Jaki jest Twój stosunek do oczekiwań? Wszyscy mierzymy się z dwoma rodzajami oczekiwań. Pierwsze z nich są zewnętrzne, to znaczy takie które mają wobec nas inni ludzi. Ktoś od nas czegoś oczekuje. Na przykład szef oczekuje, że przygotujemy mu raport na poniedziałek. Drugie natomiast są wewnętrzne. Sami wobec siebie stawiamy sobie jakieś oczekiwania. Chcemy np. poprawić naszą kondycję i zdrowie. Postanawiamy zapisać się na siłownie i stracić określoną liczbę kilogramów.

Gretchen Rubin autorka książki „4 tendencje. Poznaj profile osobowości, aby żyć i działać skuteczniej” przeprowadziła wnikliwe badania nad ludzką naturą i doszła do wniosku, że w zależności od naszego stosunku do oczekiwań zewnętrznych i wewnętrznych można wyróżnić cztery typy osobowości tzw. cztery tendencje.

Warto poznać swoją dominującą tendencję, bo wpływa ona na niemal każdą sferę naszego życia. Ich lepsze zrozumienie pozwala nam działać skuteczniej, podejmować lepsze decyzje, mieć mniej stresów i pozytywnie wpłynąć na nasze postępowanie. Model czterech tendencji wyjaśnia zarówno, dlaczego podejmujemy działanie, jak i to dlaczego w pewnych sytuacjach powstrzymujemy się od zrobienia czegoś. Te wszystkie korzyści uzyskujemy dzięki lepszemu zrozumieniu nas samych i tego co nami kieruje.

Wiedza o swoim profilu osobowości i poznanie swojej tendencji, może pomóc nam stać się szczęśliwszym, zdrowszym bardziej produktywnym i twórczym człowiekiem. Znając i rozumiejąc te cztery tendencje jesteśmy też w stanie lepiej rozumieć innych. Zwłaszcza jeśli wzajemnie znamy swoje dominujące tendencje. Możemy lepiej współpracować i żyć w większej zgodzie. Tworzyć lepsze i silniejsze relacje.

“System czterech tendencji pozwala nam lepiej zrozumieć Nas samych i świat wokół “.

Oto 4 tendencje – profile osobowości według Gretchen Rubin

#1 Prymusi

“Dyscyplina to moja wolność”.

Osoby, u których dominuje tendencja prymusa z chęcią akceptują zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne oczekiwania.

Prymusi lubią wiedzieć czego się od nich oczekuje. Nie lubią popełniać błędów i sprawiać innym zawodu. Zawsze starają się dotrzymywać danego komuś słowa i potrafią wytrwać przy swoich postanowieniach. Z łatwością przychodzi im wyrabianie sobie nowych nawyków. Mają łatwość podejmowania decyzji i wprowadzania ich w życie. Są samodzielni, nie potrzebują nadzoru, ponaglania, kar, aby robić to co trzeba zrobić. Chętnie przestrzegają zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych reguł.

Każda tendencja niesie za sobą też pewne wady. Z uwagi na to, że prymusi chętnie spełniają oczekiwania innych, ludzie zwłaszcza o odmiennej tendencji, czasami próbują ich wykorzystywać. Prymusi potrafią tracić cierpliwość, gdy inni ludzie odrzucają oczekiwania, kwestionują je albo nie umieją im sprostać. Z trudem może przychodzić im delegowanie zadań, bo uważają, że ktoś inny nie wykona ich tak dobrze jak oni. Prymusi zwykle nie lubią zmian procedur, nawyków czy terminów. Zwłaszcza, gdy zmiana założeń i planów następuje niemal w ostatniej chwili. Zachowania i zwyczaje prymusa mogą wydawać się otoczeniu zbyt skrajne. Gorliwość z jaką spełniają oczekiwania może czasem sprawiać wrażenie braku elastyczności i emocjonalnego chłodu.

Zalety i wady

Zalety: Operatywny samodzielny, sumienny, godny zaufania, wnikliwy, działa zgodnie z planem, gotowy spełnić oczekiwania.

Wady: Brak elastyczności, asekuranctwo, brak cierpliwości, gdy ludzie potrzebują nadzoru i pouczeń, zbytnia gorliwość w przestrzeganiu reguł, może sprawiać wrażenie sztywniaka pozbawionego humoru, brak pewności siebie gdy zasady nie są jasno określone.

#2 Sceptycy

“Zgodzę się pod warunkiem, że mnie przekonasz”.

Sceptycy kwestionują wszystkie oczekiwania. Spełniają oczekiwania jedynie wtedy, gdy uznają je za uzasadnione. Czyli w konsekwencji akceptują tylko wewnętrzne oczekiwania.

Sceptycy przywiązują dużą wagę do informacji, logiki i efektywności. Kwestionują wszystko co uznają za arbitralne, nieuzasadnione i nieefektywne. Potrafią poddawać w wątpliwość nawet powszechnie przyjęte zwyczaje i założenia. Samodzielnie zbierają dane, informacje, sami podejmują decyzje i działają w oparciu o uzasadnione przesłanki. Kierują się wyłączenie wewnętrznymi pobudkami.

Spełniają oczekiwania tylko, gdy uznają je za rozsądne i efektywne. Dobrze spełniają zewnętrzne oczekiwanie, które jest dobrze uzasadnione, bo staje się ono ich wewnętrznym oczekiwaniem. Sami decydują, czy określone działania są słuszne, czy nie. Kiedy już zaakceptują uzasadnienie jakiegoś oczekiwania są samodzielni i nie potrzebują nadzoru nad realizacją.

Sceptycy chcą podejmować przemyślane decyzje i często są gotowi zadać sobie wiele trudu, aby zebrać potrzebne do dokonaniu właściwego wyboru informacje. Są też zainteresowani wszelkimi ulepszeniami, lubią eliminować błędy i wprowadzać bardziej skuteczne metody działania.

Jeśli chodzi o wady sceptyków to można wśród nich wymienić czasem przesadną dociekliwość i poddawanie wszystkiego w wątpliwość. Sceptycy mogą być odbierani przez otoczenie jako męczący, nudni i jako osoby, które utrudniają podjecie działań i osiągnięcie celu. Gdy sceptyka nie przekona uzasadnienie nie będzie chciał go spełnić.

Sceptyków dopada też czasem paraliż decyzyjny. Zbierają dane, analizują, rozpatrują daną sytuację z wielu różnych perspektyw zanim dokonają wyboru. Zabiera to czas i wstrzymuje w podjęciu decyzji.

Potrafią kwestionować opinie fachowców i nie uznają autorytetów. Mogą odrzucić ich wskazówki i rady na rzecz własnych, bo często uznają, że sami wiedzą lepiej.

Zalety i wady

Zalety: podejmują przemyślane decyzje na podstawie faktów i danych, cechuje ich obiektywizm, dążenie do usprawnień, chętnie działają jeśli widzą sens i dobre uzasadnienie.

Wady: może mieć problemy z podejmowaniem decyzji, gdy nie przekonuje go uzasadnienie może nie podejmować działania, może stać się maniakiem, czasem nie chce odpowiadać na pytania, nadmiernie dopytują o każdą kwestię.

#3 Obowiązkowi

“Możesz na mnie liczyć i liczę, że będziesz na mnie liczyć”.

Obowiązkowi chętnie spełniają zewnętrzne oczekiwania. Jednak pojawi się u nich opór w spełnianiu wewnętrznych oczekiwań.

Obowiązkowi mobilizują się tylko wtedy, gdy ktoś ich rozlicza z wyników. Kiedy oczekiwanie pochodzi z zewnątrz np. od szefa, lekarza, trenera, członka rodziny itp., to wtedy obowiązkowi je spełniają. Przez wzgląd na innych dotrzymują zobowiązań i obietnic, wykonują plany. Natomiast działając dla siebie mają z tym kłopot. Wewnętrzne zobowiązania są dla nich wyzwaniem. Aby sobie z tym poradzić potrzebują zewnętrznej kontroli i nadzoru.

Ze względu na silne poczucie obowiązku wobec innych są dobrymi przywódcami, członkami zespołu, przyjaciółmi czy członkami rodziny. Jeśli to czego inni oczekują od obowiązkowych jest w zgodzie z ich własnymi oczekiwaniami są zadowoleni z życia i szczęśliwi.

Jeśli chodzi o potencjalne wady, to główna polega na tym, że trudno im spełnić swoje wewnętrzne oczekiwania, jeśli nie będą mieli zewnętrznej kontroli. Mają kłopot z wewnętrzną motywacją. Jednak gdy brzemię zewnętrznych oczekiwań staje się zbyt ciężkie, potrafią się zbuntować i nie chcą dalej wywiązywać się ze zobowiązania.

Potrafią znaleźć czas dla innych, ale często nie znajdują go dla siebie.

Zalety i wady

Zalety: potrafią być dobrym szefem, liderem, członkiem drużyny; są odpowiedzialni, dokładają wszelkich starań; są posłuszni i reagują na zewnętrzną kontrolę.

Wady: podatny na przepracowanie i wypalenie; potrafi się buntować co może mieć przykre konsekwencje; czasem daje się wyzyskiwać; ma kłopot z odmawianiem innym i stawianiem granic.

#4 Buntownicy

“Nie zmusisz mnie do niczego ani sam się do niczego nie zmuszę”.

Buntownicy to osoby, które stawiają opór zarówno zewnętrznym jak i wewnętrznym oczekiwaniom

Każdego dnia stykamy się z zewnętrznymi i wewnętrznymi oczekiwaniami, dla buntowników wybór jest prosty, bo odrzucają wszystkie. Chcą robić tylko to co im się podoba i kiedy im to odpowiada. Kiedy ktoś ich o coś prosi lub wydaje jakieś polecenie stawiają opór. Nawet sami sobie nie chcą nakazywać co mają robić.

Ważne jest dla nich poczucie wolności, wyboru i wyrażania własnego ja. Odrzucają wszelką kontrolę, samodyscyplinę. Lubią łamać zasady. Nie dotrzymują zobowiązań, lekceważą obowiązujące reguły i przyjęte zwyczaje. Jeśli buntownicy coś robią to tylko dlatego, że sami tak zdecydowali. Nie przejmują się opinią innych i są wolni od wielu nacisków. Sprzeciwianie się czyimś oczekiwaniom sprawia im przyjemność.

Buntownicy lubią wyzwania, gdy mogą im sprostać po swojemu. Gdy robią to na co mają ochotę często mocno się w to angażują i dają z siebie wszystko.

Przywiązują dużą wagę do autentyczności i samookreślenia. Chcą, aby ich życie było realizacją wyznawanych przez nich wartości.

Bycie buntownikiem ma wiele zalet dla samego buntownika, jednak buntownicy często irytują innych ludzi. Jeśli ktoś ich o coś prosi lub każe prawdopodobnie usłyszy odmowę. Buntownicy stawiają opór praktycznie we wszystkim, co uznają za próbę narzucenia im czegoś. Ten opór może być dla nich autodestrukcyjny, szkodliwy lub nawet sprzeczny z ich własnymi pragnieniami. Chcąc za wszelką cenę zachować wolność, może się to dla nich skończyć kontrolą, której przecież próbują uniknąć i działaniem wbrew sobie.

Nie chcą działać według planu. Mają awersję do powtarzalnych czynności. Odrzucają każdy system, w którym ktoś inny decyduje co mają robić. Buntownicy chcą postępować według własnej woli, ale ich krnąbrność często to uniemożliwia. Buntownicy mają też skłonność do popadania we frustracje.

Zalety i wady

Zalety: myślą niezależnie i mają własne zdanie, nie ulegają stereotypom, odważnie kroczą własną drogą, są spontaniczni, podążają za swoimi pragnieniami.

Wady: niechętni do współpracy, odmawiają pomocy, niedelikatni, mogą mieć kłopoty z wykonywaniem zadań powtarzalnych, które trzeba wykonać za każdym razem w ten sam sposób, mają trudności z rutynowymi czynnościami i planowaniem, niespokojni ciągle szukają czegoś nowego, trudno im wytrwać w jednym miejscu, pracy czy związku.

Uwagi końcowe

Oto poznałeś 4 tendencje, które określiła Gretchen Rubin:

Oczywiście każdy z nas ma w sobie coś z prymusa, sceptyka, obowiązkowego czy buntownika. Jednak jedna z tych czterech tendencji jest naszą podstawową i główną. Ma największy wpływ na nasze wybory i sposób postępowania.

Aby sprawdzić swoją dominującą tendencję możesz wypełnić specjalny test, który jest dostępny na stronie  https://quiz.gretchenrubin.com/. Test wypełniło już setki tysięcy osób, dzięki czemu lepiej poznali siebie i swój typ osobowości. Ta samoświadomość jest bardzo ważna, bo szczęśliwe życie osiąga się będąc w zgodzie, ze swoimi wartościami, charakterem i własnymi zainteresowaniami.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat prymusów, sceptyków, obowiązkowych i buntowników sięgnij po książkę Gretchen Rubin “4 tendencje. Poznaj profile osobowości, a żyć i działać skuteczniej“.

Dowiesz się z niej nie tylko więcej o czterech tendencjach, ale nauczysz się też jak postępować z ludźmi, którzy przejawiają określony typ osobowości. Nauczysz się też jak wykorzystywać zalety każdej z tendencji. Książka jest pełna przykładów „z życia wziętych”, co bardzo ułatwia zrozumienie i stosowanie w praktyce tej wiedzy.

Znajomość swojej tendencji pozwala nam też stwarzać sytuacje, w których ujawniają się nasze talenty i mocne strony. Dzięki czemu możemy zwiększyć szanse na sukces w życiu prywatnym i zawodowym. Natomiast znając przewodnią tendencję u innych poprawimy nasze relacje. Stajemy się bardziej tolerancyjni. Lepiej dopasujemy naszą komunikację i skuteczniej przekonamy inne osoby do tego, aby zrobiły to czego od nich oczekujemy.

Każdy z nas dzięki większemu doświadczeniu i wiedzy może nauczyć się wykorzystywać zalety swojej tendencji i niwelować jej wady.

A jaka jest Twoja dominująca tendencja? Napisz w komentarzu.