Odwaga jest powszechnie podziwianą cechą. To zdolność zrobienia czegoś, podjęcia ryzyka, mimo silnych obaw lub strachu czy niebezpieczeństwa. Od wieków jest powszechnie uznawana i ceniona praktycznie w każdej kulturze i społeczności. Odwaga jest przez wielu uważana za jedną z najważniejszych ludzkich cnót. W  średniowieczu męstwo, obok roztropności, sprawiedliwości i umiarkowania uznano za jedną z czterech kardynalnych cnót.

O odwadze myślimy w kategoriach odwagi fizycznej np. żołnierz staje w obronie ojczyzny, ktoś naraża własne życie, aby uratować kogoś z płonącego budynku. Przywołujemy tę cechę również w sytuacjach moralnych i społecznych. Potrzebujemy odwagi, na co dzień w różnych sytuacjach. Odwaga jest potrzebna np. aby rozpocząć rozmowę z nieznajomym nam człowiekiem, stanąć w obronie naszych przekonań, założyć firmę, zmienić pracę i ścieżkę kariery, przenieść się do nowego miejsca czy występować publicznie. Takie przykłady można mnożyć. Jest to postawa, której używamy w różnych sytuacjach, bardziej istotnych lub mniej, w których istnieje cień strachu i ryzyko, a te pojawiają się niemal każdego dnia.

Na szczęście odwaga nie jest czymś, z czym się rodzimy. Nie jest dostępna tylko dla wybranych szczęśliwców, których natura obdarzyła “genem odwagi”. Jest to cecha, którą jeśli chcemy możemy w sobie rozwijać. Odwaga jest nawykiem, jest praktyką i umiejętnością, której można się nauczyć. Możemy nauczyć się podejmować działanie mimo naszych lęków, obaw i strachu. Jak być odważnym? Przyjrzyjmy się kilku sposobom.

„Odwaga jest słusznie uznawana za najważniejszą z ludzkich zalet… ponieważ to ta zaleta gwarantuje wszystkie inne”. – Winston Churchill

Strach vs. Odwaga

Często powtarzane jest zdanie, że odwaga to nie brak strachu. To odczuwanie go, i mimo to podejmowanie działania.

Strach jako taki nie jest zły. Strach to fizjologiczna reakcja, sprawia że wchodzimy w stan podwyższonej gotowości i czujności. Ma na celu przygotować nas na to co za chwile może nastąpić.

Strach to pierwotny instynkt, który ostrzega nas przed niebezpieczeństwem i potrafi uratować nam życie. Nastawienie ciała “walka lub ucieczka” bardzo pomagało naszym przodkom przetrwać w niebezpiecznym środowisku. Również dzisiaj strach jest nam nadal potrzebny. Jeżeli przechodzisz przez ulicę i autobus pędzi w Twoją stronę, to instynktowne mechanizmy, które powodują natychmiastową automatyczną reakcję, są wciąż bardzo przydatne.

Doświadczenie strachu jest momentem, w którym następuje wskazanie, że otwiera się przed nami jakaś możliwość działania i trzeba dokonać wyboru. Strach jest pierwszym krokiem ku odwadze. Może być dla nas jak katapulta, która wystrzeli nas w stronę bohaterskich czynów. Strach budzi nas do tego, że pojawiła się w naszym życiu okazja i trzeba coś z tym zrobić.

Jednak strach staje się problemem, gdy jest nieproporcjonalny do rzeczywistego ryzyka. Kiedy zamiast nas motywować do działania i pomagać, zaczyna nas paraliżować. Przeszkadza w zrobieniu czegoś, co w gruncie rzeczy jest słuszne, albo przyniesie nam korzyść.

Chociaż prawdą jest, że odwaga nie polega na braku odczuwania strachu, zdolność do działania w jego obecności zależy w dużym stopniu od zdolności do powstrzymywania i kontrolowania tej emocji. Im niższy i mniej paraliżujący jest Twój strach, tym bardziej będziesz w stanie podjąć działanie mimo niego.

Umiejętność budowania w sobie odwagi polega więc w dużej mierze na rozwijaniu zdolności radzenia sobie ze strachem.

Sprawdź: Strach – jakie obawy powstrzymują ludzi od sukcesu?

Strach vs Lęk

Warto zwrócić uwagę na różnicę między strachem, a lękiem. Strach pojawia się u człowieka w obliczu realnego, namacalnego zagrożenia. To reakcja organizmu, która powoduje chęć ucieczki, ukrycia lub sprawia, że zastygamy w bezruchu. Strach jest potrzebny, żeby uratować nam życie.

O lęku mówimy wtedy, gdy ma on charakter irracjonalny i wynika z wyobrażonego sobie przez nas zagrożenia czy niebezpieczeństwa. Lęk to reakcja emocjonalna dotycząca rzeczy nierealnej, funkcjonującej tylko w naszych myślach i wyobrażeniach.

Powinniśmy nauczyć się unikać strachu i radzić sobie z lękiem.

Oto 10 sposobów jak być odważnym

Oto kilka sprawdzonych sposobów, które mogą nam pomóc rozbudzić w sobie męstwo i być bardziej odważnym człowiekiem.

#1 Wykonaj rekonesans, aby rozpoznać nieznane

Im mniej o czymś wiemy, tym bardziej zawyżamy naszą ocenę ryzyka. Niepewność i nieznane rodzi oraz potęguje w nas obawy.

Aby zmniejszyć niepewność, a tym samym uspokoić nerwy, zrób możliwie dokładne rozpoznanie sytuacji, z którą masz do czynienia. Zbierz jak najwięcej informacji. Jeśli możesz wykonaj próbę lub przeprowadź jakiś test.

Na przykład, jeśli masz w planach rozmowę o pracę, udaj się z wyprzedzeniem np. dzień wcześniej do miejsca, w którym ma odbyć się to spotkanie. W ten sposób będziesz wiedział jak się tam dostać. Ile czasu zajmie Ci dojazd. Poznasz otoczenie, sprawdzisz np. gdzie można zaparkować itp. Zrób rozeznanie i zbierz dane na temat firmy, w której chciałbyś pracować. Jeśli to możliwe pozyskaj informacje o osobie, która będzie przeprowadzać rozmowę rekrutacyjną. Skorzystaj np. ze stron społecznościowych jak LinkedIn czy po prostu użyj wyszukiwarki Google. Dowiedz się, jak aktualni pracownicy tej organizacji się ubierają np. obserwując osoby, które wchodzą i wychodzą z biura. Pozwoli Ci to ocenić, jak się ubrać na rozmowę i czy pasujesz do ich kultury organizacyjnej.

Inny przykład, jeśli denerwujesz się wystąpieniem publicznym, odwiedź miejsce, w którym będziesz wygłaszać swoje przemówienie. Sprawdź salę, stań na scenie, aby wyobrazić sobie, jak będzie to wyglądać. Przetestuj sprzęt i narzędzia, z których będziesz korzystać (laptop, projektor, wskaźnik itp.). Zrób próbę i wygłoś swoje wystąpienie przed znajomymi. Poproś ich, aby ocenili jak Ci poszło. Możesz też nagrać się na wideo i obejrzeć nagranie.

Kluczem do sukcesu jest dobre przygotowanie. Sprawy są mniej przerażające, im więcej wiesz, czego się spodziewać.

#2 Używaj technik relaksacyjnych

Mały strach nas wzmacnia. Zbyt duży powstrzymuje. Aby zredukować swój strach do możliwych do opanowania poziomów i utrzymać kontrolę fizjologiczną w ryzach, użyj różnych technik relaksacyjnych.

Trening relaksacyjny i techniki relaksacji mają na celu zrelaksowanie, uspokojenie, zapomnienie o bieżących problemach. Polegają one najczęściej na rozluźnieniu mięśni, spadku napięcia lub kontroli oddechu.

Dzięki odkryciu zbawiennego wpływu tego rodzaju ćwiczeń na zdrowie psychiczne i fizyczne, rozwinęło się coraz więcej gałęzi technik relaksacyjnych. Oddziaływają one na różne zmysły człowieka. Węch (aromaterapia), słuch (muzykoterapia), wzrok (leczenie kolorami), dotyk (masaże relaksacyjne) itp.

Mogą one np. obejmować napinanie i relaksację wszystkich części ciała, “taktyczne oddychanie” (technika oddychania stosowana przez Navy Seals) czy medytację.

To co również pomaga to uważność (ang. mindfulness). Bycie uważnym jest wtedy, gdy jesteś w pełni obecny w teraźniejszości – w chwili obecnej. Uważność może pomóc wpłynąć na Twój mózg, aby radzić sobie ze strachem w bardziej skuteczny sposób. Warto zgłębić ten temat i poświęcić czas na naukę tej umiejętności. Wymaga ona wprawy i praktyki, jednak może nam przynieść wiele korzyści.

#3 Rozwijaj swoje umiejętności przetrwania

Prawdopodobnie słyszałeś o “efekcie gapia” (“biernego widza”). Jest to dobrze udokumentowane zjawisko, w którym ludzie rzadziej udzielają pomocy lub rozwiązują problemy, gdy są w tłumie, niż gdy są sami.

Obserwatorzy widząc innych ludzi wokół siebie doświadczają zjawiska rozproszenia odpowiedzialności. Widząc innych wokół siebie wnioskują, że ktoś inny już przed nimi zareagował na dane zdarzenie. Pojawia się tu również mechanizm konformizmu. Polega on na tym, że jeśli nikt wokół nie podejmuje żadnych działań, wszyscy obserwują, więc i ja poprzestanę na obserwacji.

Badania wykazały, że część przyczyn tego efektu jest taka, że ludzie sądzą, że ktoś o większych od nich kwalifikacjach i umiejętnościach udzieli pomocy. Ludzie czasem nawet mogą chcieć pomóc, ale nie wiedzą jak to zrobić, brakuje im kompetencji. I odwrotnie, co nie powinno być zaskakujące, badania pokazują też, że osoby postronne, które czują się kompetentne, częściej przychodzą innym z pomocą.

Biorąc pod uwagę różnorodność scenariuszy, które wiążą się z ryzykiem i niebezpieczeństwem, opłaca się rozwijać szeroki zakres umiejętności. Od technik samoobrony, metod udzielania pierwszej pomocy, naprawę samochodów, naukę nowych języków itp.

Rozwijaj umiejętność postępowania w życiu i radzenia sobie w różnych trudnych sytuacjach. Im wyższy będzie poziom naszego savoir-faire („know how”) – wiedza o tym, co robić w danej sytuacji – tym bardziej odważniejszym człowiekiem będziemy.

#4 Działaj razem, bo w grupie jest siła

Mimo, że część koncepcji dotyczących “psychologii tłumu” zakładała, że wraz ze wzrostem wielkości i anonimowości grupy jej uczestnicy automatycznie stają się irracjonalni, impulsywni, ulegają najgorszym impulsom i używa pejoratywnych określeń takich jak „mentalność tłumu”, działanie w grupie ma też pozytywne efekty.

Szczególnie obecność osób nam bliskich, przyjaciół i rodziny może zwiększyć Twoją odwagę i gotowość do działania w pozytywnych kierunkach.

Nasi bliscy i osoby, z którymi podzieliliśmy się naszymi planami w pewien sposób „wymuszają” na nas odpowiedzialność. Jeśli powiesz komuś, że coś zrobisz, obawa przed wstydem i bycia niesłownym, może pobudzić Cię do działania i dotrzymania słowa.

Obecność rodziny i przyjaciół może także stanowić źródło komfortu i pewności siebie, która tłumi strach. Czasem wystarczy już ich sama obecność przy Tobie. A gdy, zaczynają Ci pomagać i biorą czynny udział razem z Tobą, zyskujesz jeszcze większą odwagę.

Jesteśmy też bardziej odważni, gdy pojawia się podejście „Jeśli Ty to zrobisz, ja też to zrobię!”. Nie ma się czego obawiać, gdy robisz coś razem z innymi. Gdy masz wokół siebie ludzi, którzy osłaniają Twoje plecy i zapewniają wsparcie.

Badania pokazują, że im bardziej spójni są członkowie grupy, im większa więź miedzy nimi istnieje, tym mniej prawdopodobne jest, że zostaną powstrzymani przez wspomniany „efekt gapia”. Tym bardziej jest prawdopodobne, że podejmą pozytywne działania w krytycznej, niebezpiecznej sytuacji. Dotyczy to w szczególności grup całkowicie męskich. Można to nazwać efektem „kompani braci”. Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego.

#5 Użyj sił magicznych

Możesz pomyśleć, że użycie talizmanów, religijnych czy magicznych totemów jest irracjonalne. Jednak skoro udowodniono naukowo, że dodają one ludziom odwagi i wzmacniają pewność siebie, pomyśl czy nie warto z nich skorzystać.

Badania wykazały, że różnego rodzaju „amulety szczęścia” skutecznie poprawiają wyniki jakie ludzie uzyskują zarówno w zakresie zadań umysłowych, jak i fizycznych. Przykładem mogą być np. sportowcy, którzy przed zawodami zakładają określoną bieliznę lub zjadają rytualny posiłek itp.

Aby wykorzystać moc „magicznego myślenia”, zakładaj lub miej ze sobą specjalny “totem” w sytuacjach, w których czujesz się zdenerwowany. Może to być odzież lub biżuteria np. stary zegarek Twojego ojca czy dziadka, który dostałeś w prezencie; jakaś ważna pamiątka, moneta czy zdjęcie. Wszystko to, co ma dla Ciebie szczególne znaczenie. Sprawia, że czujesz się bardziej spokojny i pewny siebie. Może być to każda rzecz, która według Ciebie powoduje, że otacza Cię dzięki temu ochronna tarcza. Rosną Twoje możliwości i po prostu dzięki, której uznajesz, że masz większe szanse na sukces.

Nawet jeśli sam nie wierzysz w takie mistyczne rzeczy i tego typu „czary mary”, miej świadomość, że takie rozwiązania mogą zapewniać ludziom dodatkowe poczucie komfortu, determinacji i odwagi do działania.

#6 Myśl mniej o sobie, działaj na rzecz większego dobra

Egocentryk to słowo, które pochodzi z języka łacińskiego i stanowi połączenie dwóch fraz: “ego”, czyli ja i “centrum”, czyli środek. Egocentryk to człowiek, który przede wszystkim skupia się na sobie i wyłącznie przez pryzmat własnych obserwacji ocenia otaczający go świat. Niestety egocentryzm może podnosić strach i pogarszać Twoje wyniki.

Im więcej myślisz o sobie, tym bardziej boisz się działać. Kiedy koncentrujesz się na tym, jak sobie radzisz i jak się czujesz, kiedy wierzysz, że wszyscy Cię obserwują i oceniają, często sprawia to, że stajesz się skrępowany. Dopada Cię paraliż i czujesz się niezręcznie.

Im bardziej skierujesz swoje skupienie na zewnątrz, tym bardziej odważnie będziesz się czuć. Skup się w większym stopniu na uczuciach innych ludzi zamiast na własnych. Np. kiedy poznajesz nową osobę, zamiast myśleć o sobie, zastanów się jak ona czuje się w tej sytuacji. Co możesz zrobić, aby czuła się jak najlepiej itp.

W innych sytuacjach koncertuj się na misji lub celu, poczuciu służby, zamiast na ewentualnych własnych brakach i słabościach. Podporządkuj swoje działanie sprawie większej od Ciebie. Odwaga bowiem jest najsilniejsza, gdy jesteś odważny, bo masz ku temu ważny powód i wiarę w słuszność swoich działań.

#7 Wczuj się w swoją rolę

Skutecznym sposobem na zmniejszenie skrępowania jest myślenie o działaniach, które musisz podjąć w związku z rolą w jakiej się znajdujesz. Co ta rola wymaga w odniesieniu do Twoich obowiązków i powinności wobec innych. Stwarza to bardziej bezosobowy tryb działania, który może pomoc Ci wyzwolić się ze strachu i pomóc w większej śmiałości.

Pomyśl o strażakach czy ratownikach, którzy w przeciwieństwie do innych ludzi, zamiast uciekać od niebezpieczeństwa wkraczają z odwagą w sam środek „piekła”. To co ułatwia im postępowanie w ten sposób to fakt, że wiedzą, że to jest ich rola. W takich sytuacjach są mniej Tomkiem, Romanem czy Kasią, a bardziej są strażakiem, policjantem czy lekarzem. Ich tożsamość staje się mniej osobista, a bardziej dotyczy pracy, którą muszą wykonywać.

Ojciec, który może czuć się nieco onieśmielony w konfrontacji z nauczycielem swojego dziecka, może poczuć się bardziej odważnie i pewnie siebie, gdy wejdzie w rolę „głowy rodziny”, który odpowiada za dobro i ochronę swoich najbliższych.

Facet, który często czuje się nieśmiało jako gość imprezy, może wykazywać odmienną postawę, kiedy sam zorganizuje przyjęcie. Wówczas wchodzi w rolę „gospodarza”, który ma jasno określone obowiązki. Musi zadbać o zaproszonych gości i sprawić, że wszyscy uczestnicy będą się dobrze czuć i bawić.

Lider zespołu, która uważa, że jego praca polega m.in. na wspieraniu swoich pracowników, może czuć się upoważniony do występowania w obronie członków jego zespołu. Nawet jeżeli wymaga to kwestionowania status quo i  sprzeciwu wobec decyzji wyższego kierownictwa.

#8 Zdobądź się na 20 sekund szalonej odwagi

W filmie “Kupiliśmy zoo”, główny bohater grany przez Matta Damona mówi swojemu synowi, który stara się podzielić swoimi uczuciami z dziewczyną, którą bardzo lubi, takie oto zadanie: “Wiesz, czasem potrzebujesz jedynie, 20 sekund szalonej odwagi. Dosłownie 20 sekund zakłopotania, odwagi. I obiecuję Ci, że wyjdzie z tego coś dobrego…

Strach może wydawać się przytłaczający, jeśli pomyślisz, że będziesz go musiał doświadczać przez wiele godzin czy dni. Jednak każdy może zmierzyć się ze swoim strachem przez zaledwie 20 sekund. A nawet mniej. Często zdarza się, że musisz wykonać jedną prostą czynność, powalić pierwszą kostkę domina i to wszystko uruchamia cały bieg pozytywnych zdarzeń. Kości zostały rzucone! Podejmujesz natychmiastowe działanie, palisz za sobą most i nie masz wyboru. Musisz działać i zaangażować się w to, co następuje dalej.

Staraj się nie wahać. Im dłużej Twój mózg będzie wymyślać wymówki, aby nie być odważnym, tym więcej czasu będziesz myślał o hipotetycznych negatywnych skutkach. Tym bardziej będzie Cię to paraliżować i powstrzymywać od działania. Jeśli znajdujesz się w sytuacji, w której będziesz musiał wykazać się odwagą, zrób to bez wahania, jeśli masz zamiar to zrobić w ogóle.

Szybka decyzja i działanie. Wszystko, czego potrzebujesz, to pojedynczy moment szalonej odwagi, by ruszyć na przód. Wysyłasz przeprosiny; wybierasz numer telefonu, aby pozyskać klienta; składasz wypowiedzenie; wyznajesz uczucia swojej skrytej miłości itp.

I to dosłownie wszystko, czego czasem potrzeba, aby zmienić kierunek swojego życia i sięgnąć po to czego pragniemy.

#9 Raz w tygodniu zrób coś co cię przeraża

Odwaga jest jak mięsień, który wymaga regularnego treningu, aby być silnym. Nie możesz oczekiwać, że nigdy nie będziesz korzystać ze swojej odwagi, a potem będziesz w stanie ją wezwać w nagłym wypadku. Odwagę trzeba utrzymywać w „dobrej formie” poprzez nawet małe wybory i regularne akty męstwa. Wszystko po to, aby bardziej skutecznie móc jej użyć i skorzystać w większych i ważniejszych dla Ciebie kwestiach.

Możesz zachować swoją odwagę silną, rzucając sobie wyzwanie, aby zrobić jedną nawet małą rzecz w każdym tygodniu, która wymaga odrobiny ryzyka i wyzwala w Tobie pewien niepokój. Wszystko, co sprawia, że jesteś trochę poddenerwowany i odczuwasz pewien dyskomfort. Może to oznaczać zjedzenie jakieś nowej potrawy, rozmowę z nieznajomym, podjęcie negocjacji ceny w sklepie czy kawiarni, odwiedzenie jakiegoś nowego miejsca, w który nigdy nie byłeś, włączenie się w akcję charytatywną itp. Dla każdego z nas będzie to trochę coś innego.

Wyjście poza strefę komfortu może wywołać obawę, ale jest to świetny sposób na zdobywanie odwagi. Robienie czegoś, czego normalnie nie robisz, pomaga lepiej radzić sobie z nieznanym, z którego często powstaje strach. Uczenie się radzenia sobie z tym strachem w sytuacji, którą sam wybrałeś, może pomóc Ci działać odważniej, gdy wydarzy się coś niespodziewanego.

Regularnie wystawiając się na nieznane, wychodząc ze swojej strefy komfortu wzmocnisz swoją odwagę. Dzięki temu kiedy naprawdę pojawi się jakaś straszna sytuacja w Twoim życiu będziesz lepiej przygotowany, aby stawić jej czoła. Zobaczysz, że masz możliwość zmierzenia się z nią z odważniejszym sercem.

#10 Wzmacniaj swoją pewność siebie

Pewność siebie pozwala Ci zaufać swoim umiejętnościom i sobie. Uświadamia Ci, że jesteś czymś więcej niż Twoje obawy. Kiedy masz pewność siebie, łatwiej będzie podjąć Ci odważne działanie. Wzmacnianie pewności siebie wymaga praktyki. Istnieje wiele różnych sposobów jak to zrobić. Sprawdź: Jak zbudować pewność siebie? oraz poznaj 10 najważniejszych cech i zachowań osób pewnych siebie

Budowanie pewności siebie jest procesem, w który trzeba się zaangażować, aby przyniósł pożądane efekty. Pewności siebie możesz się nauczyć i ją w sobie z czasem wyćwiczyć. Dzięki większej kontroli emocji, lepszym zdaniu o sobie samym i innych.

Pamiętaj, że pewność siebie to coś innego niż arogancja, która polega na tym, że ktoś uważa się za lepszego od pozostałych. Ma narcystyczną osobowość, zabiera przestrzeń innym, wykazuje tendencję do rozdmuchiwania swoich osiągnięć. Tacy ludzi często trudno radzą sobie z przyjmowaniem informacji zwrotnej. Arogancja to przeciwieństwo prawdziwej pewności siebie.

Pewność siebie to stan, w którym czujesz się dobrze we własnej skórze. To poczucie własnej wartości, samoakceptacja, zadowolenie z siebie i wiara we własne możliwości. Dostrzeganie własnych zalet i talentów, ale też świadomość swoich słabości i niedoskonałości. To okazywanie szacunku wobec drugiego człowieka. Umiejętność działania pomimo strachu i wątpliwości. Zdolność wychodzenia poza własną strefę komfortu. Wszystko to czego potrzebujesz by żyć i działać bardziej odważnie.

Uwagi końcowe

Oto poznałeś skuteczne i praktyczne sposoby jak być odważnym. Życie jest przygodą dla odważnych. W życiu trzeba wykazywać się odwagą. Odwaga polega na tym, że robisz coś mimo wielkiego strachu, bo wiesz że w konsekwencji zaprowadzi Cię to dobrych rezultatów, niezapomnianych doświadczeń, do miejsca w którym chcesz się znaleźć. Dostajesz w życiu to po co masz odwagę sięgnąć i czego zdecydujesz się bronić. Opanuj więc swój strach, odważ się i uwolnij swoją siłę! Wykorzystaj ją w dobrym celu dla poprawy samego siebie i uczynienia świata wokół Ciebie lepszym.

“Czasem wystarczy tylko się odważyć, aby przeżyć coś wspaniałego”

A Twoim zdaniem co można robić, aby być bardziej odważnym? Jak pokonać własny strach i obawy? Napisz w komentarzu.