Mózg ludzki to zadziwiający i niezwykły organ. Cały postęp i rozwój ludzkości praktycznie nie byłby możliwy, gdy nie nasz mózg. To mózg pozwolił nam opanować Ziemię i stworzyć świat, który dzisiaj znamy. Mimo, że o działaniu mózgu człowieka wiemy coraz więcej to nadal skrywa on przed nami wiele tajemnic, które wciąż sukcesywnie odkrywamy. Wciąż niestety powtarzanych jest wiele mitów o mózgu i potrzeba dalszych badań naukowych, aby zrozumieć, jak funkcjonuje ludzki mózg.

Od sprawności działania naszego mózgu zależy nasza skuteczność i efektywność. Zdrowy mózg i bystry umysł mogą być Twoją siłą i przewagą konkurencyjną. Dr John Medina w swojej książce 12 sposobów na supermózg opisuje dwanaście faktów, które wiadomo na temat ludzkiego mózgu. Warto je znać, aby lepiej rozumieć, jak działa nasz mózg i móc wykorzystać tą wiedzę na swoją korzyść. Przyjrzyjmy się im po kolei. Zaczynamy!

“Mózg doskonale znosi każde obciążenie związane z procesami uczenia się i zapamiętywania, a nawet stać go na wysiłek miliard razy większy”. – Isaac Asimov

Jak działa ludzki mózg? 12 sposobów na supermózg

#01 Mózg człowieka ewoluował

Może Ci się wydawać, że masz jeden mózg, ale jeśli spojrzymy na ludzki mózg z perspektywy ewolucji, to mamy, aż trzy mózgi. Zaczęło się od „mózgu jaszczurki”, który spowodował, że oddychamy, później doszedł mózg podobny do „mózgu kota” (ssaczy), aż w końcu pojawiła się kora przedczołowa – „mózg człowieka”.

Mózg ludzki jest bardziej skomplikowany niż mózg jakiegokolwiek zwierzęcia. Jako gatunek zapanowaliśmy na Ziemią dzięki przystosowaniu się do zmian. Zmiana z poruszania się na czerech kończynach na dwunożność, uwolniła energię potrzebną do rozwoju skomplikowanego mózgu. Rozumowanie symboliczne, które jest wyjątkową ludzką zdolnością, umożliwiło rozumienie intencji i motywacji innych oraz działanie w ramach grupy.

#02 Ćwiczenia fizyczne są dobre dla mózgu i sprzyjają sile umysłu

Nasze mózgi są stworzone do ruch. Badania pokazują, że wykonywanie ćwiczeń aerobowych dwa razy w tygodniu, może zmniejszyć o połowę ryzyko wystąpienia demencji oraz zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę Alzheimera.

Aby poprawić swoją zdolność myślenia bądź aktywny fizycznie. Ćwiczenia powodują, że do mózgu dopływa krew z glukozą, źródłem energii i tlenem. Zabierane są „odpady” w postaci toksycznych elektronów oraz stymulowane jest białko, które stymuluje połączenia między neuronami.

#03 Każdy mózg jest inny

U ludzi różne obszary mózgu rozwijają się w różnym tempie. Nie ma dwóch osób, które przechowywały by w swoim mózgu tę samą informację w ten sam sposób.

To co robisz i czego doświadczasz w życiu fizycznie zmienia wygląd Twojego mózgu. Istnieje wiele rodzajów inteligencji, a wielu z nich nie uwzględniają standardowe testy IQ. Ludzki intelekt jest złożony. Możemy wyróżnić np. inteligencję werbalną (językową), muzyczną (rytmiczną), logiczną (matematyczną), cielesną (kinestetyczną), interpersonalną i intrapersonalną (wewnątrz osobową).

#04 Ludzki mózg nie zwraca uwagi na nudne rzeczy

Nasza uwaga może skupiać się tylko na jednej rzeczy naraz. Dlatego też promowana jeszcze do niedawna „wielozadaniowość” (ang. multitasking ), zamiast teoretycznie zwiększać naszą produktywność wywołuje przeciwny skutek, obniżając naszą skuteczność i efektywność.

Nasze mózgi nie lubią nudy. Tracimy szybko zainteresowanie i z reguły po ok. 10 min nasza uwaga spada do zera. Jeśli chcesz podtrzymać zainteresowanie Twoich słuchaczy powinieneś przyciągnąć ich uwagę opowiadaniami lub zdarzeniami o dużej dawce emocji. Dodatkowo pobudzenie emocjonalne pomaga mózgowi w zapamiętywaniu i nauce.

#05 Powtarzaj by zapamiętać

Mózg wykorzystuje wiele systemów pamięci. Jeden z nich składa się z 4 etapów: kodowanie, magazynowanie, pozyskiwanie, zapominanie. Gdy jakaś informacja trafia do naszego mózgu dzielona jest na fragmenty, które są wysyłane na przechowywanie do różnych rejonów kory mózgowej.

Większość zdarzeń, które prognozują, czy to zostało poznane zostanie zapamiętane, odbywa się w pierwszych sekundach procesu uczenia się. Im bardziej pracochłonne jest kodowanie pamięci w czasie pierwszych chwil, tym będzie ona trwalsza.

To co pomaga mózgowi w zapamiętaniu to powtarzanie. Jeśli chcesz dodatkowo zwiększyć swoje szanse na przypomnienie sobie czegoś, odtwórz sytuacje, która była związana z umieszczeniem tej informacji w mózgu.

#06 Pamiętaj by powtarzać

Większość naszych wspomnień znika w ciągu kilku minut, te którym udaje się przetrwać z czasem ulegają wzmocnieniu.

Mózg daje nam jedynie przybliżony obraz rzeczywistości, bo nowa wiedza miesza się z przeszłymi wspomnieniami i magazynuje tę mieszankę jako całość. Pamięć długoterminowa powstaje w wyniku dwukierunkowej konwersacji między hipokampem i korą mózgową. Aby nasza pamięć długoterminowa była bardziej wiarygodna potrzebne jest stopniowe włączanie nowych informacji i powtarzanie ich w określonych odstępach czasu.

#07 Śpij dobrze, myśl sprawnie

Brak snu upośledza naszą zdolność koncentracji, funkcje wykonawcze, pamięć roboczą, nastrój, umiejętności rozumowania, a nawet precyzję ruchu. Aby nasz mózg działa sprawnie powinniśmy się wysypiać.

Oprócz tego, kiedy śpimy neurony mózgu przejawiają dużą aktywność i porządkują prawdopodobnie wszystko czego nauczyliśmy się w ciągu dnia. Sen pomaga więc, w procesie przyswajania wiedzy.

#08 Mózg pod wpływem stresu się nie uczy

Stres emocjonalny ma negatywny wpływ na zdolności do przyswajania wiedzy oraz na wydajność naszej pracy. Przewlekły stres nie tylko może doprowadzić do zawału serca czy udaru, ale nadmiar kortyzolu z czasem uszkadza komórki hipokampa upośledzając naszą zdolność do uczenia się i pamiętania.

Najgorszy jest stres, który powoduje, że tracimy poczucie kontroli nad problemem i odczuwamy całkowitą bezradność wobec sytuacji, w której jesteśmy.

#09 Stymuluj kilka zmysłów na raz

Nasze zmysły ewoluowały, aby współpracować. Wzrok wpływa na słuch, a to oznacza, że najlepiej uczymy się, gdy stymulujemy kilka zmysłów na raz. Połączenie wzroku, słuchu, węchu, dotyku, ruchu pozwala nam uczyć się szybciej i na dłużej zapamiętywać. Wchłaniamy informację o jakimś wydarzeniu zmysłami, po czym przetwarzamy je na sygnały elektryczne, które rozprowadzane są po różnych obszarach mózgu, następnie rekonstruujemy zdarzenie, by w końcu ujrzeć je jako całość.

Gdy podejmujemy decyzje mózg częściowo polega na przeszłych doświadczeniach, dlatego nie ma dwóch ludzi, którzy postrzegaliby jakieś wydarzenie w jednakowy sposób.

W przywoływaniu wspomnień szczególne znacznie ma zapach. Bodźce węchowe stymulują ciało migdałowe, które zarządza emocjami.

#10 Wzrok wygrywa ze wszystkimi zmysłami

Wzrok jest dominującym zmysłem, który absorbuje nawet połowę naszych mózgowych zasobów. Widzimy tylko to, co mówi nam o otoczeniu nasz mózg. Nie jest jednak 100% prawdziwy przekaz.

Analiza wzrokowa składa się z wielu etapów. Siatkówka łączy fotony w strumienie informacji. Kora wzrokowa przetwarza te strumienie. Finalnie te informacje łączą się na powrót, tak że możemy widzieć.

Dzięki zmysłowi wzroku możemy znacznie efektywniej przyswajać wiedzę. Najlepiej uczymy się i zapamiętujemy dzięki obrazom, a nie słowom pisanym i mówionym

#11 Mózgi kobiet i mężczyzn różnią się od siebie

Mózgi kobiet i mężczyzn różnią się pod względem strukturalnym jak i biochemicznym. Mężczyźni mają np. większe ciało migdałowe i szybciej produkują serotoninę, jednak nie do końca wiadomo, czy ma to jakieś znacznie. Kobiety są genetycznie bardziej złożone, ponieważ aktywne chromosomy X w ich komórkach pochodzą zarówno od ojca jak i matki. Mężczyźni dziedziczą swe chromosomy X tylko po matce, a chromosomy Y zawierają niespełna setkę genów. Dla porównania chromosom X ma ich ok. 1,5 tys.

Kobiety i mężczyźni odmiennie reagują na stres. Mężczyźni używają prawego ciała migdałowego i zapamiętują sedno sprawy. Kobiety uruchamiają ciało migdałowe lewej półkuli i pamiętają szczegóły emocjonalne.

#12 Jesteśmy naturalnymi odkrywcami

Rozpoznajemy i naśladujemy zachowania dzięki „neuronom lustrznym”, które są rozsiane po całym mózgu. Uczymy się nie poprzez bierne reagowanie na otoczenie, ale przez aktywne sprawdzanie za pomocą obserwacji, hipotezy, doświadczenia i wniosków.

Niektóre obszary naszego mózgu zachowują plastyczność jak mózgi u dzieci, dlatego możemy tworzyć neurony i uczyć się nowych rzeczy przez całe życie.

Uwagi końcowe

Ludzki mózg to fascynujący i wciąż nie do końca zbadany organa naszego ciał. Twój mózg i umysł to Twoja największa siła! Aby móc osiągnąć pełnię swojego życiowego potencjału musisz dbać o swój mózg, uczyć się, rozwijać i karmić go wartościowymi pozytywnymi treściami. Sprawdź: Jak dbać o mózg? Poznaj 8 składników rozwoju mózgu i ciała

Aby dowiedzieć się więcej o 12 zasadach działania mózgu sięgnij po książkę: 12 sposobów na supermózg. Jak przetrwać w pracy, domu i szkole, której autorem jest Dr John Medina. Nie daj się zwieść chwytliwym tytułem tej książki, który może sugerować jakiś tandetny poradnik. Dowiesz się z niej wiele cennych informacji o tym jak stymulować swój mózg do najbardziej wydajnego działania.

Każdy temat tej książki: ćwiczenia fizyczne, przetrwania, okablowanie, uwaga, pamięć, sen stres, widzenie, gender i odkrywanie jest związany ze skutecznością działania mózgu.

Ta książka to też próba rozprawienia się z wieloma mitami na temat działania mózgu i pseudo faktami naukowymi. Jej dużą zaletą jest to, że opiera się ona na wynikach rzeczywistych badań naukowych. John Medina do swojej książki wybierał tylko te badania, które zostały opublikowane w wiarygodnych źródłach, a oprócz tego zostały powtórzone z sukcesem. Wiele z nich powtarzano nawet dziesiątki racy. Ogromna ilość pożytecznej wiedzy napisana przystępnym językiem.

“Mózg ludzki – trampolina, z której możemy się odbić w magiczny świat geniuszu”. – Dilip Mukerjea

A Ty co robisz, aby Twój mózg i umysł działał na wysokich obrotach i był Twoją siłą?