielu innych osób. Jeśli ktoś, kto ma podobne upodobania do ciebie, kupił coś po tym, jak zaprezentowano mu to w określony sposób, pojawia się szansa, że i do ciebie zostanie skierowana podobna prezentacja.
Platformy BUMMER eksperymentowały ze sprawianiem, że ludzie stawali się smutni, ze zmienianiem frekwencji wyborczej i wzmacnianiem lojalności wobec marki. Podejście do modyfikacji nawyków prezentowane przez sieci cyfrowe spłyca te wszystkie przykłady, łącząc te rozmaite elementy życia w jedno. Z punktu widzenia algorytmu emocje, szczęście i lojalność wobec marki to tylko różne, choć podobne sygnały do optymalizacji.
Efekt jest subtelny, ale kumulatywny. Nikt nigdy się tak naprawdę nawet nie dowie, dlaczego te konkretne wiadomości wywierają na ciebie taki efekt. A ty pewnie nawet nie zauważysz, że konkretna wiadomość pogorszyła ci dzień albo że jesteś manipulowany.
D — dorabianie się pieniędzy przez pozwalanie największym dupkom potajemnie oszukiwać innych
Machina do masowego modyfikowania zachowań jest wynajmowana, aby zarabiała pieniądze. Manipulacje BUMMER nie działają idealnie, ale są na tyle potężne, że dla marek, polityków i innych podmiotów funkcjonujących w warunkach konkurencji samobójstwem byłoby zaoszczędzenie na ich wynajmowaniu. Pojawia się powszechna presja, co owocuje tym, że globalne wydatki na BUMMER wciąż rosną.
Jeśli ktoś nie płaci platformie BUMMER w prawdziwej walucie, tak czy owak musi zasilać platformę danymi. W przeciwnym razie może zostać przez nią pochłonięty i zepchnięty na margines.
Motywacja finansowa, wciąż nakręca machinę BUMMER. Jeśli przyciąganie uwagi użytkowników przez prezentowanie świata jako strasznego miejsca akurat przynosi największe dochody, to właśnie to będzie się działo. Nawet jeśli będzie to oznaczać zwiększenie wpływów nieetycznych i niepożądanych uczestników rynku. Jeśli chcemy, żeby stało się co innego, musi się zmienić sposób zarabiania pieniędzy.
E — ewidentne wpychanie ludziom niechcianych treści
Algorytmy dobierają treści, z którymi każda osoba zapoznaje się poprzez swoje urządzenia. Ten element można nazwać kanałem aktualności, zbiorem rekomendacji lub personalizacją.
Komponent E sprawia, że każda osoba widzi co innego. Jego bezpośrednim zastosowaniem jest dostarczanie bodźców biorących udział w zindywidualizowanym modyfikowaniu nawyków. BUMMER sprawia, że trudniej nam zrozumieć, dlaczego inni myślą i działają tak, a nie inaczej.
Nie każda personalizacja to część systemu BUMMER. Gdy streamingowa platforma video albo portal aukcyjny podpowiada ci film albo proponuje kupienie jakiegoś przedmiotu, to nie jest BUMMER-owskie.
Staje się BUMMER-owskie tylko w powiązaniu z innymi komponentami. Szczególnie gdy te działania są opłacana przez zewnętrznych partnerów by wpływały na twoje nawyki. A prezentowane propozycje nie dotyczą twoich bezpośrednich relacji z daną platformą, z której korzystasz.
F — fałszywy tłum i społeczeństwo fałszywców
Ten komponent jest niemal zawsze obecny, choć zwykle nie jest częścią oryginalnego projektu machiny BUMMER-owskiej. Fałszywi ludzie są powszechnie obecni na platformach i tworzą na nich tło. Boty, sztuczna inteligencja, fałszywi recenzenci, fałszywi przyjaciele, fałszywi obserwujący, fałszywi uczestnicy dyskusji, automatyczni naciągacze.
Dochodzi do niewidzialnego społecznego wandalizmu. Presja społeczna, odgrywająca ogromną rolę w ludzkiej psychologii i behawiorystyce, jest syntetyzowana. Realni ludzie są przez sztuczne osoby często skutecznie manipulowani.
Fałszywi ludzie zwykle nie znajdują się pod kontrolą tych samych osób, które zarządzają platformami BUMMER. Zamiast tego powstają we współczesnej wersji przestępczego podziemia. Celebryci, firmy, politycy i osoby działające w Internecie w złych zamiarach — wszyscy oni korzystają z fabryk fałszywych ludzi. Komponent F daje impet i darmową energię. Intruzi stają się częścią organizmu.
Z jednej strony firmy technologiczne walczą z fałszywymi ludźmi, ale równocześnie na nich korzystają. Boty, fałszywe konta napędzają aktywność i generują ruch w usłudze.
“Jeśli chcesz uchronić świat przed popadnięciem w obłęd, nie musisz rezygnować ze smartfona, wykorzystywania usług w chmurze lub odwiedzania stron internetowych. Nie musisz się obawiać matematyki, nauk społecznych ani psychologii. Tym, czego musisz unikać, jest BUMMER. Usuń swoje konta w serwisach BUMMER!” – Jaron Lanier
Uwagi końcowe
Jak możesz pozostać niezależny jak kot w rzeczywistości, w której bezustannie jesteś sprawdzany i śledzony przez algorytmy wykorzystywane przez jedne z najbogatszych i najpotężniejszych firm na świecie? Najlepiej usuń swoje konta w social media i serwisach BUMMER!
Zrezygnuj z tego, co odbiera Ci prawdziwe życie!
Jeśli jeszcze masz wątpliwości, że BUMMER jest szkodliwy i warto pozbyć się swoich kont społecznościowych, przeczytaj wydaną przez Onepress w tłumaczeniu Tomasza F. Misiorka książkę Laniera Dziesięć argumentów za tym, byś usunął wszystkie swoje konta w mediach społecznościowych.
Jaron Lanier opisał w niej dziesięć argumentów na to, że to, co nagle stało się ogólnie przyjęte (nachalna inwigilacja i bezustanna subtelna manipulacja), jest w istocie nieetyczne, okrutne, niebezpieczne i nieludzkie. Zaprezentował tylko argumenty te, co do których może poszczycić się wiedzą lub perspektywą inną niż większość ludzi. Dowiedz się, jak media społecznościowe:
- odbierają wolną wolę, duszę i zdolność empatii
- brutalnie ingerują w życie użytkowników
- niezauważalnie kierują ludźmi i wzmacniają podłe skłonności
- podkopują prawdę i unieszczęśliwiają ludzi
- sprawiają, że wszystko staje się fałszywe
Jeśli masz dobre doświadczenia z mediami społecznościowymi i umiesz z nich mądrze korzystać, to prawdopodobnie to co znajdziesz w tej książce, nie odbierze ci tego. Warto jednak poznać argumenty Laniera za tym, że media społecznościowe w obecnej postaci wymagają zmiany. Bo usunięcie swojego konta z social media może być sposobem na pozbycie się tego co złe i nam nie służy oraz zachowanie i ulepszenie tego, co kochamy w mediach społecznościowych.
“Może tego nie widać na pierwszy rzut oka, ale jestem optymistą. Nie uważam, żebyśmy musieli od razu wyrzucać cały cyfrowy świat, który zbudowaliśmy. Pod wieloma względami jest fantastyczny!” – Jaron Lanier
A Ty co myślisz o mediach społecznościowych? Czy potrafiłbyś żyć bez swoich kont społecznościowych?
Sprawdź też: Zachowaj czujność w sieci, czyli jak się nie dać oszukać w Internecie
