autor Agnieszka Szajewska

Jak zostać geniuszem? Każdy ma jakiś wybitny talent. Dlaczego jest tak, że jednym udaje się go odkryć, a innym nie? Co sprawia, że geniusze odnoszą sukces? Wystarczy prześledzić kilka biografii wybitnych osobowości, aby zauważyć pewne zbieżności w ich zachowaniu oraz wspólne cechy osobowości, które pomogły im przezwyciężyć trudności, a w efekcie zrealizować cele.

Piękny umysł i jego wizje

Geniusze zachwycają sprawnością umysłu, są dynamiczni i nieprzewidywalni. W historii często uważano ich za szaleńców, ponieważ podważali ogólnie przyjęte wzorce myślenia. Na przykład Albert Einstein, obserwując proste zjawiska dnia codziennego, opracował większość swoich hipotez naukowych. Zauważał to, na co wcześniej nikt nie zwrócił uwagi. Pewnego razu, jadąc do pracy, obserwował zegar na wieży. Odniósł wrażenie, że kiedy jest w ruchu, wskazówki wolniej się przesuwają. Tak powstała teoria względności czasoprzestrzeni. Jej słuszność potwierdziły badania  upływu czasu w próżni oraz w przestrzeni kosmicznej. Einstein pracował także nad bombą atomową i przewidział katastrofalne skutki jej użycia. Jest też prekursorem fizyki kwantowej. Podobno miał nieprzeciętny mózg i dzięki temu wyprzedził swoją epokę. Czy jednak gdyby nie był konsekwentny w działaniu, nieustępliwy i odważny, osiągnąłby ten sam sukces?

Misja – to słowo pojawiające się na początku statutu każdej instytucji publicznej: misja i wizja. Kto wymyślił ten schemat? Geniusze! Oni są zawsze przede wszystkim nastawieni na realizację. Mają bardzo silną potrzebę wypełnienia zadania, do którego zostali stworzeni. Kolumb, Jonanna d’Arc i Napoleon nie cofnęli się ani na krok, kiedy urzeczywistniali swoje marzenie.

Tworzenie nowych światów

Ludzie wybitni używają wizualizacji. Według Anny Tabak „śnią na jawie”. Widzą nową rzeczywistość najpierw w swojej głowie, a później w świecie. Dążąc do celu, szukają optymalnych rozwiązań. Są kreatywni, wykraczają poza pewne utarte sposoby myślenia i widzą możliwości tam, gdzie inni dostrzegają przeszkody. Przykładem takich osób mogą być dwaj wynalazcy: Thomas Edison i Nikola Tesla. Pierwszy z nich stworzył pierwszą na świecie „fabrykę wynalazków”. Zapraszał do swoich laboratoriów wybitnych ludzi z całego świata. Tam mogli wspólnie pracować i rozwijać się. Sam Edison robił dziesiątki a czasem setki eksperymentów, pracując nad jednym odkryciem lub konstrukcją. Nie poddawał się, aż znalazł rozwiązanie problemu. Tak było na przykład z żarówką. Drugi z panów – Tesla – był twórcą: transformatora, pilota zdalnego sterowania, silnika elektryczny, a także układu trójfazowego. Badał prąd zmienny oraz fale elektromagnetyczne. Jego świat wypełniała energia: twórcza, nieuchwytna, lecz wszechobecna. Dzięki niemu mamy dzisiaj radio, telewizję oraz pośrednio także Internet.

Łowcy idei

Geniusze łowią pomysły. Myśli przychodzą do nich. Jak to się dzieje? Otóż sprzyja temu profil ich osobowości. Często są introwertyczni i refleksyjni, mają większą świadomość otaczającego ich świata. Dzięki większej wrażliwości na bodźce lepiej i pełniej odczytują docierające do nich informacje. Często też używają metafor. Przykładem metaforycznego ujęcia świata mogą być powieści J.R.R. Tolkiena. Fantastyczna rzeczywistość, którą stworzył, stała się ziemią obiecaną dla kolejnych pokoleń fantastów. Baśnie na nowo stały się przestrzenią literacką nie tylko dla dzieci. Ktoś może powiedzieć, że to tylko literatura. Nie tylko, kiedy powieść H.G. Wellsa „Wojna światów” ukazała się jako słuchowisko, wybuchła panika, ponieważ wielu odbiorców uwierzyło, że kosmici naprawdę wylądowali. Tytuł serii książek i filmów „Gwiezdne wojny” stał się nazwą programu kosmicznego USA. Nasze myśli mają ogromną moc sprawczą. Wystarczy je podeprzeć działaniem i gotowe. Zmieniamy świat.

Myśleć jak geniusz

M.J. Gelb wysunął tezę, że wystarczy zmienić sposób myślenia, aby stać się twórczym i efektywnym. W książce: Myśleć jak Leonardo da Vinci wymienił i opisał 7 zasad, prowadzących do rozwoju intelektualnego i sukcesu. Oto one:

  1. nienasycona ciekawość życia i głód wiedzy
  2. eksperymentowanie
  3. ćwiczenie zmysłów
  4. przyznanie, że nie ma czegoś takiego jak pewnik
  5. równowaga pomiędzy logiką i wyobraźnią
  6. samodoskonalenie intelektualne i fizyczne
  7. myślenie systemowe i całościowe

Autor opracował powyższy kanon, studiując metody pracy i nauki słynnego Leonarda, który przez cale życie nieustannie się uczył. Im więcej poznawał tym większy miał głód wiedzy. Z każdego odkrycia wyłaniały się kolejne pytania (zasada 1). Całe życie eksperymentował ze swoimi wynalazkami i ulepszał warsztat, wykorzystując niestandardowe materiały (zasada 2 i 4). Pracował nad kompozycją i wykorzystywał nietypowe środki ekspresji, które testował na odbiorcach. Sprawdzał reakcję osób, oglądających jego dzieła, testując ich wyobraźnie. Pozwalał też oceniać swoje prace.

Do późnej starości zachował sprawność intelektualną i fizyczną, którą zawdzięczał nie tylko predyspozycjom genetycznym, ale również rozsądkowi. W swoich pismach zwracał uwagę na właściwą dietę, potrzebę ruchu, wypoczynku oraz na higienę (zasada 6), a przecież promowanie zdrowego trybu życia nie było specjalnie popularne w jego czasach, podobnie jak praca nad rozwojem umiejętności sensorycznych.

Wiemy, że Leonardo ćwiczył intelekt i zmysły, używając pisma lustrzanego[1]. Wykonywał dziesiątki szkiców ludzi, zwierząt i maszyn w ruchu. Badał widmo światła, studiował optykę, medycynę, mechanikę (zasada 3). Potrafił spojrzeć na tę samą rzecz z różnych perspektyw. Z taką samą sprawnością używał wyobraźni, tworząc rysunki oraz symulację na papierze, co wyciągał logiczne wnioski z doświadczeń i obserwacji (zasada 5).

Nie był jednostronny, myślał wielopłaszczyznowo (zasada 7). Odkrywał reguły, którymi rządzą się zjawiska fizyczne, wiązał fakty i tworzył teorie. Widział powiązania pomiędzy zjawiskami przyrody. To on jako jeden z pierwszych wysunął tezę o człowieku jako mikrokosmosie. Uważał, że pewne zjawiska i prawa są uniwersalne dla wszystkich sfer życia. Przekraczał granice poznania. Jego umysł był w ciągłym ruchu, w działaniu.

Korzystając z metod nauki i poznawania, opracowanych przez mistrza, możesz nauczyć się i zrozumieć więcej, możesz odnaleźć najważniejszy cel i sens twojego życia. Przecież zrozumienie jest kluczem do sukcesu.

M Gelb opisuje przede wszystkim cechy intelektu. Do jego listy dodałabym jeszcze trzy cechy osobowości:

  1. asertywność
  2. intuicję i selektywność
  3. szybkość działania

Żyjemy w świecie natłoku informacji. Dzisiaj o skuteczności działania decyduje szybki wybór pomiędzy tym co niezbędne i skuteczne, a tym co niepotrzebne. Nie ma czasu na przemyślenia, zastanawianie się. Decyzja musi nastąpić natychmiast lub wcale (rezygnacja to też decyzja). Tutaj pojawia się miejsce dla intuicji. To ona prowadzi do celu najkrótszą drogą. Wielu ludzi, którzy odnieśli sukces, opowiada często o tym, jak w jednej chwili zmieniło się całe ich życie. Nagły impuls sprawił, że podjęli ryzyko i wygrali. Liczyła się szybkość działania. Coraz powszechniejszy jest pogląd, iż nie musisz wiedzieć wszystkiego, aby rozwiązać problem. Plany warto modyfikować i poprawić w oparciu o nowe doświadczenia. Trzeba jednak uważać na pojawiającą się presję.

Jeszcze nigdy w historii nie byliśmy tak narażeni na manipulację oraz naciski zewnętrzne. Nawet zwykła reklama wpływa na świadomość wielu tysięcy odbiorców, a co dopiero kiedy ktoś używa indywidualnej formy nacisku. Propozycje marketingowe, krytyka, hejtowanie, gra na emocjach przy wykorzystaniu pasji oraz zainteresowań odbiorcy – to tylko niektóre narzędzia społecznej manipulacji. Trudno zachować jasność umysłu w natłoku obrazów, stymulatorów i opinii, a jednak jest to konieczne. Tylko ty wiesz, gdzie jest cel twojej podróży. Nie daj się konkurencji.

Kreatywność i serce

Ludzie genialni to pasjonaci. Potrafią poświęcić wiele lat, aby zrealizować swoje marzenie. Wypróbowują przy tym wszystkie dostępne rozwiązania. Szalone pomysły i upór są esencją ich życia. Pracują ponad miarę, wydają wszystko co mają i nie słuchają krytyki. Tajemnicza siła pcha marzycieli ku rozwiązaniu, którego nie znalazł (a może nawet nie szukał) nikt przed nimi. Dlatego właśnie biografie geniuszy to ciekawa lektura. Możesz pomyśleć, że nie stać cię na poświęcenia i szaleństwa, że nie masz aż tyle samozaparcia, pasji i inwencji co oni, ale na pewno jest coś co naprawdę lubisz robić i właśnie to jest twoim polem na stanie się geniuszem.

Jeśli nie wiesz w jakiej dziedzinie chcesz osiągnąć sukces, popatrz co sprawia ci największą przyjemność. Tylko w dziedzinie, którą kochasz, możesz się naprawdę rozwinąć. Ograniczenia i trudności są naturalną częścią życia, żeby je przezwyciężyć potrzebujesz działać, tylko tyle. Im więcej zrobisz, tym staniesz się lepszy (lepsza). Geniusz jest osobą, która osiągnęła mistrzostwo.

Najlepiej i najskuteczniej uczymy się i doskonalimy, praktykując. Dlatego na koniec polecam przetestowanie wszystkich metod pracy geniuszy, które wymieniłam. Zobacz, co najlepiej sprawdza się u ciebie.

Pytanie: czego chcę? musi być więc zadawane jak najczęściej, aby indywidualne cele oraz droga ku nim pozostały na pierwszym miejscu.

Bibliografia:

Michael J.Gelb, Myśleć jak Leonardo da Vinci
Joanna Smolińska, Genialne umysły, WWW.racjonalista.pl
Dziesięć cech, które wyróżniają wielkie umysły, WWW.annatabak.pl

[1] Pismo lustrzane – na kartce znajduje się odwrócona wersja tekstu, aby poprawnie odczytać informację, należy obejrzeć  lustrzane odbicie obiektu.
[A1]W książce autor używa włoskich określeń na każdą z cech, ale uznałam, że w tak krótkim tekście wprowadzą zamęt i z nich zrezygnowałam. Czy słusznie?

 

Autor: Agnieszka Szajewska – absolwentka wydziału filozofii i socjologii Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curié w Lublinie. Wieloletni pracownik placówek oświatowych. Zwolenniczka życia w zgodzie z naturą i aktywności fizycznej. Zajmuje się badaniem metod efektywnego rozwoju jednostki pod kontem emocjonalnym i społecznym. Motto życiowe – codziennie inne, bo trzeba się rozwijać.
www.facebook.com/Szajewska.Agnieszka