Co powoduje zawiść i jak poradzić sobie z zawiścią? Niezależnie czy chcemy się do tego przyznać czy nie, każdemu z nas zdarzyło się w życiu odczuwać zawiść wobec osiągnięć innych. Zawiść to uczucie przykrości spowodowane brakiem czegoś, co bardzo chcemy mieć i co inna osoba już ma. Ty masz dobrą pracę, a ja nie. Ty masz pieniądze, a ja nie. Ty masz urodę, a ja nie, Ty masz dzieci, a ja nie, Ty jesteś sławny, a ja nie, Ty jesteś zdrowy, a ja nie. Przykłady o co ludzie mogą być zawistni można mnożyć. Często jako synonim zawiści używamy słowa zazdrość, przy czym zazdrość odnosi się raczej do sfery miłości. Bywamy zazdrośni o partnera, jego uczucia, czas i uwagę. Odczuwamy obawę przed utratą partnera na rzecz osoby trzeciej.

Zawiść sprawia, że czujemy się źle, odczuwamy niepokój, czasem smutek, że ktoś ma według nas lepiej w życiu niż my. Jesteśmy przede wszystkim zawistni, gdy brakuje nam jakiegoś pożądanego czynnika, którym naszym zdaniem cieszy się inna osoba. Pojawia się uczucie silnego dyskomfortu, niechęci na skutek posiadania przez kogoś cech, przedmiotów lub osiągnięć, które sami chcielibyśmy mieć. Osoby zawistne życzą innym, aby te straciły to, co posiadają.

Co ciekawe, zawiść pomogła nam ewoluować jako gatunek. Chodzi o pozytywną rywalizację i porównanie społeczne, które zmusza nas do samooceny. W zdrowym scenariuszu widzimy czyjś sukces i znajdujemy motywację, by poprawić swoje osiągnięcia. Jednak gdy zostanie przekroczona pewna granica, a zawiść jest zbyt duża, stajemy się nieszczęśliwi, jeśli nie możemy mieć tego co mają inni.

Zawiść jest niebezpieczną emocją, ponieważ sprawia, że czujesz się niedostatecznie dobry, osłabia Twoją pewność siebie i poczucie własnej wartości. Zawiść i zazdrość mogą prowadzić do frustracji, nienawiści i wielu innych negatywnych uczuć. Dlatego powinieneś starać się unikać zawiści za wszelką cenę z powodu katastroficznych skutków, do których może ona prowadzić.

Patrzeć bez zawiści, jak inni osiągają sukcesy, do których samemu się dąży, to wielkość… Marie von Ebner-Eschenbach

Zawiść a zazdrość

Poznaj różnicę między zawiścią a zazdrością. Zawiść i zazdrość to nie to samo, ale często są używane zamiennie. Ważne jest, aby znać różnicę między zawiścią i zazdrością, aby określić, jakie emocje odczuwasz. Zazdrość jest reakcją na groźbę utraty czegoś, co już posiadasz. Zawiść jest reakcją na coś, czego wydaje Ci się, że Ci brakuje.

Zarówno zawiść jak i zazdrość to negatywne emocje. Zawiść, można by rzec to „zazdrość jadowita”. Czasem zazdrość jest traktowana jako „łagodniejsza forma zawiści”. W łagodnej formie zawiść może być nawet bodźcem do pozytywnej konkurencji, chęci rozwoju i realizacji własnych aspiracji. Niemniej jednak powinniśmy wystrzegać się zarówno zawiści jak i zazdrości.

Zazdrość obejmuje zwykle trzy osoby, triadę, na przykład trójkąt miłosny lub rodzinną rywalizację o uczucia matki. Osoba zazdrosna ma do czynienia z prawdziwym lub domniemanym zagrożeniem utraty ważnego zasobu, na przykład uwagi rodzica lub innego bliskiego związku. Zawiść obejmuje zwykle dwie osoby, diadę, a jedna z nich chce tego, co ma druga.

Na przykład zazdrość jest tym, co czujesz, kiedy widzisz swoją dziewczynę flirtującą z innym facetem. Zawiść jest tym, co czujesz, kiedy widzisz, jak znajomy jedzie w nowym, sportowym samochodzie.

6 czynników, które sprawiają, że jesteś zawistny:

Aby skutecznie uniknąć zawiści, powinieneś zdawać sobie sprawę z podstawowych czynników, które sprawiają, że jesteś podatny na zawiść:

#1 Konkurencja

Konkurencja powoduje, że czujesz się źle, szczególnie gdy Twój konkurent Cię przewyższa i osiąga w danym okresie lepsze rezultaty. Z tego powodu istnieje ryzyko, że zrodzi się w Tobie zawiść, szczególnie jeśli lubisz rywalizować, ponieważ będą chwile w życiu, kiedy Twój konkurent będzie od Ciebie lepszy.

Poza tym powinieneś być ostrożny jeśli chodzi konkurencję, ponieważ może się tak zdarzyć, że z różnych powodów, nigdy nie dościgniesz swojego rywala i może to w Tobie wywołać zawiść, która będzie Cię wyniszczać przez całe życie.

Za przykład czym może skończyć się konkurencja niech posłuży sprawa Tony Harding. W 1994 roku Tonya Harding w kontrowersyjnych okolicznościach wywalczyła nominację na igrzyska olimpijskie. Parę miesięcy później musiała odejść w niesławie z dożywotnią dyskwalifikacją po tym jak były mąż łyżwiarki zaaranżował atak na jej główną rywalkę, Nancy Kerrigan. Konkurencja, chęć bycia lepszym i rodząca się zawiść mogą czasem prowadzić do temu podobnych tragedi.

Bądź konkurencją sam dla siebie. Najlepszy sposób to porównywanie się z samym sobą. Dążenie do tego, aby być lepszym z każdym kolejnym dniem. Pamiętaj też, że jeśli wszyscy skupiamy się tylko na współzawodnictwie, aż zbyt łatwo zapomnieć o wartości, jaką jest współpraca.

#2 Zbytnie interesowanie się życiem innych ludzi

Jeśli będziesz bardzo zwracał uwagę na życie innych osób, możesz stać się w pewnym momencie zawistny, ponieważ będziesz wciąż identyfikował i zwracał uwagę na rzeczy, których nie masz, a które inne osoby mają.

W dobie Internetu i mediów społecznościowych jest to dość powszechne zjawisko. Śledzimy facebooka czy instagrama innych osób mniej lub bardziej sławnych. Obserwujemy życie, które prezentują na swoich profilach. Oglądamy zdjęcia, widzimy miejsca w których przebywają, ludzi z którymi się spotykają itd. Zaczynamy się porównywać, zestawiamy nasze życie z tym co prezentują inne osoby i może się w nas z tego powodu rodzić zawiść. Uznajemy, że nasze życie jest do niczego, że inni mają lepiej. Wywołuje to w nas oprócz zawiści, uczucie smutku i może nawet prowadzić do stanów depresyjnych.

Nie warto nadmiernie interesować się życiem innych ludzi i dokonywać porównań ze swoim życiem. Pamiętaj nie zawsze to co widzisz i czytasz jest w pełni autentyczne. Przeważnie obserwujesz tylko dobrą stronę życia danej osoby. Nie wiesz też do końca jaką drogę musiała przejść ta osoba i co musiała zrobić, czasem też poświęcić, aby być w tym miejscu, w którym się obecnie znajduje.

#3 Niezdolność zdobycia tego, czego chcesz

Jednymi z najbardziej zawistnych ludzi są Ci, którzy nie osiągają swoich celów. Łatwo jest stać się zawistnym i zazdrosnym w stosunku do tych, którzy zdobyli to czego Ty pragnąłeś, jeśli Tobie nie udało się tego osiągnąć. Ktoś inny zrealizował cel, do którego Ty również dążyłeś – ma to co Ty chciałeś mieć lub jest tym kim Ty chciałeś być. Tobie z jakiegoś powodu się to nie udało i zaczynasz być zawistny widząc sukces innej osoby.

Jako prosty przykład można podać egzamin na studia wyższe. Przystępujesz do niego wraz ze swoim kolegą. Obaj macie ten sam cel dostać się na uczelnie. Jemu się udaje, Tym nie zdajesz. Widzisz jego radość i szczęście i może się w Tobie pojawić zawiść.

Łatwiej stajesz się zawistny o ludzi sukcesu i osoby które osiągają dobre rezultaty, gdy nie osiągasz swoich celów, ponieważ te osoby mogą sprawić, że poczujesz się, że Twoje życie jest porażką, a Ty jesteś nieudacznikiem.

Pamiętaj droga do celu i sukcesu wiedzie często przez niepowodzenia i porażki. A z każdej nawet wydawać by się mogło przegranej sytuacji, może zrodzić się coś dobrego. To, że coś nie udało Ci się za pierwszym razem nie przekreśla Twoich szans na sukces w przyszłości.

#4 Pesymizm

Pesymizm sprawia, że wierzysz, że w życiu nigdy Ci się nie udaje. Programujesz podświadomie swój umysł negatywnymi myślami. Dlatego jeśli widzisz innych ludzi posiadających rzeczy, których naprawdę pragniesz, zaczynasz czuć się z tym źle. Twój pesymistyczny sposób myślenia sprawia, że wierzysz, że Ci ludzie cieszą się dobrami, których Ty nigdy nie będziesz miał.

Trudno jest jednak optymistycznej osobie być zawistnym, ponieważ taki człowiek mocno wierzy, że wkrótce otrzyma wszystko, co być może ma już jego sąsiad czy przyjaciel.

Optymistyczna osoba z wiarą i nadzieją spogląda w przyszłość. Potrafi być wdzięczna za to co już ma i osiągnęła do tej pory w swoim życiu. Zdaje sobie też sprawę z tego, że mając określony cel, wkładając swoją pracę, wysiłek i zaangażowanie może również uzyskać to co być może mają już inne osoby, a nawet więcej.

Dowiedź się dlaczego warto być pozytywnym poznaj: 35 powodów i korzyści z budowania pozytywnego nastawienia

#5 Arogancja

Arogacja to pewność siebie połączona z lekceważeniem innych, odnoszenie się do kogoś z nonszalancją i wywyższanie się.

Arogancki człowiek uważa, że zasługuje na wszystko, co najlepsze, ponieważ jego zdaniem jest tak wspaniały i ważny. Często wykazuje postawę roszczeniową i uważa, że po prostu pewne rzeczy mu się należą. Postawa roszczeniowa charakteryzuje się przesadnymi oczekiwaniami, poczuciem niczym nieuzasadnionej wyjątkowości i przekonaniem, że należy nam się coś z tytułu samego istnienia. Gdy dana osoba ich nie dostaje, a widzi je u innych rodzi się w niej zawiść.

Arogancka osoba może być zawistna, gdy jego znajomy lub sąsiad pnie się do góry i widać u niego progres, ponieważ uważa, że nie zasługują oni na postęp i lepsze życie. Według niej są mniej ważni i nie tak dobrzy jak ona, aby osiągać i posiadać to co mają. Człowiek, który wykazuje postawę “należy mi się”, ogarnięty zawiścią z jednej strony znajduje “dowody” na to, że dana osoba, jest niegodna dobrodziejstw, których doświadcza, a z drugiej strony wyszukuje powody, dla których wszystkie te dobra powinny spływać na nią.

Poczucie wyższości u aroganckiej i roszczeniowej osoby wywołuje w niej złość i zawiść, gdy obserwuje powodzenie u innych.

#6 Nie umiejętność cieszenia się z sukcesów innych

Czy potrafisz cieszyć się ze szczęścia i sukcesów innych? Trzeba być silnym, żeby nauczyć się odczuwać zadowolenie z osiągnięć innych ludzi. To też kwestia samoświadomości, dojrzałości, stabilnego, wewnętrznego poczucia własnej wartości. Im bardziej cenisz siebie i swoje sukcesy, tym łatwiej Ci przychodzi radość z cudzych.

Niestety nie każdy z nas ma w sobie taką mentalną siłę i zamiast uczucia radości na widok szczęścia i wygranej innych u niektórych pojawia się zawiść. Ludzie zastanawiają się dlaczego komuś się coś udało, a mnie nie. Pojawiają się myśli, ale farciarz, ten to ma łatwo w życiu itp.

Dużo łatwiej ludziom przychodzi nam pocieszanie, gdy komuś się coś nie udaje i spotka go jakieś nieszczęście. Jest nawet powiedzenie, że “przyjaciół poznaje się w biedzie”. Wówczas wykazujemy chęć niesienia pomocy, doradzamy, wspieramy, łączymy się w bólu. Składanie gratulacji i świętowanie osiągnięć nie przychodzi wszystkim z równie wielką łatwością.

Aby sobie z tym lepiej radzić pamiętaj, że czyjś sukces nie jest Twoją porażką. Odczuwając zawiść wobec innych tylko marnujesz swoją energię, którą lepiej wykorzystać do działania.

“Zawiść jest jak ślepiec, który chce ci wykuć oczy.” – Carlos Ruiz Zafon ‘Marina’

Jak sobie radzić z zawiścią?

Zawiść nie jest czymś, co znika samoistnie. Może wymknąć się spod kontroli i przekształcić się w destrukcyjne uczucie, a nawet depresję.

Zawiść może Cię krzywdzić na różne sposoby. Zabiera Ci czas, zaprząta Twoje myśli, niszczy Twoje osobiste i zawodowe relacje, wypacza Twoją osobowość, tworzy negatywność.

Co możesz zrobić, by zwalczyć w sobie zawiść, zanim Cię pochłonie?

#1 Przestań porównywać się z innymi

Skieruj całą uwagę na siebie i swoje dążenia. Każdy człowiek to inna historia, podążamy innymi ścieżkami, które prowadzą do różnych miejsc docelowych. Każdy z nas ma inne mocne strony i ograniczenia, talenty, umiejętności, zdolności i kompetencje, które pozwalają osiągać w życiu różne rzeczy. Nie trać cennego czasu na porównywanie się z innymi. Nie czuj się gorszy tylko dla tego, że według Ciebie ktoś osiągnął większych sukces.

Nie wiesz bowiem wszystkiego o tych osobach, jakich poświęceń musieli dokonać, aby być tam gdzie obecnie są lub jakimi środkami i sposobami doszli do swojego sukcesu.

Zaakceptuj siebie takim jakim jesteś, a jeśli nie podoba Ci się jakiś aspekt z Twojego życia, zmień go! Skup się na sobie, na tym aby każdego dnia być lepszą wersją siebie.

#2 Użyj swojej zawiści do osiągania celów

Zawiść czasem może być bodźcem do chęci poprawy i realizacji własnych aspiracji. Gdy  zidentyfikujesz przyczynę swojej zawiści, możesz uporać się z nią w bardziej konstruktywny sposób, przekształcając ją w coś pozytywnego, na przykład cel, który chcesz osiągnąć.

Wykorzystanie zawiści do stworzenia realistycznego, możliwego do osiągnięcia celu pomoże Ci powstrzymać się od przeżywania negatywnych uczuć i poczujesz się upoważniony do zmiany czegoś w swoim życiu na lepsze.

Aby dowiedzieć się skuteczniej osiągać swoje cele sprawdź: Jak zamienić określanie celów na osiąganie celów?

#3 Praktykuj wdzięczność 

Skup swoją uwagę na wdzięczności, na tym co już masz i co osiągnąłeś w życiu. Wdzięczność sprawia, że kierujesz się w stronę pozytywnych aspektów swojego życia.

Kiedy Twój umysł dryfuje do tego, czego nie masz, świadomie staraj się myśleć o tym, co już masz. Zrób to za każdym razem, gdy poczujesz uczucie zawiści. Jeśli nie pozwolisz swojemu umysłowi skoncentrować się na tym, czego nie posiadasz, a zaczniesz myśleć o tym co czyni Cię wyjątkowym będziesz mieć o wiele bardziej pozytywną perspektywę.

Uświadom sobie, że nie każdy ma to, co Ty już masz – w rzeczywistości Twoje talenty, cechy fizyczne i psychiczne, osiągnięcia i inne aktywa mogą nawet być źródłem zawiści u innych.

Aby dowiedzieć się za co możesz być wdzięczny sprawdź: 50 rzeczy, za które warto być wdzięcznym

#4 Pomagaj innym

Jeśli nie możesz oderwać umysłu od myśli o tym, że czegoś nie masz, poświęć czas na pomoc ludziom, którzy czasem w ogóle nie mają nic lub borykają się z różnymi problemami. Zgłoś się jako wolontariusz do pracy przy przygotowaniu i wydawaniu posiłków dla osób ubogich, odwiedź hospicjum i zaoferuj swoją pomoc, czy też dołącz do innej akcji charytatywnej. Zastanów się później nad swoim doświadczeniem. Często zapominamy o wdzięczności i o tym co już mamy. Pomaganie innym ludziom może pozwolić Ci zobaczyć, jak wiele w życiu posiadasz i jak dużo pozytywnej energii masz do zaoferowania światu.

#5 Spędzaj czas z wdzięcznymi ludźmi

Jeśli Twoi znajomi są osobami, które stale porównują swoją pracę, zarobki, partnerów, samochody, wakacje, mieszkania itp., narzekają na to, czego nie mają i nie potrafią być wdzięczni, jest duża szansa, że w takim otoczeniu zaczniesz postępować podobnie.

W posiadaniu pieniędzy i byciu bogatym nie ma nic złego. Pieniądze rozwiązują wiele problemów i z ich pomocą można czynić wiele dobrego. Jeśli jednak spędzasz większość swojego czasu z ludźmi ceniącymi głównie przedmioty materialne i status społeczny, a innych ludzi, którzy mają mniej traktują jak coś gorszego, to nie potrwa długo, zanim podzielisz te same wartości. Zastanów się z kim się zadajesz i czy aby Twoje otoczenie nie jest powodem, że odczuwasz zawiść.

#6 Zmień swoją zawiść w uznanie

Moment, w którym nauczysz się radować i doświadczać szczęścia z powodu cudzego sukcesu, jest dniem, w którym wykonasz wielki krok na drodze do pokonania zawiści.

Nie jest to łatwe, jednak warto nad tym pracować. Jednym, ze sposobów może być komplementowanie ludzi. Poświęcenie czasu na przemyślenie tego, co naprawdę lubisz w danej osobie, a następnie wyrażenie tego na głos, pomoże Ci doceniać zalety i osiągnięcia innych ludzi. Ważne, aby był to jak najbardziej konkrety i prawdziwy komplement, a nie płytka i ogólnikowa pochwała.

Zmień swoją zawiść w uznanie. Wyrażaj swój podziw i gratulacje wobec osiągnięć innych, również osób wobec, których odczuwałeś zawiść. Od osoby, która osiągnęła sukces możesz też się wiele nauczyć. Zamiast odczuwać zawiść, pogratuluj i porozmawiaj o tym jak tego dokonała. Co się sprawdziło w jej przypadku. Możesz dzięki temu wyciągnąć wnioski dla siebie i wykorzystać je do realizacji swoich celów.

Sukces innych nie ma wpływu na Twój. Pamiętaj, że czyjeś powody do szczęścia nie powinny być Twoimi powodami do nieszczęścia. Uwierz w swoje możliwości, inwestuj swoją energię w działanie, doskonalenie siebie, a nie w zawiść.

#7 Skorzystaj z fachowej pomocy

Jeżeli sam nie jesteś w stanie poradzić sobie ze swoją zawiścią czy zazdrością rozważ skorzystanie z profesjonalnej pomocy terapeuty. Dla niektórych osób zawiść i zazdrość mogą zakłócać codzienne życie i szczęście. Bez fachowej, specjalistycznej pomocy może być trudno zrozumieć nam naszą zawiść i określić najlepszy sposób poradzenia sobie ze swoimi emocjami i uczuciami.

Zawiść jest raną duszy.

W dzisiejszym konkurencyjnym świecie bardzo łatwo jest odczuwać zawiść wobec sukcesów innych. Zawiść jest niebezpiecznym uczuciem i powinniśmy jej unikać za wszelką cenę.

Konsekwencje zawiści są druzgocące. Na przykład trudno jest ciężko pracować nad swoimi projektami, gdy jesteś zawistny, ponieważ skupiasz swoją uwagę i poświęcasz czas na tych, wobec których odczuwasz zawiść. Co więcej, każde działanie, które podejmujesz z negatywną emocją, jest mniej efektywne, ponieważ negatywność tworzy opór i nie prowadzi do trałowego sukcesu.

Zawistni ludzie często są ślepi na swoje mocne strony. Osoba, która marnuje czas martwiąc się o sukcesy innych, często nie jest w stanie dostrzec swojego własnego potencjału. Nawet gdy zawistna osoba odniesie sukces, prawdopodobnie nadal będzie tak skoncentrowana na osiągnięciach drugiej osoby, że nie będzie dostrzegała u siebie powodów do świętowania. Zawistny człowiek nigdy nie czuje się usatysfakcjonowany.

Następnym razem, gdy poczujesz zawiść, zastanów się co ją u Ciebie powoduje i postaraj się ją w sobie przezwyciężyć. Staraj się myśleć o zawiści jako o możliwości poprawienia siebie. Żyj według własnej definicji sukcesu i nie porównuj się z innymi. Zmień to, co możesz zmienić, zaakceptuj to, czego nie możesz. Bądź wdzięczny za to co masz i sięgaj po nowe cele. Pamiętaj, że wszyscy jesteśmy w drodze, aby stać się najlepszymi wersjami nas samych.

A według Ciebie jakie inne czynniki sprawiają, że ludzie są podatni na zawiść? Jak według Ciebie można radzić sobie z zawiścią? Podziel się swoją opinią komentarzu.