Nie ma formy motywacji bardziej podstawowej niż nasze prymitywne pragnienia. Psychologia ewolucyjna (ang. Evolutionary Psychology) to połączenie nauk ścisłych z psychologią i badaniami nad rozwojem człowieka. To dziedzina, która bada naszą elementarną naturą i to jak bardzo stare czynniki motywacyjne działają w odniesieniu współczesnego życia. Co nas motywuje odkąd człowiek stąpa po ziemi? Psychologia ewolucyjna wskazała piętnaście ewolucyjnych motywacji człowieka. Można je też nazwać “pierwotnymi popędami” – które skłaniały nas do działania od czasów jaskiniowych, i nadal to robią. Przyjrzyjmy się im po kolei. Zaczynamy!
“…ludzka mentalność niewiele zmieniła się w ciągu tysiącleci. Kierują nami te same instynkty i te same pragnienia bez względu na otoczkę kulturową”. – Sławomir Koper
Co nas motywuje? 15 ewolucyjnych motywacji i pragnień człowieka
#01 Pożądanie
Rozmnażanie to najważniejszy obowiązek każdego gatunku, który chce przetrwać. Współcześnie mamy mnóstwo pożądania, wraz z kontrolą urodzeń i rytuałami godowymi.
#02 Głód
Pragnienie, aby zjeść możliwie jak najwięcej, kiedy jedzenie jest dostępne, niosło ocalenie jaskiniowcom w okresach głodu. Dzisiaj często przyczynia się do szerzenia epidemii otyłości.
#03 Wygoda
Potrzeba schronienia niegdyś skłaniała naszych przodków, aby sobie znaleźli jaskinię, rozpalili ognisko i sypiali na mchu. Obecnie napędza ona naszą obsesję wystroju domu i posiadania nieruchomości.
#04 Strach
Uczucie strachu chroni ludzi przed wchodzeniem w niebezpieczne sytuacje lub pozostawaniem w nich. Takie jak np. narażenie się na pożarcie przez niedźwiedzia lub, obecnie, wejście w ciemną uliczkę w środku nocy w niebezpiecznej dzielnicy.
#05 Obrzydzenie
Kolejny czynnik motywacyjny służący ochronie – obrzydzenie powstrzymywało jaskiniowców przed spożywaniem gnijących pokarmów czy brodzeniem w rojących się od bakterii bagnach. Obecnie skłania nas do zachowywania higieny.
#06 Atrakcyjność
Ludy prymitywne ozdabiały swoje ciała biżuterią i barwnikami, aby przyciągnąć wartościowego partnera. Obecnie celowi temu służą: makijaż, modne stroje i fryzury czy popularne diety.
#07 Miłość
Miłość to głębokie uczucie i poczucie odpowiedzialności za siebie nawzajem utrzymywało rodziny razem, wówczas i teraz.
#08 Opiekuńczość
Gotowość do opieki nad dziećmi, karmienia ich i wychowywania to kwestia przetrwania plemienia.
#09 Robienie zapasów
Gromadzenie i przechowywanie zasobów kiedyś chroniło ludzi przed niedostatkiem i głodem. Obecnie czasem uważane jest za wyraz chciwości lub nawet oznakę choroby psychicznej.
#10 Tworzenie
Innowacje – wykonanie lepszej włóczni, wynalezienie koła – niegdyś pomagały nam przetrwać. Obecnie poprawiają jakość życia codziennego.
#11 Sprawiedliwość
Karanie lub wypędzanie przestępców chroni bezpieczeństwo szerzej pojętego plemienia. Obecnie idea prawa i jego przestrzegania to fundament żyjącego w pokoju społeczeństwa.
#12 Afiliacja
„Szukanie swojego miejsca” to motywacja skłaniająca jednostkę do wymyślania sposobów na to, aby mieć wkład w życie plemienia. Obecnie chodzi o znalezienie swojej „niszy” lub ludzi, z którymi masz wspólny język.
#13 Status
Im wyższa twoja pozycja społeczna, tym więcej masz zasobów i przywilejów. Współczesne społeczeństwo ceni intelekt i umiejętności, a niekoniecznie tylko siłę fizyczną.
#14 Zabawa
Ludzie ćwiczą się w umiejętnościach służących przetrwaniu, symulując je w postaci zabawy – od kołysania laleczki po sporty będące odzwierciedleniem wojny
#15 Ciekawość
Motywacja zawarta w pytaniu: „A co tam jest?” jest odpowiedzialna za ekspansję gatunku ludzkiego na inne kontynenty i w przestrzeń – czy to kosmiczną, czy „cyber”. Czujemy potrzebę eksploracji.
Uwagi końcowe
Ludzie ewoluują i adaptują się od milionów lat. Zmiana to mechanizm, który zapewnił nam przetrwanie. Gdybyśmy nie przystosowali się do otoczenia, wymarlibyśmy wiele tysięcy lat temu. Zdolności do adaptacji towarzyszy nieustępliwa potrzeba ciągłego ewoluowania, niezależnie od tego, jakie sukcesy już osiągnęliśmy jako gatunek czy jednostki. Od życia na drzewach czy w jaskiniach i padania łupem drapieżników doszliśmy do panowania na planecie. Nasze pierwotne instynkty i motywacje wciąż w nas są obecne.
Które z tych 15 ewolucyjnych motywacji są największym bodźcem dla ciebie? Świadomość tego, co naprawdę motywuje twoje zachowanie i działania, jest ogromnie pomocna w procesie wprowadzania pozytywnych zmian. Dzięki temu, wiesz, kim jesteś, dlaczego robisz to, co robisz, a także, jak podejmować zdrowsze decyzje, które prowadzą do szczęśliwszego życia i tego czego pragniesz.
“Samo działanie jest wartością. Twoja wartość znika, gdy rezygnujesz z chęci do zmian i doświadczania życia. Masz jednak wybór, dokonaj go i poświęć mu się. Czyny te dadzą ci nową nadzieję i poczucie celu”. – Christopher Paolini
Sprawdź też: 12 powodów dla których dalej brakuje Ci motywacji
A Ciebie co motywuje?
