Jak odnieść sukces w świecie, w którym ciągle coś nas rozprasza? Istnieje pewna umiejętność, której opanowanie może odegrać istotną rolę w drodze do sukcesu – praca głęboka. To kluczowa i wręcz konieczna do opanowania zdolność, która pozwala w optymalny sposób korzystać z naszego potencjału intelektualnego. Jak ujął to Eric Barker, znany autor książek o biznesie, „praca głęboka” jest tak ważna, że możemy uważać ją za „superumiejętność XXI wieku”.
Wielu wybitnych ludzi o ponadprzeciętnych osiągnięciach korzystało i korzysta z zalet jakie daje praca głęboka. Używali jej w przeszłości słynny psychiatra i naukowiec Carl Gustaw Jung, filozof i eseista Michel de Montaigne, czy pisarz Mark Twain, który dzięki pracy głębokiej napisał znaczną część swoich książek. Również współcześnie wielu „ludzi sukcesu„, wykorzystuje pracę głęboką. Są wśród nich m.in. reżyser i scenarzysta Woody Allen, fizyk laureat Nagrody Nobla Peter Higgs, jeden z najbogatszych ludzi świata współzałożyciel Microsoftu Bill Gates, czy znana z powieści o Harrym Potterze pisarka Joanne K. Rowling. Korzystanie z zalet pracy głębokiej jest dość powszechne u osób, które osiągają lepsze rezultaty i osiągają ogólnie pojęty – „sukces”.
Przyjrzyjmy się więc, na czym polega praca głębokiej i jak może nam pomóc w podniesieniu naszej własnej skuteczności i efektywności.
„To, kim jesteś, co myślisz, czujesz i robisz, co kochasz – jest sumą tego, na czym skupiasz uwagę” – Winifred Gallagher
Co to jest „praca głęboka”?
„Praca głęboka” (ang. deep work) to pojęcie, którego autorem jest Cal Newport, autor książki o tym samym tytule „Praca głęboka„.
Praca głęboka to „czynności zawodowe wykonywane w stanie koncentracji, przy maksymalnym wykorzystaniu zdolności poznawczych. Czynności te tworzą nowe wartości, sprzyjają doskonaleniu umiejętności i są trudne do powtórzenia„.
Po przeciwległej stronie barykady mamy „pracę płytką”.
„Praca płytka” (ang. shallow work) to „niewymagające poznawczo czynności o charakterze organizacyjnym, często wykonywane w stanie rozproszenia uwagi. Czynności te najczęściej nie tworzą nowych wartości i są łatwe do powtórzenia”.
Praca głęboka to dziś rzadkość – wszechobecny stan rozproszonej uwagi
W dobie powszechnej technologii i Internetu ludzie, a w szczególności pracownicy umysłowi coraz więcej czasu poświęcają na pracę płytką.
Wiele osób ma niestety problem z koncentracją i skupieniem uwagi. Wszechobecne rozpraszacze co chwila walczą o naszą uwagę. E-maile, powiadomienia, sms’y, bezproduktywne spotkania, media społecznościowe, portale internetowe z „newsami” itp. Liczne narzędzia internetowe, w połączeniu z dostępem mobilnym przez smartfona, z którym wiele osób praktycznie się nie rozstaje, sprawiają że nasza uwaga wystawiona jest na wieczne rozproszenie. Ludzie poświęcają cenny czas na mało istotne i często bezproduktywne działania.
Poza tym w wielu biurach nadal powszechne są tzw. „open space’y”. Otwarta przestrzeń biurowa stwarza być może więcej okazji do współpracy i w założeniu ma poprawić komunikację, jednak dzieje się to kosztem „masowego rozproszenia” uwagi. Zamiast zwiększać produktywność pracowników, ją obniża i wywołuje frustracje.
Takie warunki nie sprzyjają pracy głębokiej, która wymaga długich okresów skupienia. Stworzenia środowiska i otoczenia, w którym nic nie zakłóca naszych myśli.
Praca głęboka wymagająca namysłu i koncentracji jak wymyślanie strategii, tworzenie różnych koncepcji i planów wykonywana jest zrywami. Brakuje koncentracji i skupienia na jej wykonaniu, a cierpi na tym efekt końcowy. Niestety jeżeli przez dłuższy czas zajmujemy się płytką aktywnością, nasza zdolność do pracy głębokiej trwale się zmniejsza. Wiele osób z czasem traci zdolność wykonywania pracy głębokiej.
Umiejętność pracy głębokiej jest coraz rzadsza. Praca głęboka powinna być priorytetem, ale niestety nie jest.
„Narzędzia internetowe odrywają nas od pracy, która wymaga dłuższego skupienia, jednocześnie obniżając naszą zdolność koncentracji uwagi”. – cal Newport
Praca głęboka to Twój sposób na sukces
Praca głęboka to umiejętność, która ma dziś wielką wartość. W nowej gospodarce i dynamicznym świecie w jakim żyjemy nasze szanse na sukces mogą zwiększyć dwie kluczowe kompetencje. Po pierwsze umiejętność szybkiego uczenia się nowych, skomplikowanych rzeczy. A to wymaga pracy głębokiej. A po drugie zdolność tworzenia wartości na najwyższym poziomie, pod względem jakości i szybkości.
Niezależnie od tego, czym się zajmujemy, czy jesteśmy dziennikarzem, pisarzem, informatykiem, specjalistą od marketingu czy przedsiębiorcą, aby odnieść sukces, trzeba dać z siebie wszystko co najlepsze, generować wartość, a to wymaga koncentracji i pracy głębokiej.
„Zdolność wykonywania pracy głębokiej staje się coraz rzadsza, tymczasem jej wartość dla naszej gospodarki wzrasta. Dlatego nieliczni, którzy nabędą tę umiejętność i uczynią ją podstawą swego życia zawodowego, odniosą sukces„. – Cal Newport
Wybierz metodę pracy głębokiej dopasowaną do siebie
Wykonywanie pracy głębokiej, zachowanie przed dłuży czas stanu koncentracji i skupienia w założeniu może wydawać się proste, jednak w praktyce może sprawiać trudność. Nasz umysł jest nastawiony na pracę płytką, nieustanie szuka różnych możliwych rozpraszaczy. Wciąż walczymy z rożnymi pokusami i pragnieniami. Wykonujemy jakąś ważną pracę i po chwili mamy ochotę oderwać się od niej, aby sprawdzić e-maila, obejrzeć video na youtube, włączyć telewizję, zjeść jakąś przekąskę itp. Przecież to tylko krótka przerwa, nic wielkiego. Dość szybko wyczerpują się nasze zasoby siły woli i zamiast pracować głęboko, dryfujemy w stronę pracy płytkiej.
Kluczem do wyrobienia sobie nawyku pracy głębokiej jest przejście od dobrych chęci do procedur i rytuałów. Mają one zminimalizować ilość siły woli potrzebnej do wprawienia się w stan koncentracji i pozostania w nim przez dłuższy czas. Aby praca głęboka stała się częścią twojego życia najlepiej zastosować własną metodę, która sprawdzi się w naszym przypadku. Możemy też skorzystać ze sprawdzonych koncepcji pracy głębokiej, oto one:
Oto 4 strategie pracy głębokiej, które sprawdzają się w praktyce:
#01 Praca głęboka – monastyczna
Monastyczna metoda pracy głębokiej, polega na maksymalizowaniu efektów tej pracy poprzez eliminację lub radykalne ograniczenie płytkich zajęć.
Możesz usunąć wszystkie elementy rozpraszające z Twojego życia na stałe, więc masz dużo czasu, aby poświęcić się tylko swojemu rzemiosłu. Robisz jedną rzecz i robisz ją wyjątkowo dobrze. Usuwasz wszystko co może stanowić rozproszenie.
Osoby które posługują się tą metodą mają w swojej pracy jasno określony i bardzo ważny cel. Ich sukces praktycznie całkowicie zależy od sprawnego osiągania tego celu. Jasność celu pomaga im eliminować wszystkie płytkie zajęcia.
Monastyczną metodę pracy głębokiej stosuje np. znany autor powieści Neal Stephenson. Nie traci on czasu ma maile, udział w konferencjach i inne zajęcia, które odrywałyby go od najważniejszej dla niego czynności jaką jest pisanie możliwie dobrych książek.
Ta dość radykalna metoda może nie sprawdzić się u wszystkich. Jednak jeśli nasza praca ma charakter konkretny, jasny i zindywidualizowany to warto rozważyć, czy nie zastosować tej koncepcji u siebie.
#2 Praca głęboka – bimodalna
Kolejna koncepcja pracy głębokiej to metoda bimodalna, inaczej zwana „dwutrybową”. Polega ona na tym, że dzielimy nasz czas, poświęcając ściśle określone godziny na pracę głęboką, a resztę czasu na inne zajęcia.
W czasie przeznaczonym na pracę głęboką zachowujemy się niczym mnich. Staramy się zachować stan intensywnej i nieprzerwanej koncentracji. W pozostałych godzinach takie skupienie nie jest priorytetem. Podziału czasu na okresy pracy głębokiej i pozostałe można dokonywać w różnej skali. Może być to dla przykładu któraś z pór roku, którą przeznaczamy na pracę głęboką (np. lato czy zima).
Praca głęboka zgodnie z koncepcją bimodalną może być bardzo produktywna o ile poświęcamy jej dość czasu, by pracować z maksymalną intensywnością w stanie, który umożliwia twórcze dokonania. Z tego też powodu w tej koncepcji minimalnym okresem przeznaczonym na pracę głęboką jest zwykle cały dzień.
Metodę bimodalną stosował m.in. Carl Jung, który w Bollingen stworzył sobie leśne ustronie. Wyjeżdżał tam regularnie, aby „uciec” od zgiełku życia w mieście i oddawać się pracy głębokiej.
#3 Praca głęboka – rytmiczna
Następna koncepcja pracy głębokiej to metoda rytmiczna, nazywana też metodą „ciągu”. Stanowi ona pewnego rodzaju alternatywę dla metody bimodalnej. Polega ona na tym, aby regularnie, codziennie pracować głęboko, nawet jeżeli nie będą to długie okresy. Za pomocą tej metody raczej nie da się osiągnąć takiego poziomu skupienia jak podczas całodniowych sesji stosowanych w metodzie bimodalnej. Ma ona jednak tę zaletę, że często lepiej odpowiada naszej ludzkiej naturze i może być łatwiejsza do zastosowania w naszym codziennym życiu, które wypełnione jest różnymi obowiązkami.
Sesje pracy głębokiej powinny być prostym i regularnie przestrzeganym nawykiem. Celem jest stworzenie rytmu tej pracy, co usuwa konieczność ciągłego zastanawiania się, czy i kiedy rozpocząć pracę głęboką. Możemy np. postanowić, że każdego dnia z rana poświęcamy 1-2 godziny na pracę głęboką. Będąc konsekwentnym i postępując tak codziennie, posuwamy się naprzód z pracą i realizacją naszych celów. Często pracując głęboko koncepcją rytmiczną przepracujemy głęboko większą liczbę godzin rocznie niż osoby, które korzystają z metody bimodalnej.
Metodę tą stosował m.in. aktor komediowy Jerry Seinfeld, który uważał że będzie znacznie lepszy w swoim fachu jeśli codziennie będzie pisał dowcipy. Aby dodatkowo zmotywować się do pracy na ścianie powiesił kalendarz. Każdego dnia, w którym pisał dowcipy zgodnie ze swoim planem grubym czerwonym flamastrem przekreśla datę w kalendarzu. Jak sam stwierdził: „Po kilku dniach wchodzisz w ciąg. Trzymaj się tego, a ciąg będzie się codziennie wydłużał. Spodoba ci się to, zwłaszcza gdy zaliczysz kilka tygodni. Potem musisz tylko dbać, żeby ciągu nie przerywać„.
#04 Praca głęboka – dziennikarska
Ostatnią z praktycznych strategii pracy głębokiej jest koncepcja „dziennikarska”. To podejście do pracy głębokiej, w którym umieszczamy ją w swoim rozkładzie zajęć, gdzie tylko się. Nie mamy określonych z góry okresów gdy wykonujemy pracę głęboką. Wykonujemy ją kiedy mamy ku temu okazję.
Koncepcję pracy w tym trybie „dziennikarskim” stosował m.in. dziennikarz Walter Isaacson. Stąd też wywodzi się nazwa tej metody. Dziennikarze, potrafią z reguły dość szybko przestawić się na tryb pisania, bo tego wymaga terminowy charakter ich pracy.
Isaacson, który pracował w redakcji pisma „Time” na pewnym etapie swojej kariery uznał, że musi napisać „ważną książkę”, dzięki której będzie uważany za naprawdę wybitnego dziennikarza. Isaacson postępował metodycznie, ilekroć miał trochę czasu, przestawiał się na tryb pracy głębokiej i siadał do pisania. Mogło to być 20 min, czy godzina w rożnych porach dnia i sytuacjach. Pracując głęboko w ten sposób, „wciskając” pracę głęboką to tu to tam, napisał 900 stronicową książkę, przez większość dnia zajmując się codzienną pracą dziennikarską.
Metoda „dziennikarska” raczej nie nadaje się dla początkujących osób, które chcą w sobie rozwinąć umiejętność pracy głębokiej. Możemy mieć problem z szybkim przestawianiem umysłu z trybu płytkiego na głęboki. Jeśli nie mamy praktyki takie zmiany mogą zmniejszyć nasze zasoby silnej woli. Stosowanie koncepcji „dziennikarskiej” wymaga poza tym dużej wiary we własne umiejętności. Wewnętrznego przeświadczenia o tym, że to, co robimy, jest ważne i że nam się uda. Takie przekonanie opiera się przeważnie na silnych fundamencie osiągnięć zawodowych. Jednak mimo wszystko u niektórych osób może się ona okazać bardzo skuteczna.
„Dokonanie czegoś naprawdę ważnego w wymaga długich okresów zupełnego spokoju… wymaga wielkiej koncentracji…”
Stwórz swój rytuał pracy głębokiej
Każdy z nas powinien sam ocenić i wybrać sposób pracy głębokiej, który jest najbardziej odpowiedni dla niego. U jednych może sprawdzać się lepiej metoda monastyczna, u innych bimodalna czy rytmiczna albo dziennikarska. Można też próbować opracować własną skuteczną metodę inwestowania czasu w pracę głęboką.
To co jednak jest istotne to stworzenie rytuału. Wyrobienie w sobie dobrego nawyku pracy głębokiej. Aby maksymalnie wykorzystać sesje pracy głębokiej, trzeba stworzyć rytuały. Dzięki rytuałom możemy łatwiej przechodzić do pracy głębokiej i dłużej pozostawać w stanie maksymalnej koncentracji.
Oto kluczowe warunki, które powinien spełniać skuteczny rytuał pracy głębokiej:
#01 Miejsce i długość pracy
Rytuał powinien mieć określone miejsce, w którym wykonujemy pracę głęboką. Może być to np. nasz pokój, biblioteka, sala konferencyjna itp. Warto też z góry określić długość sesji, podczas której pracujemy głęboko.
#02 Sposób pracy
Rytuał powinien mieć określone zasady i procedury, dzięki którym nasze wysiłki będą usystematyzowane. Np. zasada odłączenia się od Internetu, czy np. wymóg napisania 1000 słów podczas jednej sesji.
#03 Wspomaganie pracy
Rytuał powinien zapewnić umysłowi wsparcie, aby mógł on funkcjonować na najwyższych obrotach. Może być to dobra kawa czy przekąska „pod ręką”. Czyste, uporządkowane otoczenie bez rozpraszaczy odciągających uwagę itp. Wspomaganie to powinno mieć systematyczny charakter, aby nie tracić energii na zastanawianie się, co jest nam w danej chwili potrzebne.
Powyższe warunki pomogą Ci skonstruować swój rytuał pracy głębokiej. Warto poeksperymentować, wypróbować rożne opcje, aby stworzyć rytuał pracy głębokiej jak najbardziej dopasowany do naszych potrzeb i preferencji.
„Rytuał nadaje pracy głębokiej odpowiednią rangę i zapewnia umysłowi uporządkowane środowisko, którego potrzebuje, aby osiągnąć stan koncentracji i tworzyć rzeczy wartościowe”. – cal Newport
Uwagi końcowe
Oto dowiedziałeś się czym jest „praca głęboka”. Poznałeś też sprawdzone praktyczne strategie stosowania pracy głębokiej.
Aby dowiedzieć się więcej koniecznie sięgnij po książkę „Praca głęboka„, którą napisał ceniony autor i znany profesor informatyki Cal Newport. Dostępna jest po polsku w przekładzie Władysława Jeżewskiego.
Książka ta wyjaśnia w szczegółach na czym polega praca głęboka. Pokazuje też jak ćwiczyć umysł i przekształcić swój styl pracy, tak żeby praca głęboka stała się częścią naszego życia i jak możemy czerpać z niej największe korzyści. Wyjaśnia jak dzięki intensywnej koncentracji i uwolnieniu się od rzeczy rozpraszających uwagę można szybko się uczyć i tworzyć wartościowe rzeczy.
„Praca głęboka” to niezbędna umiejętność dla każdego, kto pragnie odnieść sukces w świecie, w którym ciągle coś rozprasza naszą uwagę. Tak więc, jeśli chcesz lepiej wykorzystać potencjał swojego umysłu, wieść życie bardziej twórcze i pełne sensu skorzystaj z możliwości jakie daje praca głęboka.
„Niech twój umysł stanie się soczewką skupiającą promienie uwagi; niech twa dusza będzie skoncentrowana na wszystkim, co powstaje w twym umyśle jako dominująca, całkowicie pochłaniająca idea”. – Antonin Sertillanges
A Ty „pracujesz głęboko”? Jakie masz sposoby na lepszą koncentrację? Napisz w komentarzu.